5510 sayılı yasaya göre kimler sigortalı sayılır

... konulu sunumlar: "5510 sayılı yasaya göre kimler sigortalı sayılır"— Sunum transkripti:

1 5510 sayılı yasaya göre kimler sigortalı sayılır
Mesleki eğitime, zorunlu staja başladıkları tarihten itibaren sigortalılık başlar şirketlerde vergi mükellefiyetinin başlaması(ticaret siciline tescille) AŞ ortaklarının yönetim kuruluna seçilmeleriyle vergiden muaf Esnaf ve sanatkarlar odasına (siciline) kayıtla Tarımda çalışanların meslek odalarına kayıtla başlar Muhtarlığa seçilme tarihleri jokey ve antrenörlük lisansı alınınca başlar BEKİR ÖZTÜRK/2017 ŞUBAT

2 İşveren , işveren vekili
SSKSGK ya göre sigortalı sayılan kişileri çalıştıran gerçek ve tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlara ne ad verilir? Görevleri nelerdir? İşe başlama dan işe giriş bildirgesi ile sgk ya bildirmek zorundadır. İş kazalarını da anında kolluk güçlerine haber verme 3 gün içinde de sgk ya bildirmek sigorta pirimlerini yatırmak 4C li sigortalıları 15 gün içinde sgk ya bildirmek İnşaat, balıkçılık, tarım işyerlerinde çalışmaya başladığı gün) İşveren adına ve hasabına , işin veya görülen hizmetin bütününün yönetim görevini yapan kimselere ne ad verilir?

3 İşveren, Vekili, Alt işveren (Taşeronlar)
Kendi adına işçi çalıştıran taşeronlar, (alt işveren) ile birlikte asıl işveren mütesilsilen sorumludurlar. Sorumlu oldukları durumlar….. Sigortalı işe giriş bildirgeleri Aylık prim ve hizmet belgesi Gerekli kayıt ve defterlerin tutulması İşe başlamadan rapor alınması İş sağlığı güvenliği mevzuatına göre önlemler alınması primlerin ödenmesi

4 İSTEĞE BAĞLI SİGORTA nedir? Kimler isteğe bağlı sigoratalı olabilirler
uzun vadeli sigorta risklerine karşı güvence sağlamak amacıyla zorunlu sigortalılar dışındakileri kapsar. sigortalı olup olmamak kişinin iradesine göre değişmez. Kanunun aradığı koşulları yerine getirenler istemeseler de kendiliğinden sigortalı olurlar. İsteğe bağlı sigortalılıkta istisna sigortalılığı devam ettirmek yada vazgeçebilmek kişinin iradesine bırakılmıştır. Aylıkla çalışmayanlar isteğe bağlı sigortalı olabilirler. Türkiyede ikamet etmek gerekiyor, sosyal güvenlik anlaşması olmayan ülkelerde ikamet edenler isteğe bağlı sigortalı olabilmektedirler. ay içinde 30 günden az sigortalı çalışanlar isterlerse isteğe bağlı sigortalı olabilirler. isterlerse eksik günleri borçlanabilirler.

5 İSTEĞE BAĞLI SİGORTALILIK
Genel Sağlık sigortasından yararlanma hakkını elde eder. TR de ikamet etmek şartı getirilmiştir(Fransa, isveç gibi ülkemizle sosyal güvenlik anlaşması imzalayanlara istisna getirilmiştir Zorunlu sigortalı olmamak(30 tamgün çalışmamak) Eksik günler borçlanma yolu ile tamamlanabilir. Kendi işinde çalışıp da aylık almayanlar, kar payı alanlar da isterlerse isteğe bağlı sigortalı olabilirler Oranı: %32%20 Malüllük,Yaşlılık ve ölüm sigortası %12 Genel Sağlık Sigortası Her ay kesintisiz 30 gün üzerinden prim ödemek zorundadırlar. Gecikme zammı, cezası 12 Ay ı geçer ise sigortalılık sona erer. Zorunlu sigorta borçları , isteğe bağlı sigorta piriminden mahsup edilir.

