AVRUPA B İ RL İĞİ MAL İ VE SOSYAL POL İ T İ KALAR KONU Avrupa Birli ğ inin Tarihsel Gelişimi, Temel Kurucu Antlaşmalar, Avrupa Birli ğ inin Örgütsel Yapısı.

... konulu sunumlar: "AVRUPA B İ RL İĞİ MAL İ VE SOSYAL POL İ T İ KALAR KONU Avrupa Birli ğ inin Tarihsel Gelişimi, Temel Kurucu Antlaşmalar, Avrupa Birli ğ inin Örgütsel Yapısı."— Sunum transkripti:

1 AVRUPA B İ RL İĞİ MAL İ VE SOSYAL POL İ T İ KALAR KONU Avrupa Birli ğ inin Tarihsel Gelişimi, Temel Kurucu Antlaşmalar, Avrupa Birli ğ inin Örgütsel Yapısı ve Kurumları, Avrupa Birli ğ inin Genişlemesi HAZIRLAYANLAR 2010224028- Mevlüt ERTANÇ 2013224951- Abdulkadir ÜNLÜ 2012224001- O ğ uzcan ABAKAY 2012224002- Sefa AKGÜL 2012224003-Elif Ceren AKMEŞE

2 AVRUPA B İ RL İĞİ N İ N TAR İ HSEL GEL İ Ş İ M İ VE TEMEL KURUCU ANTLAŞMALAR Avrupa kıtasında bir "Birlik" oluşturma fikri 14. yüzyıldan itibaren tarihçileri, filozofları, hukukçuları ve siyaset adamlarını cezp etmiştir. I. Dünya Savaşı sonrasında Avrupa'da bir "Birli ğ in" oluşturulmasına yönelik önemli fikirler üretilmiş olmasına ra ğ men bunların olgunlaşıp benimsenmesi ancak II. Dünya Savaşı sonrasında mümkün olmuştur.

3 Batı-Avrupa ülkeleri, bütünleşme hareketi olarak ve İ ngiltere’nin rekabet gücüne cevap veremedikleri için, ilk 1665 yılında, Avusturya, İ spanya ve Bavyeral ülkelerinin ekonomik bütünleşmeleri ile başlayan proje ile 1834 yılında 40 küçük devletten oluşan Alman Birli ğ i’ni (Prusya) (German Zollverein) kurmuşlardır. 1859–1870 yıllarında İ talyan Devletleri arasında tarıma dayalı bir birlik oluşturulmuş ancak bu çaba başarısızlıkla sonuçlanmıştır.

4 1947 yılında Fransa ve İ talya arasında da bir gümrük birli ğ i oluşturulmaya çalışılmış, 1949’da anlaşma imzalanmış, ancak iki ülke ekonomilerinin hem pazar genişli ğ i avantajının olmaması hem de birbirlerine rakip olmaları sebebiyle ve o dönemde kurulan Avrupa İ ktisâdi İ şbirli ğ i Örgütü (OEEC), bugünkü adıyla OECD’nin oluşturulması nedeniyle tamamlanamamıştır. Bu fikirler ışı ğ ında çözüm olarak siyasi ve ekonomik birlik öngörülmüş olup, bu öngörüler altında çeşitli antlaşmalar yapılmıştır. AB’ye günümüz şeklini veren antlaşmalar şunlardır:

5 1950 Schumann Bildirgesi 1951 Avrupa Kömür ve Çelik Toplulu ğ u (Paris Antlaşması) 1957 Avrupa Ekonomik Toplulu ğ u (Roma Antlaşması) 1957 Avrupa Atom Enerjisi Toplulu ğ u (EURATOM Antlaşması 1987 Avrupa Tek Senedi 1992 Avrupa Birli ğ i (Maastricht) Antlaşması 1997 Amsterdam Antlaşması 2001 Nice Antlaşması 2007 Lizbon Antlaşması

6 SCHUMANN B İ LD İ RGES İ (1950) Fransa Dışişleri Bakanı Robert Schumann Avrupa Devletlerini kömür ve çelik üretiminde alınan kararları uluslar üstü bir kurum devretmeye davet etmiştir. Schumann bildirgesinde şu ifadelere yer vermiştir: ‘’ Kömür ve çelik üretimi bir bütün olarak yüksek bir merciye devredilmeli ve yıllardır savaş mühimmatı olarak kullanılan bu maddelerin, barış için kullanılması tesis edilmelidir.’’

