BETİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMİ TARAMA-SURVEY TİPİ ARAŞTIRMALAR

... konulu sunumlar: "BETİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMİ TARAMA-SURVEY TİPİ ARAŞTIRMALAR"— Sunum transkripti:

1 BETİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMİ TARAMA-SURVEY TİPİ ARAŞTIRMALAR

2 Okulda Kural Dışı Davranışlar Taraması
Katılıyorum Katılmıyorum 1. Geçmişte kopya çektim X 2. Geçmişte kopya verdim. 3. Kopya çekmek normal bir davranıştır. 4. Bazen yalan söylerim.

3 Betimlemeli çalışmalar genelde verilen bir durumu aydınlatmak, standartlar doğrultusunda değerlendirmeler yapmak ve olaylar arasında olası ilişkileri ortaya çıkarmak için yürütülürler. Bu tür araştırmalarda asıl amaç incelenen durumu etraflıca tanımlamak ve açıklamaktır.

4 Tarama yöntemi genel olarak bir evrenin kendine has özelliklerini anlayabilmek için yürütülen bir araştırma yöntemidir. Tarama yönteminde amaç, nesnelerin, kurumların, toplumların ve olayların doğasını ve özelliklerini tanımlamaktır.

5 Tarama araştırmasında, inceleme sürecinde doğal şartları bozmadan veya inceleme yapılan ortamda her hangi bir değişiklik yapmadan araştırmaların yürütülebilmesi nedeniyle, bu yöntem bir çok araştırmacı tarafından tercih edilmektedir. Tarama araştırması genelleyicidir. Bir örneklemden elde ettiği verilerin ışığı altında örneklemin temsil ettiği evren hakkında genellemeler yapar.

6 Bu araştırmalar, geniş gruplar üzerinde yürütülen, gruptaki bireylerin bir olgu ve olayla ilgili olarak görüşlerinin, tutumlarının ve algılarının alındığı, olgu ve olayların betimlenmeye çalışıldığı ve durum tespiti yapılmaya çalışılan araştırmalardır. Yöntemin temel amacı, bireylerin herhangi bir konu üzerinde duygu, düşünce ve görüşlerini çoğunlukla geniş kitlelerden elde etmektir.

7 Tarama araştırmalarında, araştırmacı üzerinde çalıştığı doğal ve toplumsal olaya müdahale etmez, kontrol etme olasılığı da yoktur. Tarama çalışmalarında durumlarla ve olaylarla ilgili olarak nicel veriler elde etmek ve çeşitli istatistikler üretmek amaçlanır. Tarama araştırmalarında veriler bireylere çeşitli sorular sorularak toplanır ve bu amaçla anketlerden, envanterlerden ve formlardan yararlanılır.

8 Tarama yönteminin ne zaman kullanılacağı araştırmacının cevap aradığı araştırma soruları ile ilgilidir. Örneğin araştırmacı Drama etkinliklerinin öğrenci başarısı üzerine etkisi hakkında öğretmen görüşleri nelerdir? Üniversite öğrencilerinin KPSS hakkındaki görüşleri nelerdir? Yüksek lisans öğrencilerinin uzaktan eğitim hakkındaki düşünceleri nelerdir? gibi sorulara cevap arıyorsa, araştırmasında tarama yönteminden yararlanabilir.

9 TARAMA ARAŞTIRMASININ TÜRLERİ
KESİTSEL TARAMA BOYLAMSAL TARAMA Kohort Tarama (İzleme) Panel Tarama Trend Tarama

10 1. Kesitsel Tarama Bu tür araştırmalarda evrene gidilmez. Bunun yerine onu temsil edecek nicelik ve nitelikte gruplardan objeler alınır. Kesitsel araştırmalarda amaç, taranan olgunun zaman içindeki değişimini değil, herhangi bir andaki durumunu tanımlamaktır. Örnek: Türkiye’deki sınıf öğretmenlerinin sorunları ve eğilimleri nelerdir? Öğrencilerin evdeki çalışma koşullarının belirlenmesi (evde bulunan kitap sayısı, dergi sayısı, interne bağlantısı, çalışma odası vs.)

