Türkçe Öğretiminde Ölçme ve Değerlendirme

... konulu sunumlar: "Türkçe Öğretiminde Ölçme ve Değerlendirme"— Sunum transkripti:

1 Türkçe Öğretiminde Ölçme ve Değerlendirme

2 Neden Ölçme ve Değerlendirme Yaparız?
Öğrencilerin öğrenme durumlarını, ilgi ve yeteneklerini keşfetmeye yardımcı olur. Öğrencilerin gelişim düzeylerini gösterir. Gelecekteki öğrenme süreçlerini planlamaya yardım eder.

3 Belli bir dönemde, öğrencilerin, ulaşması beklenen hedeflere ulaşma düzeylerini belirler.
Öğretim programları ile öğretim yöntem ve tekniklerinin yeterliliğini belirlemede yardımcı olur. Değerlendirme sonuçlarının paylaşılması, öğretmenlere, öğrencinin kendisine ve velilere öğrencinin öğrenme süreci hakkında bilgi sağlar.

4 Türkçe Dersinin Değerlendirme Yaklaşımı
Değerlendirmeyi, öğrenmenin ayrılmaz bir parçası olarak görür. Sadece öğrenme ürününü değil, öğrenme sürecini de değerlendirir. Değerlendirme, öğrencilerin neyi bilmediğini değil, ne bildiklerini görmeye yarayan bir araçtır.

5 Öğrencinin gerçek yaşamla kendi bilgileri arasında ilişki kurması ve karşılaştığı problemlere farklı çözüm yolları üretebilmesi için olanak yaratır. Öğrencilerin bilgi, beceri ve tutumlarını değerlendirmek için farklı ölçme tekniklerinden yararlanmayı önerir. Klasik ölçme ve değerlendirmenin yanında alternatif ölçme ve değerlendirme yöntemlerinin kullanımını da önerir.

6 Değerlendirme Türleri
Araçları Kullanma Amaçları Geleneksel Standardize edilmiş testler, yazılı yoklamalar, dikte Ürüne yönelik Alternatif (Authentic) performans değerlendirme, Akran/öz değerlendirme Ürün dosyaları (portfolyolar), Gözlem formları Dereceli puanlama anahtarı Sürece yönelik This matrix crosses SETTING with TYPE Consider pros & cons for each “cell” from quiz to C-TAP: quality, feasibility (time, $) OPT is the criterion-referenced Ohio Proficiency Test, to be replaced by Ohio Graduation Test MAT7 is the norm-referenced Metropolitan Achievement Test, 7th edition as used by some districts TRADITIONAL = CHOICE ALTERNATIVE = ABSTRACT CONSTRUCTION AUTHENTIC = REAL-WORLD CONSTRUCTION C-TAP represents large scale authentic assessment (Rabinowitz, 1995)

7 DERECELEME ÖLÇEKLERİ (RUBRİC)
Öğrenci performansını tanımlayan kriterleri ve farklı seviyedeki performansı bu kriterlerle birlikte puanlamaya yarayan rehberdir. Öğrencilerin sınavlarını, dosyalarını veya performanslarını değerlendirmek için önceden belirlenmiş kriterler kümesidir (Korkmaz,2004).

8 Dereceleme Ölçekleri Ne Tür Etkinliklerin Değerlendirilmesinde Kullanılır?
Sözel projeler (sınıf tartışması, rol oynama, görüşme, sözel sunular, hikaye anlatma,münazara vb.) Ürünler (koleksiyon ya da sergi, broşür hazırlama, poster hazırlama, gazete çıkarma vb.) Araştırma ve yazı çalışmaları (mektup, dilekçe, hikaye, kompozisyon yazma) Sanatsal çalışmalar

9 Dereceleme Ölçekleri Geliştirme Aşamaları
Ölçeği ne amaçla geliştirileceğinizi belirleyin, Yeterlik düzeylerine karar verin, Ölçeğin ölçmeye çalıştığı davranışlar, ürünler ya da becerilerin anahtarını oluşturun, Davranış, ürün yada her bir becerinin yeterlik düzeyi için kısa kriterler yazın. Burada önemli olan düzeyler arasında kriterleri iyi ayırt edebilmektir. Kullanılacak ölçeğin taslağının hazırlayın, Taslak üzerinde gerekli düzeltmeleri yapın ve öğrencinin performansını değerlendirmek için kullanın.