6 KİŞİLER-SOSYAL SİGORTA
ZORUNLU SOSYAL SİGORTA SİGORTA YARDIMLARI GEÇİCİ İŞ GÖREMEMEZLİK SÜREKLİ İŞ GÖREMEMEZLİK ÖLÜM GELİRİ MALÜLLÜK YAŞLILIK VE ÖLÜM AYLIĞI SAĞLIK HİZMETLERİ SUNUMU İSTEĞE BAĞLI SİGORTA İŞVEREN , VEKİLİ ALT İŞVEREN HAK SAHİBİ BAKMAKLA YÜKÜMLÜ OLDUĞU KİMSELER EŞ, ÇOCUKLAR ANNE BABA

7 19.02.2017 4 A SİGORTALI SAYILANLAR sendika başkanları
koruma bekçileri genelevler Mülteci(yabancılar) sanatçı, yazarlar usta öğreticiler İş sözleşmesi Hizmet akti iş yeri ve bağlı işyerleri

8 KISMEN SİGORTALI SAYILANLAR
*Çırak ve Mesleki Eğitim görenler *Yurd dışına çalışmak için gidenler *Kısmi zamanlı üniversitede çalışanlar *Stajyerler (zorunlu staj) *Sakatlık iş kaybı *Harp Malüllerine aylık bağlanması *sgk dan maaş alanlar *Tututlu hükümlüler * *Kısmi taksiciler *Kısmi Kursiyerler(Türkiye İş Kursları

9 SİGORTALI SAYILMAYANLAR
İşverenin eşi 18 yaşından küçükler Aile ve konut içinde çalışanlar Bağımsız çalışan(düşük gelirliler) Kendi ülkesinde sigortalı olanlar Süreksiz tarım işlerinde çalışanlar Ev hizmetlerinde çalışanlar Gençlik Spor faaliyetlerinde süreksiz çalışanlar Gemi Yapım, Üretim işlerindeki öğrenciler Dış temsilciliklerde istihdam edilenler Asker ve erbaşlar, Hükümlü tututlu olanlar Yedek subay öğrencileri (iş kazası ve meslek hastalıkları sigorta yapılır)

10 SİGORTALILIK SÜRE SONA ERMESİ
GV. Mükellefi ise--mükellefiyetin sona ermesi Çalışan ise -Hizmet aktinin sona ermesi Gv. Muaf esnaf ise- Esnaf sanat sicilinden silinmesi Şirketlerde ortak ise Ortaklık hakkı devri,ortaklıktan çıkma, Yönetim kurulu görevinin sona ermesi, şirketin tasfiyesi sonucu ticaret sicilinden şirketin silinmesi Tarımda tarımsal faaliyetin sona ermesi, Muhtar ise, muhtarlık süresinin sona ermesi Memur ise  görevden ayrılması Stajyerrin stajının bitmesi ile sigortalılık sona erer 10 gün hastalık ve analık sigortası devam eder

11 SİGORTALILIĞIN SONA ERMESİ SÜRELER
Ücretsiz izin Greve iştirak İşverenin lokavt yapması 90 gün sağlık hizmetlerinden «sigortalı ve bakmakla yükümlü kimseler>> yararlanırlar İşverenler- Ticaret Odası, Vergi Dairesi 10 Gün içinde SGK ya bildirim vermek zorundadırlar

12 İŞYERİ-BAĞLI İŞYERİ- EKLENTİLER
Maddi olan, olmayan unsurlar ile birlikte işlerini yaptığı yerlere denir Otopark, Araçlar(vinç, kamyon, greyder işyeri ile ilgili araçlar) Dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uygu, yıkanma, muayne ve bakım, büro, avlu, beden ve mesleki eğitim yerleri araçlar.. BİLDİRİM Her işyeri için ayrı ayrı bildirge verilmesi zorunludur. Sigortalı çalışmaya başladığı gün Alt işveren de sigortalı işyeri no verilir, işverenle anlaşmak şartıyla asıl işverenin kayıtlı olduğu dosyadan bildirim verebilir

13 işyeri bildirimi Verilmezse Resen Tescil
Sigortalının çalışmaya başladığı gün Devir , Taşınma durumu içinde 10 gün Şirket Türü değişikliği (birleşme, katılma, ortak alma 10 gün) < ZORUNLU SİGORTALAR> Hizmet akti ile çalışanlar ile İşverenlerce çalıştırılanlar Köy ve Mahalle Muhtarları(Kendi nam ve hesabına çalışanlar) Kamu İdarelerinde iş sözleşmesiyle çalışanlar