11 2. Boylamsal Tarama Bu tür araştırmalarda seçilen örneklemden farklı zamanlarda birden fazla görüş toplanması durumu söz konusudur. Örneğin; eğitim fakültesinde okuyan öğrencilerin öğrenim gördükleri programa ilişkin görüşlerini belirlemek üzere birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü sınıfta okuyan öğrencilerin görüşlerini almak. Piaget’in çalışmaları.. 11/93

12 2.1Kohort Tarama (izleme)
Zaman içinde tekrarlanan ölçümlerin katılımcılara uygulandığı boylamsal çalışmalardır. Örneğin, öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının incelenmesi (1,, 2., 3. ve 4. sınıfta; sonra da öğretmenlik yaparken) İncelenen olgudaki zamana bağlı değişimlerin aynı katılımcılar üzerinde tekrarlanan ölçümlerle taranması katılımcıların yanıtlarının önceki ölçümlerden etkilenmesi nedeniyle bazen sorun yaratabilir.

13 2.2 Panel Tarama Panel tarama zaman içinde tekrarlanan ölçümlerin farklı katılımcılara uygulandığı boylamsal tarama türüdür. Örneğin, evdeki çalışma koşullarındaki zamana bağlı değişimin tanımlaması amacıyla gerçekleştirilen bir araştırmada, beşinci sınıf öğrencileri ile üç yıl üst üste ölçüm yapılıp yıllar içindeki değişim incelenmesi. Panel taramada öntest etkisi ortadan kalkar.

14 2.3 Trend (Yönelim ) Tarama
Bu tür araştırmalarda amaç; geçmiş ve günümüzün verilerindeki yönelimleri yorumlayıp geleceğe yönelik tahminlerde bulunmaktır. Trend taramada bir dizi tekrarlanan ölçümden gelen verilerdeki yönelimi istatiksel olarak analiz edip, incelenen olguyla ilgili geleceğe yönelik tahminlerde bulunmayı amaçlayan boylamsal bir çalışmadır.

15 Tarama Araştırmasının Sınırlılıkları
Olgular arasında neden-sonuç ilişkisi tanımlanamaz. Bireysel farklılıklara değil, genel eğilimlere odaklıdır.

16 Tarama Araştırma Süreci
1. Araştırma Probleminin ve Amacının Belirlenmesi Bu araştırmanın amacı, ilköğretim sınıf öğretmenliği adaylarının baskın öğrenme stillerine fen öğretimine yönelik tutum, bilimsel süreç becerisi ve yaratıcı düşünmenin etkisini belirlemektir. Ayrıca araştırmada sınıf öğretmenliği adaylarının öğrenim gördükleri sınıf düzeylerine ve cinsiyetlerine göre fen öğretimine yönelik tutum, bilimsel süreç becerisi ve yaratıcı düşünme düzeylerinin farklılık gösterip göstermediği araştırılmıştır.

17 2. Değişkenlerin Belirlenmesi
Öğretmen adaylarının sınıf düzeyleri; bilimsel süreç becerileri, fen öğretimine yönelik tutum ve yaratıcı düşünme düzeyleri, cinsiyetleri ve baskın öğrenme stilleri (ayrıştıran, değiştiren, özümseyen, yerleştiren).

18 3. Örneklem Seçimi Araştırmanın örneklemini Gazi Üniversitesi, Ahi Evran Üniversitesi, Kırıkkale Üniversitesi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi ve Kafkas Üniversitesi 1. ve 4. sınıf Sınıf Öğretmenliği bölümündeki öğretmen adayları oluşturmaktadır. Bu üniversitelerin araştırmanın örneklemini oluşturma nedenleri; ÖSS puanlarına göre üç grup oluşturulabilmesi ve beş üniversitede de Sınıf Öğretmenliğinin normal ve ikinci öğretim programlarının olmasıdır.

19 4. Veri Toplama Araçlarının Geliştirilmesi
Araştırmada kullanılacak veri toplama araçlarına ilişkin geçerlik ve güvenirlik çalışmaları…

20 5. Veri Toplama Süreci Araştırmada kullanılan veri toplama araçları şunlardır: 1. Bilimsel Süreç Becerisi Testi (BSBT) 2. Fen Öğretimine Yönelik Tutum Ölçeği (FÖYTÖ) 3. Torrance' ın Yaratıcı Düşünme Testi (TYDT) 4. Kolb’un Öğrenme Stilleri Envanteri (3.1) (KÖSE 3.1)

21 6. Veri Çözümlenmesi Araştırmada fen öğretimine yönelik tutum ölçeği, bilimsel süreç becerisi ölçeği ve yaratıcı düşünme ölçeğinden elde edilen veriler bilgisayar ortamında SPSS paket programına girilmiştir. SPSS programına girilen araştırmadaki bütün envanterlere ilişkin verilere araştırmanın alt problemlerine göre; yüzde frekans dağılımı belirlenmiş, bağımsız gruplar için t testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) yapılmıştır.