10 Dereceleme Ölçekleri amaca göre;
1. Bütüncül dereceleme ölçekleri Bütüncül dereceleme ölçekleri, öğretmenin genel süreci veya ürünü bir bütün olarak, parçalarını dikkate almadan, puanlamasıdır. Öğrenme ürünleri toplam puan olarak değerlendirilmek istendiğinde kullanılır.

11 Bütüncül Dereceleme Ölçeği Örneği
Puan Ölçütler 4 Konuyu tümüyle iyi anladığını gösterdi. Konuyla ilgili öne sürülen düşünceler mantıklı gerekçelerle desteklenmiştir. Konuyu farklı örneklerle açıkladı. Olaylar arsında farklı bağlantılar kurdu. Konuyla ilgili çelişkili açıklama yapılmadı. 3 Konuyu anladığını gösterdi. Konuyla ilgili öne sürülen düşünceler mantıklı gerekçelerle desteklenmişti fakat yeterli değildi. Yazılı açıklamalar yeterliydi. 2 Konunun çoğunu anladığını gösterdi. Konuyla ilgili öne sürülen düşünceler desteklenmişti fakat yeterli değildi. Anlatımda çelişkili açıklamalar yapıldı. 1 Konunun birazını anladığını gösterdi. Örnekler yeterli değildi. Önemli eksikler var.

12 2. Analitik dereceleme ölçekleri
Analitik dereceleme ölçekleri, önce performans veya ürünün parçalarının ayrı ayrı puanlanmasını sonra da bu puanları toplayarak toplam puanın hesaplanmasını gerektirir. Bu ölçekler, çalışmanın ya da ürünün farklı boyutlarına farklı notlar vermek amacıyla oluşturulur.

13 Performans Değerlendirme
Performans değerlendirme, Öğrencilerin, bireysel özellikleri dikkate alınarak, bunları eyleme dönüştürmelerini sağlayacak durum ve ödevleri içerir. Süreç içine yayılmıştır, zamana bağlı değildir. Öğrencinin yeni bilgiyi yapılandırmasını gerektirir. Öğrencinin günlük yaşamındaki problemleri nasıl çözeceğini ve problem çözmek için sahip olduğu bilgi ve becerileri nasıl kullanacağını göstermesini ister.

14 Öğrencilerin becerilerini “gerçek yaşam” ortamında değerlendirmeyi hedefler.
Gözlenebilen bir performans veya somut bir ürünle sonuçlanır. Performans ödevlerinde, tek bir cevap yoktur. Ödevi tamamlamak için değişik yollar bulunmaktadır. Bu nedenle iyi tanımlanmış bir ölçütle değerlendirmelidir. Başarılı bir değerlendirme yapmak için her bir performans ödevi bir dereceleme ölçeği (rubric) ile eşleştirilmelidir.

15 Performans Değerlendirme Sürecini Planlarken ve Uygularken Atılacak Adımlar
Amacınızı belirleyiniz. Performansın değerlendirileceği etkinliği belirleyiniz. Kriterleri belirleyiniz. Derecelendirme ölçeğini oluşturunuz.

16 Hangi Tür etkinlikler Performansa Dayalı Değerlendirme Sürecinde Kullanılabilir?
Ürünler: Kompozisyon, çizimler, araçlar vb. Üst düzey düşünme becerileri: Açık uçlu sorular, projeler vb. Gözlenebilir performanslar: kompozisyon yazma,konuşma, dinleme ilkelerine uygun konuşma ya da dinleme, resim çizme vb. Alışkanlıklar ve sosyal beceriler: Grup çalışmasına yatkınlık, başkalarının fikirlerine önem erme, kendini doğru ifade etme vb.

17 Dereceleme Ölçeği

18 Kendi Kendini Değerlendirme
Öğrencilerin kendi katılımlarını, süreçlerini ve ürünlerini değerlendirmeleridir. Öğrencilerin okulda yaptıkları çalışmaları, nasıl düşündüklerini ve nasıl yaptıklarını değerlendirmelerini gerektirir.