7 AVRUPA KÖMÜR VE ÇEL İ K TOPLULU Ğ U (AKÇT) PAR İ S ANTLAŞMASI Bu anlaşma ile dünya tarihinde ilk defa devletler kendi iradeleriyle egemenliklerinin bir kısmını ulus üstü bir kuruma devretmiş oluyordu. Belçika, Federal Almanya, Lüksemburg, Fransa, İ talya ve Hollanda’dan oluşan 6 üye devlet ile AKÇT oluşturuldu.

8 AVRUPA EKONOM İ K TOPLULU Ğ U ROMA ANTLAŞMASI Kömür ve çeli ğ in yanı sıra di ğ er sektörlerde de ekonomik birli ğ i kurmak amacıyla, 1957’de Roma Antlaşması imzalandı ve Avrupa Ekonomik Toplulu ğ u(AET) kuruldu. Toplulu ğ un görevi ortak pazarın kurulması ve üye devletlerin giderek yakınlaştırılması olmuştur. Bu antlaşma ile Avrupa Yatırım Bankası da kurulmuştur.

9 1957 AVRUPA ATOM ENERJ İ S İ TOPLULU Ğ U (EURATOM Toplulu ğ un görevi nükleer sanayilerin kurulması ve hızlı gelişimi için gerekli şartların sa ğ lanması suretiyle üye devletlerde hayat standardının yükselmesine katkıda bulunmaktır. Toplulu ğ a verilen görevler şu kurumlar aracılı ğ ı ile yürütülmektedir:  Avrupa Parlamentosu  Konsey  Komisyon  Adalet Divanı

10 1987 AVRUPA TEK SENED İ 1987 AVRUPA TEK SENED İ ATS 9 üye ülke tarafından Lüksemburg’da hazırlanmış ve 1 Temmuz 1987’de yürürlü ğ e konmuştur. ATS’nin en önemli amacı, üye ülkeler arasında daha yakın işbirli ğ inin sa ğ lanması ve Ortak Pazarın gerçekleştirilmesidir. Bu antlaşma ile günümüz Avrupa Birli ğ inin oluşum süreci de başlamıştır.

11 1992 AVRUPA B İ RL İĞİ (MAASTR İ CHT) ANTLAŞMASI Avrupa Birli ğ ini kuran Maasricht Antlaşması ile Avrupa Topluluklarına yeni boyutlar kazandırılmış ve AB’nin 3 temel dire ğ i oluşturularak yeni bir hukuksal yapı düzenlenmiştir. AB’nin 3 temel dire ğ i antlaşmaya göre:  Ekonomik ve Parasal Birlik,  Ortak Dışişleri ve Güvenlik,  Adalet ve İ ç İ şlerinde İ ş Birli ğ i,

12 1997 AMSTERDAM ANTLAŞMASI Amsterdam Antlaşmasının en önemli özelli ğ i, Maasricht Antlaşması ile kurulan hukuksal yapıyı tamamlamasıdır. Antlaşma işle tek para biçimine geçiş teyit edilmiş, üye ülkeler arasında sınır kontrolleri kaldırılmış,(Schengen Antlaşması) Avrupa vatandaşlı ğ ı kapsamındaki haklar güçlendirilmiştir.

13 N İ CE ANTLAŞMASI AB’nin son genişleme süreciyle artan üye sayısı ve ulaşılan kurumsal büyüklük bürokrasi düşünülerek kurumsal reformlar öngörülmüştür. Nice Antlaşması ile Avrupa Konseyi, Avrupa Parlamentosundaki üye ülkelerin oy da ğ ılımları ve Avrupa Komisyonu üye sayıları yeni katılacak ülkeleri de kapsayacak şekilde yeniden düzenlenmiştir.

