ÇOKLU ZEKA KURAMI VE EĞİTİM

... konulu sunumlar: "ÇOKLU ZEKA KURAMI VE EĞİTİM"— Sunum transkripti:

1 ÇOKLU ZEKA KURAMI VE EĞİTİM
Fatih DUMAN

2 “İnsanlar arasında zihinsel güçler bakımından doğuştan gelen bazı farkların bulunduğunu inkar edemem ama bunlar, eğitimin ürünü olarak sonradan meydana getirilmekte olanların yanında hemen hemen bir hiçtir.” Johnson’un Hayatı, Boswell (15 Mart 1776) Fatih DUMAN

3 daha büyük eşitsizlik olamaz.”
" Eşit olmayan insanlara, eşit davranmaktan daha büyük eşitsizlik olamaz.” Thomas Jefferson. Fatih DUMAN

4 Çoklu Zeka Kuramı (The Theory of Multiple İntelegences)
Problem Çözebilme, Kendi kültüründe ya da değişik kültürlerde değer bulan bir ürün ortaya koyabilme, Çözüm bekleyen yeni veya karmaşık durumları hissedip tespit edebilme Fatih DUMAN

5 Zeka Anlayışında Değişim
Eski Anlayış Yeni Anlayış 1.Zeka doğuştan kazanılır, değişemez. 1.Zeka geliştirilebilir ve değiştirilebilir. 2.Zeka niceliksel olarak ölçülebilir, tek bir sayıya indirgenebilir. 2.Zeka sayısal olarak hesaplanamaz. 3.Zeka tekildir. 3.Zeka çoğuldur, çeşitli yollarla sergilenir. 4.Zeka gerçek hayattan soyutlanabilir. 4. Zeka gerçek hayattan soyutlanamaz. 5. Zeka öğrencilerin başarılarını tahmin etmede kullanılır. 5. Zeka öğrencilerin öğrenme yollarını keşfetmek için kullanılır Fatih DUMAN

6 Fatih DUMAN fattihduman@gmail.com
ZEKANIN ÖZELLİKLERİ Her insan kendi zekasını artırma ve geliştirme yeteneğine sahiptir. Zeka, sadece değişmekle kalmaz, aynı zamanda başkalarına da öğretilebilir. Zeka, insandaki beden ve zihin sistemlerinin bir biriyle etkileşimi sonucu ortaya çıkan çok yönlü bir olgudur. Zeka, çok yönlülük göstermesine rağmen kendi içinde bir bütündür. Fatih DUMAN

7 Fatih DUMAN fattihduman@gmail.com
ZEKANIN ÖZELLİKLERİ Her insan, çeşitli zeka alanlarının tümüne sahiptir. Her insan, çeşitli zeka alanlarından her birini yeterli bir düzeyde geliştirebilir. Çeşitli zeka alanları, genellikle bir arada ve belli bir uyum içinde çalışırlar. Bir insanın her alanda zeki olabilmesinin bir çok yolu bulunmaktadır. Fatih DUMAN

8 Çoklu ZEKA: Öğrenmenin 8 Yolu
Fatih DUMAN

9 Fatih DUMAN fattihduman@gmail.com
Sözel-Dil Zekası Özellikleri: Yazılı-sözlü dil becerisi, Dilin kullanımını, Semantik, (anlambilim) Ezberleme ve hatırlama, Esprilidir Konuşmayı sever, hitabeti iyidir. İkna edicidir. TANIM: Anadili veya başka bir dili kullanma kapasitesi ve düşüncelerini başkalarının anlayacağı şekilde ifade edebilme kapasitesidir. . Meslekler: Şair, Yazar, Öğretmen Gazeteci, Politikacı Hukukçu Fatih DUMAN

10 Sözel Düşünen/Öğrenen
Neleri sever? Nasıl Düşünür? Kavramlarla, Kelimelerle Ivır zıvır şeyleri ezberlemeyi sever. Okuma yazmayı sever. Nelere ihtiyacı vardır? Kitaplara, ses kasetlerine, kağıtlara, konuşmaya, tartışmaya, hikayelere, müzakerelere.. Hikayeleri sever Söyleyerek, duyarak ve görerek öğrenir. İsimleri, yerleri, tarihleri iyi ezberler. Fatih DUMAN

11 Matematiksel / Mantıksal
TANIM: Neden-sonuç ilişkisi kurabilme, bir şeyin çalışma ilkelerini ortaya koyabilme ve numaralarla oynama kapasitesidir . Özellikleri: Soyut düşünme Tümevarım/tümdengelim. Bilimsel düşünür. Muhakeme yeteneği. Kategorize etme sınıflandırmada. Formüllerle düşünme/çalışma. Karışık hesap işleri. Meslekler: Matematikçi, Bilim Adamı Muhasebeci, Bilgisayarcı Fatih DUMAN