19 Öğrencinin Kendini Değerlendirmesinin Avantajları
Kendi kendini değerlendirme, öğrencilerin kendi güçlü ve zayıf yönlerini tanımalarına yardım eder. Öğrencilere değerlendirme sürecinin bir parçası oldukları duygusunu verir. Öğrencilerde motivasyonu artırır. Öğrencilerin kendi öğrenmeleri konusunda sorumluluk almalarını cesaretlendirir. Kendilerine dışarıdan bakma yetisi geliştirir.

20

21 Öğrenci Ürün Dosyası (Portfolyo)
Öğrencilerin zaman içindeki çalışmalarının sistemli olarak bir araya getirilmesidir. Öğrencilere ve öğretmenlere, öğrencilerinin gelişimini ve büyümesini değerlendirme konusunda yardımcı olur.

22 Öğrenci ürün dosyası Hazırlama Sürecinde Öğretmenin Yapacakları
Öğrenci ürün dosyasını hazırlamadan önce, hangi kazanıma yönelik çalışmak istediğinizi belirleyiniz. Öğrenci ürün dosyasını sınıfınıza tanıtınız. Varsa elinizde bir örnek bunu öğrencilerinize gösteriniz. Öğrencilerinize ürün dosyasının bir değerlendirme aracı olduğunu söyleyiniz. Öğrenci ürün dosyalarında nelerin bulunabileceğini söyleyiniz (sınavlar, projeler, değerlendirme ölçekleri, yazılar vb.).

23 Dosyaya fazla ürün koyarak öğrencilerin cesaretlerini kırmayınız (başlangıçta 4-5 madde).
Öğrencilerden, her öğrenme ürünüyle ilgili materyali seçmek için bir gerekçe göstermeleri ve çalışmalarını eleştirmelerini isteyiniz. Öğrencilere akranlarıyla birlikte ürünlerini paylaşma fırsatı veriniz. Her aşamanın nasıl değerlendirileceğini açıklayınız (Öğrencilerinize puanlama ve dereceleme ölçekleri konusunda bilgi veriniz.).

24 Öğrenci Ürün Dosyasının İçeriği
Dosyanın “içindekiler” bölümü Önsöz, özet (ya da Özgeçmiş) (Burada öğrenci çalışmalarının başlangıçtan o ana kadarki gelişimini anlatır. Öğrenci başlangıçta neredeydi? Bu aşamaya nasıl geldi?) Öğrenci tarafından dosyaya konulan tüm ürünler ya da çalışmalar. Yapılan her çalışmanın değerlendirilmesi ile ilgili dereceleme ölçeği, kontrol listesi ya da öz değerlendirme formları gibi araçlar.

25 Her ürünün dosyaya konulmasının nedeni?
Burada öğrenci kendisi ile ilgili görüşlerini belirtir. Bundan ne öğrendim? Bu çalışmayı neden sakladım? Çalışmayı yaparken beklemediğim nelerle karşılaştım? Benim için bu çalışmanın anlamı nedir? Hangi alanda zayıfım? Öğrenci Ürün dosyasının değerlendirilme Ölçütleri

26 Öğrenci Ürün Dosyası neler içerir?
Öğretmen tarafından hazırlanan rehber Öğrencilerin yazılmış ödevleri(taslak yada bitmiş parçaları) Araştırmalar, problemler ve stratejiler Diyagramlar, fotoğraflar, resimler Videoteypler ve audioteypeler Grup ödevleri ve projeler Öğretmen anektodları Kelime geliştirme çalışmaları Öğrencilerin mektupları, şiirleri, raporları Bir kitap incelemesi Öğretmen kontrol listeleri Öğrencilerin zorlukla tekrar yapmak istediği ödevler Özel ödevlerin içinden seçtiği örnekler Değerlendirme kağıtları (öğrenci çalışmalarındaki gelişimleri nasıl değerlendirileceğini gösteren kağıtlar)

27 Türkiye’nin En Büyük Türkçe Dersi Kaynak Sitesi
Kaynakça Haladyna, T.M. (1997). ). Writing Test Items to Evaluate Higher Order Thinking. Boston: Allyn and Bacon. T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, EARGED (2003). Öğrenci Merkezli Eğitim Uygulama Modeli, Milli Eğitim Basımevi: Ankara. Korkmaz, H. (2004). Fen ve Teknoloji Eğitiminde Alternatif Değerlendirme Yaklaşımları.Ankara:Yeryüzü Yayınevi. Türkiye’nin En Büyük Türkçe Dersi Kaynak Sitesi