22 Anket Önceden belirlenmiş kişilere, belli bir amaç ve plana göre yazılı veya sözlü olarak soru sormayı ve karşılıklı diyalog içerisinde veri toplamayı amaçlayan faaliyetlerdir. Klasik ölçüm yöntemleri ile ölçülmesi oldukça zor olan birtakım soyut olguları sayısallaştırmaya ve ölçmeye imkan verir.

23 Anket, kalem- kağıt yoluyla objenin kendisi hakkında bilgi vermesi yöntemidir. Bu yöntem betimleme teknikleri arasında çok kullanılan bir yöntemdir. Bunun sebebi, kolay, ucuz ve doğrudan doğruya veri toplama tekniği oluşudur. Ayrıca fikirler, inanışlar, tavsiye ve bireysel yaşantılarla ilgili bilgilerin elde edilmesi için de uygun bir yöntemdir. Anket yönteminin keşfi bilime, sosyoloji, psikoloji ve eğitim araştırmalarının gelişimine büyük katkıda bulunmuştur

24 Anketlerle Neler Ölçülebilir?
Davranış En son ne zaman bilimsel bir toplantıya katıldınız? Tutum, inanç, görüş Öğrencilerin Fen Bilimlerine yönelik tutumları nasıldır? Teknoloji kullanımının öğrenci motivasyonuna etkisi nedir? Özellikler Bu meslekte kaç yıldır hizmet vermektesiniz? Beklentiler Öğretmenlik mesleğinin önümüzdeki beş senede durumu ne olacaktır? Kendini sınıflandırma Kendinizi insan odaklı mı yoksa iş odaklı mı sınıflandırırsınız? Bilgi Bilgisayar programlarından hangilerini kullanabiliyorsunuz?

25 Anket Türleri 1. Posta anketleri: 2. İnternet anketleri
3. Telefon anketleri: 4. Karşılık görüşme anketleri: 5. Karma anket

26 Anket Yönteminin Faydaları-1
Geniş kitlelere ulaşmak mümkündür. Maliyeti düşüktür. Dış geçerlik yüksektir. Anketler daha objektiftir. Anket sorularının yazılı olması, örnekleme seçilen kişinin soruyu defalarca okumasına fırsat verir.

27 Anket Yönteminin Faydaları-2
Uzman bir danışman yardımı almadan da hazırlanabilir. Sorular, tüm cevaplayıcılara aynı kaynaktan ulaştığı için soruların yanlış ya da vurgulu okunmasından kaynaklanan hatalar en alt düzeydedir. Cevaplanma oranı, hatırlatma mektubu ya da telefonu ile arttırılabilir. Anketi cevaplayan kişi herhangi bir yönlendiriciden etkilenmediği için, hatalara karşı daha duyarlıdır.

28 Anket Yönteminin Sınırlılıkları-1
Anketler uygulanmaya başladığı zaman ortaya çıkan sorunları çözmek mümkün değildir. Eğitim düzeyi düşük kitlelere gönderilen anketlerin cevaplanma olasılığı düşüktür. Anketlerden elde edilen bilgiler, deneysel veriler gibi ölçü ve tartı sonuçları değil; beyan ve yanıt durumundadırlar. Bu nedenle çeşitli sebeplerden kaynaklanan (hatırlamamak, bilmemek, yanlış hatırlamak, kasıtlı olarak yanlış cevaplamak vs.) hatalar içermektedir.

29 Anket Yönteminin Sınırlılıkları-2
Anketlerin cevaplama süresi üzerinde, araştırmacının kontrolü yoktur. Anketin, örnekleme seçilen kişi tarafından cevaplanıp cevaplanmadığı konusunda kesin bir bilgi yoktur. Anketlerin eksiksiz ve yönergeye uygun olarak doldurulmasını sağlamak çoğu zaman imkansızdır. Kapsam hatasının yaşanma olasılığı oldukça yüksektir.

30 Anket Yönteminin Sınırlılıkları-3
Anketlerin cevaplama süresi uzadıkça, anket maddelerinde ifade edilen durumlarda da değişim olabilir. Anketler kanunsuz eylemler (vergi kaçakçılığı, uyuşturucu ticareti vs) ve dini inanışlar konusundaki araştırmalar için uygun değildir. Açık uçlu sorular için uygun değildir. Anket ile yüzeysel bilgi elde edilir.

31 Anketi Hazırlama Süreci
Soru kağıdının hazırlanması, Uygulayıcıların seçimi ve eğitimi, Ön uygulama, Alan uygulaması, Soru kağıtlarının alanda denetimi, Örnekleme çıkan deneklerin ikinci bir örneklem seçerek verilen yanıtların kalite denetimi.