14 Ruhsat Verme Yetkisi Olanlar
Belediyeler Valilikler Kamu Tüzel Kişiler Özel Hukuk Tüzel Kişiler İstihdam bilgilerini SGK 30 gün içinde bildirmek zorundalar İDARİ PARA CEZASI

15 MALÜLLÜK SİGORTASI-RİSKLER Malüllük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortası
Malüllük aylığı hakkı Maaş bağlanabilmesi için Malül sayılmak Yazılı istek tarihi 10 yıl 1800 gün prim ödemiş olmak Rapor Tarihi Kurumu yazılı başvurmak Görevden ayrıldığı tarih İŞ KAZASI MESLEK HASTALIĞI SONUCU Prim borcu bulunmamalı %60 Meslekte Kazanma gücü kaybı Sağlık Kurulu Raporu Sigortalı Açısından…. (Tam teşekküllü devlet hastanesi) SGK Açısından (Sürekli Gelir Kaybı, Gider Artışı)

16 MALÜLÜK AYLIĞININ KESİLMESİ
Sigortalı tekrar çalışmaya başlaması halinde İşi bırakırsa yeniden almaya başlar AMAÇ: SGK dan aylık alanları çalışma hayatı dışında tutmak İşsizlikle mücadele, iş bulmayı kolaylaştırma Maaşı keserek kurumu korumak

17 YAŞLILIK SİGORTASI (AYLIĞI)
Prim ödeme süreleri ve belirli yaş sınırı dolduranlara bağlanır. yılı ve sonrası kadın 58 yaş Erkek 60 yaş gün 7200 9000 2036 2046 2048 59 64 65 61

18 YAŞLILIK AYLIĞI ÖZEL DURUMLAR
Hastalık ve Engellilik hallerinde 15 yıl çalışma 3960 gün sigorta pirimi ödemesi olanlara da yaşlılık aylığı bağlanır %60 Çalışma gücü kaybı olanlar 10 yıl gün %60 dan az (%50-%59) çalışma gücünü kaybedenler 16 yıl 4320 gün sigorta primi yatması gerekiyor. %40-%49 çalışma gücü kayıplarında 18 yıllık sigortalı olmak 4680 gün prim ödenmiş olması gerekir.

19 YAŞLILIK AYLIĞI ÖZEL DURUMLAR
Yer altı, Maden ocaklarında 20 Yıl 55 Yaş Erken Yaşlananlar 55 yaş 5400 gün pirim ödenmiş olmak Sürekli Bakıma muhtaç Malül çocuğu bulunan kadın sigortalının prim ödeme sürelerinin ¼ ü pirim gün sayılarına eklenir. Ve bu süre emeklilik süresinden indirilir.

20 FARAZİ HİZMET SÜRELERİ
Maden ocaklarında çalışanlara her 360 güne 90 gün eklenir 10 Yıl çalışmış olmak TSK , Emniyet mensuplarına yılda 90 gün eklenir Kurşun, Arsenik gibi tehlikeli ortamlarda ağır işlerde çalışanlarda çalışanlara her yıl 180 gün eklenir. Belirli yaş sürelerini beklemeden aylık bağlanır

21 FARAZİ HİZMET SÜRELERİ
Fiili Hizmet Süre zammı TSK, emniyet 10 Yıl gün+1/4 Kurşun , arsenik Çimento yılda 60 gün işveren öder Yeralıt Madenlerde 5 yıl 1800 gün -- Milletvekili, Dışarıdan atanan Bakanlar +90, itfaiye veya yangın söndürme de çalışana +60 gün İtibari hizmek süre zammı :Aylık bağlanma oranının hesabında kullanılır. Primleri işveren öder her yıl için 30 gün Subaylar 20 yıl çalıştıklarında ¼ ü 5 yıl eklenir. Not…Yaş ve emeklilik ikramiyesi hesabında dikkate alınmaz.