14 2007 L İ ZBON ANTLAŞMASI 13 Aralık 2007 tarihinde imzalanan ve 17 Aralık tarihli AB Resmi Gazetesi’nde yayımlanan Lizbon Antlaşması, demokratik hesap verebilirli ğ in ve Avrupa Birli ğ i’nin karar alma süreçlerinin etkinli ğ inin geliştirilmesinin yanı sıra genişlemiş Birli ğ in işleyişine yönelik yasal bir çerçeve oluşturulmasını amaçlamaktadır.

15

16 AVRUPA B İ RL İĞİ KURUMLARI Avrupa Parlamentosu Avrupa Komisyonu Avrupa Birli ğ i Komisyonu Avrupa Birli ğ i Zirvesi Avrupa Adalet Divanı Avrupa Sayıştayı Avrupa Merkez Bankası Avrupa Yatırım Bankası Danışma Organları

17 AVRUPA PARLAMENTOSU (AP ) AB’nin yasama organıdır. 1979 yılında kurulmuştur. Genel Kurul Strazburg’da, Parlamentonun siyasi grup ve komiteleri Brüksel’de, sekretaryası ise Lüksemburg’dadır. AP başkanlı ğ ını 1 Temmuz 2014’den beri Martin Schuliz yürütmektedir.

18 Başlıca görevleri: Parlâmentonun yasamanın denetimi, bütçenin denetimi ve yönetimin denetimi olmak üzere üç önemli yetkisi vardır Birlik adına üçüncü ülkelerle anlaşma yapar, Avrupa Merkez Bankası’nın görev ve yetkilerini belirler. Yasal düzenleme tasarılarını inceler. Güncel konuları tartışır. Komisyon başkanı ve Avrupa Ombudsmanını seçer. Şikâyet dilekçesi kabul eder. Komisyonu güvensizlik oyuyla üçte iki ço ğ unlukla heyet halinde istifaya zorlayabilir.

19 AVRUPA KOM İ SYONU AB’nin yürütme organıdır. Merkezi Brüksel’dedir. AP’ da Temmuz 2014’de yapılan gizli oylamada komisyon başkanı Jean-Cloud Juncker seçilmiştir.

20 Başlıca görevleri: Birli ğ in bütçesini ve politikasını uygular Yasama sürecini başlatmada tek yetkilidir ve yeni bir Avrupa yasasının kabulü sürecinin her aşamasında etkide bulunma güç ve yetkisine sahiptir. Parlamentoya karşı sorumludur. Üçüncü ülkelerle birlik adına ticaret ve işbirli ğ i antlaşmaları yapar. Komisyon, yalnızca Avrupa Parlâmentosu’na karşı sorumludur

21 AVRUPA B İ RL İĞİ KONSEY İ AB temel karar organıdır ve yürütme yetkisi vardır Konsey merkezi Brüksel’dedir Konsey dönem başkanlı ğ ını 1 Ocak 2016’da Hollanda devralmıştır

22 Başlıca görevleri: AB yasalarını çıkarır. AB politik hedeflerini belirler. AP ile birlikte AB’nin yıllık bütçesini tespit eder. AB adına uluslar arası antlaşmaları imzalar. Ortak politikalara ilişkin temel kuralları belirler.

23 AVRUPA B İ RL İĞİ Z İ RVES İ “AB Doru ğ u”, “AB Başkanlar Konseyi” olarak da adlandırılmaktadır. 1974 yılından beri toplanmaktadır. Genel olarak toplantıları Brüksel’de gerçekleştirmektedir. 1 Aralık 2014 tarihinde Donald Tusk AB Zirvesinin başkanı olarak göreve başlamış.

24 Başlıca görevleri: Birli ğ in temel politika ve stratejik e ğ ilimlerini belirlemek, Önemli politik girişimlerde bulunur. AB Komisyonun bir sonuca varamadı ğ ı konulara kılavuzluk etmek.

25 AVRUPA ADALET D İ VANI AB’nin yargı organıdır. 1958’te kurulmuştur. Lüksemburg’da faaliyet göstermektedir. Başlıca görevleri: Topluluk hukukun uygulanmasını sa ğ lar, Antlaşmazlıklarda hakemlik yapar Topluluk hukukunu yorumlar.