12 Mantıksal Düşünen/Öğrenen
Neleri Sever? İlişkisel düşünmeyi, problem çözmeyi, mantık yürütmeyi sever. İlişkileri, örüntüleri yakalama peşindedir. Gruplayarak, sıralayarak ve soyutlayarak öğrenir. Deneysel çalışmalara ilgi duyar Soru sormaya bayılır. Nasıl Düşünür ? Muhakeme ederek, Sorgulayarak, Sebep-sonuç ilişkisi kurarak İhtiyaçları ? Bilimsel müze gezilerine, bulmacalara, Zihinsel oyunlara. Fatih DUMAN

13 Fatih DUMAN fattihduman@gmail.com
TANIM: Boşluğu zihinde canlandırabilme yeteneğidir. İnsanın dış dünyayı doğru bir şekilde algılaması ve tekrar yaratabilme kapasitesidir. Görsel /Uzaysal Özellikleri: Nesneleri doğru bir şekilde algılama. Nesneler arasındaki ilişkileri fark etme. Görüntü yaratma/değiştirme Görselleştirme yeteneği Boşlukta yönünü bulma (Çöl, orman, deniz) Renk, şekil ve çizgilere duyarlılık Değişim ve dönüşümü fark etme Meslekler: Ressam, Mimar, İzci, Rehber, Fotoğrafçı Fatih DUMAN

14 Görsel Düşünen/Öğrenen
Nasıl Düşünür? İmgelerle, resimlerle, şekillerle Ne yapmayı sever? Sevdiği derslerde resim/ karikatür çizer, harita ve grafik oluşturur. Görselleştirerek, hayal kurarak, resim ve renklerle çalışarak öğrenir. Tasarımlamayı, desen oluşturmayı, Film seyretmeyi, ev alatleriyle oynamayı sever. Öğretmenin kıyafetindeki değişiklik gözünden kaçmaz. Nelere ihtiyacı vardır? Videolara, slaytlara, filmlere, sanat eserlerine, resimli kitaplara, karikatürlere, sanatsal müze gezilerine Fatih DUMAN

15 Fatih DUMAN fattihduman@gmail.com
TANIM: Ritimleri “algılama”, “ayırdetme”, “aranje etme” ve “yorumlama” kapasitesidir. 1.Dinleme, 2.yorumlama 3.besteleme Müziksel/Ritmik Özellikleri: Ses tonu kalitesine duyarlılık. Güfte yazma, beste yapma Seslere duyarlılık Ritim, nota ve ahenke karşı duyarlılık Müzik türlerini ayırt etme Tempo tutma Ritimleri yakalama/ tekrar yaratma Kapı gıcırtısına oynar Meslekler: Şarkıcı, Besteci, Müzisyen, Fatih DUMAN

16 Müziksel-Ritmik Düşünen/Öğrenen
Ne yapmayı sever ? Şarkı söylemeyi, müzik aleti çalmayı sever. Çoğu zaman ya bir şarkı söylüyordur ya da bir melodi mırıldanıyordur. Şarkı söylemeyi Ritim, melodi ve müzik ile öğrenir. Sesleri algılama ve ritimleri yakalamada ustadır. Nasıl Düşünür ? Ritimlerle, melodilerle, seslerle Nelere ihtiyaç duyarlar? Şarkı söylemeye, Konserlere gitmeye, Enstrümanlara, Müzikle uğraşmaya. Fatih DUMAN

17 Fatih DUMAN fattihduman@gmail.com
Bedensel / Kinestetik TANIM: Vücut hareketlerini kontrol edebilme ve ellerini ustaca kullanabilme kapasitesidir. Özellikleri: Beyin ve beden irtibatı. Ustaca taklit etme Koordinasyon, kas hareketleri Denge, Esneklik . Güçlü dokunma duyusu El becerileri. Meslekler: Atlet, Dansçı, Heykeltraş Cerrah, Aktör, Pandomim! Fatih DUMAN

18 Bedensel Düşünen/Öğrenen Nelere ihtiyaç duyarlar ?
Nasıl düşünür? ; dokunarak, duyularla, hareket ederek. Ne yapmayı severler ? Dans etmeyi, konuşmayı, zıplamayı, dokunmayı, jest ve mimikleri kullanmayı, hareket etmeyi, inşa etmeyi Nelere ihtiyaç duyarlar ? Rol oynamaya, drama ile ilgili çalışmalara, hareket etmeye, sportif etkinliklere, fiziksel beceri gerektiren oyunlara, el becerilerini kullanmaya Fatih DUMAN