22 YAŞLILIK AYLIĞININ HESAPLANMASI
17 Eylül 1982 doğumluyum. 17 Mart 2003 tarihinde silahlı kuvvetlerde göreve başladım. Görevdeyken 2005 yılında üniversitede öğrenci olduğum 17 Eylül Haziran 2001 tarihlerinin hizmet birleştirmesini Emekli Sandığına yatırdım. Ayrıca 1 Temmuz Ekim tarihlerinde sigorta primim yatırılmıştır. Silahlı kuvvetlerden ne zaman emekli olabilirim? Okan Küçük Emeklilik için 25 yıl fiili hizmet süresi ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. TSK’da geçen hizmet sürenizin her tam yılı için 90 gün, fiili hizmet süresi zammı olarak filli hizmet sürenize eklenir.  Fiili hizmet sürenize eklenen fiili hizmet süresi zammının üç yılı geçmemek üzere yarısı emeklilik yaşınızdan düşülür. 25 yıl fiili hizmet süresi ile 57 yaşınızı doldurduğunuzda emekli olmaya hak kazanırsınız

23 Ortalama yıllık kazanç, OYK hesabı
sigortalıların prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanmakta olup, aylığın miktarını belirleyen unsurlardan biridir. OYK hesabı için sigortalının 2000 yılı öncesine ait son 5 (üst göstergeden aylığa hak kazanıyorsa 10) takvim yılındaki prime esas kazançlar toplamının 5’e ( ya da 10) bölünmesiyle belirlenir.

24 Sigortalının eski sisteme göre hesaplanacak ABO Aylık Bağlanma Oranı
Gösterge x Katsayı x ABO formülüne göre belirlenir. katsayı olarak alınır. ABO (Aylık Bağlama Oranı) ise yaşlılık aylığının gösterge veya üst göstergeden hak kazanılmasına göre değişkenlik gösterir: Gösterge tablosundan hak kazanılan aylıkların baz oranı % 60’dır. Üst gösterge tablosundan bağlanacak aylıkların oranı ise her derecenin her kademesi için ayrı ayrı belirlenmiş olup, % 50 ile % 59.9 arasında değişir . Bu şekilde baz alınan oranlar; sigortalının kadın ise 50, erkek ise 55 yaşından sonra doldurduğu her tam yaş için ve 5000 günden fazla ödediği her 240 günlük prim için % 1 artırılır, 5000 günden noksan ödediği her 240 günlük prim için % 1 eksiltilir

25 Yaşlılık aylığı hesaplama ABO, DA1
Bu şekilde bulunan aylıkların oranı % 45’den az, % 85’den fazla olamaz. Örnek olarak; ABO %60, Göstergesi olarak hesaplanmış bir sigortalının bu döneme ait aylığı özel koşullara göre bağlanan aylıklarda bu indirim uygulanmaz. DA1= Gösterge x Katsayı x ABO formülü kullanılarak DA1= x x(60/100) = TL olarak bulunur. Bulunan bu miktara TA1 (1.Dönemin Tam Aylığı) diyeceğiz. Bu döneme ait tam aylık liradan az olamaz. Hesaplanan maaş bu değerden az çıkarsa, olarak kabul edilir..

26 YAŞLILIK AYLIĞI HESAPLAMA
Bu döneme ait Kısmi Aylığı (KA1) bulmak için TA1, Dönem Ağırlığı (DA1) ile çarpılır. TA1 -Dönem Ağırlığı 1.döneme ait prim gün sayısının,  toplam prim gün sayısına bölümüne eşittir. Örneğimizdeki sigortalı 4000 günü 1.döneme (2000 yılı öncesine) ait olmak üzere  toplam 5000 prim gün ödemişse, TA1 -Dönem Ağırlığı 4000/5000 = 0.80 olarak bulunur. Bu döneme ait Kısmi Aylık (KA1) = DA1x TA1 formülü ile x 0.8 = TL olarak bulunur

27 YAŞLILIK AYLIĞI HESAPLAMA (KA1 Değeri)
 KA1 değeri  önce Aralık/1999 ayı TÜFE artış oranı (yüzde 5.9) kadar artırılarak Ocak/2000 ayına taşınır. Bu değer tarihine kadar geçen takvim yılları için her yılın Aralık ayına göre açıklanan TÜFE artış oranı ve gelişme hızı kadar ayrı ayrı artırılır. Bulunan değer bu kez TÜFE artış oranı  ve gelişme hızı x 0.3 oranında artırılarak emeklilik talep yılı başına kadar tekrar arttırılarak  güncellenmiş KA1 bulunur. 1.Dönem için emekli maaşınıza katılacak miktar bu güncellenmiş KA1 değeridir.

28 SİGORTALILARIN 2008/EKİM SONRASI AYLIKLARININ HESABI
Gösterge Tablolarına, Aylık Bağlama Tablosuna, 2000 yılından günümüze kadar Yıllık TÜFE ve Gelişme Hızı değerlerinin bilinmesine ihtiyaç duymaktadır. 2008/Ekim sonrası sigortalı çalışmaları da devam eden sigortalıların veya hak sahiplerinin aylıkları hesaplanırken üç farklı sistem  YILI ÖNCESİ AYLIKLARININ HESABI SİGORTALILARIN 2000–2008 DÖNEMİ AYLIKLARININ HESABI SİGORTALILARIN 2008/EKİM SONRASI AYLIKLARININ HESABI  KISMİ AYLIKLARIN BİRLİKTE DEĞERLENDİRİLMESİ

29 2000 YILI ÖNCESİ AYLIKLARININ HESABI
gösterge ve üst gösterge tabloları kullanılmaktadır. Katsayı:Temmuz-Aralık/1999 döneminde geçerli olan memur maaş katsayısı 12.000 olarak belirlenmiştir. Aylık Bağlama Oranı; yaşlılık ve ölüm aylıklarında % 60, malûllük aylıklarında % 70, başkasının bakımına muhtaç olan malûl sigortalılarda ise oran % 80 olarak esas alınmaktadır. Üst gösterge tablosu esas alındığında aylık bağlama oranı % 50-59,99 arasında değişmektedir.

30 - SİGORTALILARIN 2000–2008 DÖNEMİ AYLIKLARININ HESABI
Ortalama Yıllık Kazanç; anılan dönem bildirilmiş olan kazançlar (2007 yılı ile 2008/Eylül dönemi hariç) bir önceki temel yılı esas alınarak Aralık ayı itibariyle açıklanmış olan TÜFE’deki artış ve yıllık gelişme hızı oranları kadar artırılarak güncellenmiş olan kazançların aynı dönem prim ödeme gün sayısına bölünmesi sonucu çıkan rakamın 360 katıdır. Aylık Bağlama Oranı ise; malûllük ve ölüm aylıklarında % 60 (bakıma muhtaç malûllerde oran % 70 olarak uygulanmakta) olup, arası prim günün her 360 günü için % 2, 9000 günden sonra ödenen her 360 gün için % 1,5 artırılır. Yaşlılık aylıklarında ise Toplam prim ödeme gün sayısının ilk 3600 günün her 360 günü için % 3,5 sonraki 5400 günün her 360 günü için % 2, daha sonrası için % 1,5 olarak uygulanmaktadır (Özel şartlarla emekli olacaklarda oran % 60’ın altında uygulanmamaktadır.)

31 SİGORTALILARIN 2000–2008 DÖNEMİ AYLIKLARININ HESABI
  Örnek: 2008/Eylül ayı itibariyle 9360 günü olan sigortalının kısmi aylığı hesaplanırken uygulanacak olan aylık bağlama oranı, ilk 3600 gün için % 35, diğer gün için % 30 ve kalan gün için ise % 1,5 olmak üzere toplam % 66,5 olarak uygulanacaktır. sigortalıların bildirilen prim gün sayısı/toplam prim gün sayısı)  formülü kullanılmaktadır. Bilindiği üzere tam aylık= ortalama yıllık kazanç x aylık bağlama oranının / 12’ye bölümü sonucu elde edilmektedir.

32 YAŞLILIK AYLIĞI HESAPLAMA ***
Her yıl için Aylık Kazanç x Güncelleme Katsayısı …………………………………………………………………………………………… Ortalama Aylık Kazanç = Kazançlar toplamı/itibari(fiili Hizmet süreleri toplamı) Ortalama Aylık kazanç xAylık Bağlanma Oranı Güncelleme Katsayısı=( En son yıl Tük.Fiyat Endeksi ) x 30% GelişmeHızı Gayrisafi yurd içi hasıla GYİH Malül Sayılması Aylık Bağlama Oranı 9000 günden az ise( 9000 x Çalışma güç kayıp oranı)/60% (50% yi geçemez) 9000 günden fazla ise toplam prim gün sayısına göre hesaplanır gün gün sayılır.