19 Fatih DUMAN fattihduman@gmail.com
Sosyal Zeka TANIM: İnsanların hislerini, niyetlerini motivasyonları, karakterlerini, ilgi, ihtiyaç ve beklentilerini anlama ve değerlendirme kapasitesidir. Özellikleri: Sinerji meydana getirme, sürdürme. Başkalarının bakış açısıyla bakabilme Grup içinde başarılı ilişkiler kurma . İnsanlar arasındaki farklılıkları görme, Diğer insanların ihtiyaç ve beklentilerini fark etme. Yüz ifadesi, jest ve sese duyarlılık. Meslekler: Psikolog, rehber, Öğretmen, Siyasetçi Fatih DUMAN

20 Sosyal Düşünen/Öğrenen
Nasıl düşünürler ? Başkalarının düşünce ve duygularını bağdaştırarak İhtiyaçları Arkadaşlara, gruplara, sosyal etkinliklere, başkalarıyla iletişim ve etkileşime girmeye, danışmanlara, klüplere Ne yapmayı sever ? Liderlik etmeyi, organize etmeyi, ilişkilendirmeyi, uzlaştırmayı, kontrol etmeyi, sosyalleşmeyi Çok arkadaşı vardır. Bir çok grubun üyesidir. . Sosyal etkinliklerin düzenleyicisidir. Paylaşarak, işbirliğiyle, karşılaştırarak, ilişkilendirerek öğrenir. Sınıfın Güzin ablası / “babası”dır. Sınıfın gevezesidir. Dersi zayıf ama ilişkileri çok iyi vahap öğrenci temsilcisi seçimi Kaynaştırma harfi Fatih DUMAN

21 Fatih DUMAN fattihduman@gmail.com
İçsel TANIM: İnsanın kendi duygu ve düşüncelerinin farkında olma, sınırlılıklarını bilme, kendi iç dünyası ile irtibatlı olma, kim olduğu üzerine yoğunlaşabilme kapasitesidir. Özellikleri: Odaklaşma, yoğunlaşma Düşünmeyi düşünme. Yüksek düzeyde (ilişkisel) düşünme. Düşünceli / duyarlı. Hislerdeki değişimi fark etmek/ifade İlim ilim bilmektir, ilim kendin bilmektir, sen kendini bilmezsen bu nice okumaktır? Kendi kendini motive/disipline etme. Sağlıklı benlik algısı. Meslekler: Sanatçı, Din adamı Psikoterapist, Sosyal Fatih DUMAN

22 İçsel Düşünen/Öğrenen
Nasıl düşünür ? Kendi ilgileri, ihtiyaçları ve amaçları ile ilişki kurarak Neler yapar ? Amaç belirlemeyi, hayal kurmayı, plan yapmayı, enine boyuna düşünüp tartmayı, uzlaştırmayı İçgüdüleriyle hareket eder. Yalnızdır; kendi özel ilgileri peşindedir. Kendi başına, bireysel projelerle, kendi hızında öğrenir. Kendini tanımada iç dünyası üzerine yoğunlaşmada ustadır. Sınıfın mütefekkiridir. İHTİYAÇLARI Yalnız kalmaya, bireysel projelere, alternatiflere, önemsenmeye, yalnız kalabileceği sakin yerlere, Fatih DUMAN

23 Fatih DUMAN fattihduman@gmail.com
Doğa Zekası TANIM: Doğayı, doğal kaynakları ve doğal olayları izleme, anlama; bitkileri ve hayvanları anlama, ayırt etme ve sınıflama kapasitesidir. Özellikleri: Araştırma, inceleme; gezi - gözlem. Mevsim ve iklim olaylarına ilgi Toprakla oynama. Bitki yetiştirme. Hayvanlara ilgi. Çevre bilinci . Keşfetme. Meslekler: Biyolog, Jeolog, Çiçekçi, Arkeolog, Meteorolog Fatih DUMAN

24 Doğacı Düşünen/Öğrenen
Nasıl düşünür? Ekolojik çevre, doğa ve doğa formlarıyla Neler yapmayı sever ? Evcil hayvanlarla oynamayı, toprakla uğraşmayı, doğayı ve doğa olaylarını araştırmayı, hayvan beslemeyi, ekolojik çevreyi ve dünyayı önemsemeyi, sever.. Doğa ile ilgili koleksiyonu vardır... Konuşmasında bol bol doğal hayattan örnekler vardır Araştırarak, inceleyerek, gözlem yaparak öğrenir. Sınıfın meteoroloji uzmanıdır. Okulun bahçesindeki kedilerin sorumlusudur. İHTİYAÇLARI Doğa gezilerine, hayvanat bahçelerine, seralara, kamplara, bitki yetiştirmeye Fatih DUMAN

25 Çoklu Zeka Alanlarının Gelişimini Etkileyen Faktörler
Biyolojik nitelikler, Kişisel hayat hikayesi, Tarihsel ve kültürel özgeçmiş, Kristalleştirici ve felce uğratıcı deneyimler, Fatih DUMAN

26 Çoklu Zeka Alanları Nasıl Belirlenir ?
Eğitimcilerin Çoklu Zeka Alanlarının Belirlenmesi Öğrencilerin Çoklu Zeka Alanlarının Belirlenmesi Öğrencileri gözlemek, Belge toplamak, Okul kayıtlarını incelemek, Diğer öğretmenlerle iletişime girmek, Velilerle görüşmek, Öğrencilere sormak. Öğrenci uçmaz velisi uçurur Fatih DUMAN

27 ÇZK Dayalı Ders Planlama
1. Aşama ; Konu veya amacın belirlenmesi 2. Aşama ; Anahtar soruların belirlenmesi, 3. Aşama ; Öğretim strateji, teknik ve materyallerine ilişkin ihtimallerin düşünülmesi, 4. Aşama ; Öğretim Yaklaşımlarını belirlemek amacıyla meslektaşlarımızla beyin jimnastiği 5. Aşama ; Tespit edilen fikir, materyal ve öğretim stratejilerinden konuya en uygun olanların seçimi 6. Aşama ; Ünite yada ders planlarının geliştirilmesi 7. Aşama ; Planın sınıfta uygulanması 2 Fatih DUMAN

28 ÇZK’na Dayalı Öğretim Stratejileri
Sözel / Dil Zeka Alanı İçin; Hikayeleştirme Beyin fırtınası Ses kayıtları Günlük tutma Yayınlama Matematiksel / Mantıksal Zeka Alanı Ölçme ve Hesaplama yapma Sınıflandırma Benzerlik/farklılıkların bulunması Sokratik sorgulama Bilimsel düşünme mantığı Fatih DUMAN

29 ÇZK’na Dayalı Öğretim Stratejileri
Görsel / Uzaysal Zeka Alanı İçin; Zihinde canlandırma Renklendirme Görsel metaforlar Zihin haritaları Grafiksel semboller Müziksel / Ritmik Zeka Alanı İçin; Ritimler, melodiler ve şarkılar Müziksel koleksiyonlar Hafıza müziği Müziksel ton Duygusal müzik

30 ÇZK’na Dayalı Öğretim Stratejileri
Bedensel / Kinestetik Zeka Alanı İçin; Bedensel tepkiler Sınıf tiyatrosu Kinestetik kavramlar El becerisine dayalı düşünme Bir referans kaynağı olarak beden Doğacı Zeka Alanı İçin; Doğa yürüyüşleri Alan gezileri Sınıftaki öğrenme penceresi Sınıftaki bitkiler ve hayvanlar Ekolojik çalışmalar Fatih DUMAN

31 ÇZK’na Dayalı Öğretim Stratejileri
Sosyal Zeka Alanı İçin; Fikir paylaşma çiftleri Eşli okuma Proje çalışması İşbirlikçi öğrenme Simülasyonlar İçsel Zeka Alanı İçin; Bir dakikalık yansıma periyotları Seçenek zamanı Konuşmak veya “geçiniz” demek Duygusal anlar oluşturmak Sonuç cümlesi yazma Fatih DUMAN

32 ÇZK Dayalı Sınıf Ortamı
Sınıftaki Ekolojik Çevre Sınıftaki öğrenme alanları Geçici ve açık uçlu etkinlik merkezleri Geçici ve konu odaklı etkinlik merkezleri (okuma / hesaplama / çizim / müzik / inşa etkileşim / kişisel deneyim / bahçe mimarisi Kalıcı ve açık uçlu etkinlik merkezleri Kalıcı ve konu odaklı etkinlik merkezleri Fatih DUMAN

33 ÇZK Dayalı Sınıf Yönetimi
Öğrencilerin dikkatlerini toplama Öğrencileri farklı etkinliklere hazırlama Sınıf kurallarının işletimini sağlamak Grup oluşturmak Bireysel davranışları yönetme Fatih DUMAN

34 ÇZT Dayalı Ölçme Değerlendirme
Anekdot kayıtları Çalışma Örnekleri Ses kasetleri Videolar Öğrenci kayıt kartları ve günlükleri İnformal test sonuçları Mutlak değerlendirme anlayışına dayalı sınavlar Öğrenci ile görüşme Kontrol listesi Fatih DUMAN

35 ÇZ kuramı Öğrencilere nasıl Öğretilir ?
Çoklu zeka teorisi dersi, Meslek günlüğü etkinliği, Alan gezileri, Biyografiler, ÇZ kuramına dayalı öğretim, Küçük deneyimsel etkinlikler, Yaratıcı etkinlikler odası, Duvar sergileri, Okuldaki öğrenci ürünlerini sergileme, Sınıflarda çoklu zeka köşeleri oluşturma İnsan zekası avı, ÇZ masalı şarkısı ve oyunu.