26 AVRUPA B İ RL İĞİ SAYIŞTAYI AB’nin mali denetleme organıdır. 1975’te kurulmuştur. Merkezi Lüksemburg’dadır. Başlıca görevleri: Avrupa Birli ğ i’nin tüm gelir ve harcamalarının hukuka uygun ve düzenli biçimde yapılıp yapılmadı ğ ını ve maliye yönetiminin tutarlı olup olmadı ğ ını denetler Bütçenin uygulanmasında mevzuat çerçevesinde hareket edilmesini denetler

27 AVRUPA MERKEZ BANKASI Tüzel kişili ğ e sahip ba ğ ımsız bir AB organıdır Merkezi Almanya’nın Frankfurt şehrindedir. Başlıca görevleri: Para birimi olarak Avro’yu kullanan AB üyesi ülkelerde fiyat istikrarını sa ğ lamaktır. Faiz oranlarını belirlemek Avro bölgesi dâhilinde para basımına izin verme konusunda tek yetkilidir.

28 AVRUPA YATIRIM BANKASI AB’nin finans kurumudur. Roma Antlaşması gere ğ ince 1958’de kurulmuştur. Merkezi Brüksel’dedir. Başlıca görevleri: AB’nin hedefleri do ğ rultusunda ekonomik gelişme ve yatırımları finanse etmek Trans-Avrupa ulaşım ve telekomünikasyon a ğ larının geliştirilmesi ve çevrenin korunmasını sa ğ lamak Enerji kaynaklarının sürdürülebilirli ğ inin sa ğ lmak. Avrupa sanayisinin ve KOB İ ’lerinin uluslar arası düzeyde gücünün arttırılmasına yönelik finansman kredisi sa ğ lamak

29 DANIŞMA ORGANLARI  EKONOM İ K VE SOSYAL KOM İ TE 1957’de Roma Antlaşması ile kurulmuştur. Merkezi Brüksel’dedir. Ekonomik ve Sosyal Komite 222 üyeden oluşur.  BÖLGELER KOM İ TES İ Yerel ve bölgesel mercileri temsil eden 222 asil ve 222 yedek üyesi vardır.Merkezi Brüksel’dedir.  AVRUPA OMBDUSMANI AB vatandaşları ya da herhangi bir Avrupa ülkesinde ikamet eden vatandaşların şikâyetleriyle ilgilenir. Görev süresi 5 yıldır. Bu görevi Temmuz 2013’ten beri İ rlandalı gazeteci yazar Emily o’Reilly yürütmektedir.

30 AVRUPA B İ RL İĞİ N İ N GEN İ ŞLEMES İ Genişlemenin Tarihçesi Aday Ülkeler Potansiyel Aday Ülkeler

31 Bugünkü Avrupa Birli ğ i'nin (AB) temellerini, 1951 yılında Almanya, Fransa, İ talya, Belçika, Lüksemburg ve Hollanda'nın imzaladı ğ ı Paris Antlaşmasıyla kurulan Avrupa Kömür ve Çelik Toplulu ğ u ile yine aynı ülkelerin 1957 yılında imzaladı ğ ı Roma Antlaşmasıyla kurulan Avrupa Ekonomik Toplulu ğ u ve Avrupa Atom Enerjisi Toplulu ğ u oluşturuyor. 1993 yılında yapılan Kopenhag Zirvesinde belirlenen kriterler üyelik koşullarını kesin bir biçimde ortaya koydu.

32 Birinci Genişleme ( İ ngiltere, İ rlanda, Danimarka - 1973) İ ngiltere, İ rlanda ve Danimarka 1961 yılında üyelik için AB'ye başvurdular. Genişleme süreci, 1969 yılında De Gaulle'ün Fransa Cumhurbaşkanlı ğ ından istifa etmesinden sonra başladı ve İ ngiltere, İ rlanda, Danimarka 1 Ocak 1973'te AB'ye üye oldu.

33 İ kinci Genişleme (Yunanistan - 1981) Yunanistan 8 Haziran 1959 tarihinde AT’na ortaklık için başvuruda bulunmuştur. İ ki taraf arasında yapılan müzakereler sonucunda, Yunanistan 9 Temmuz 1961 tarihinde Avrupa Toplulukları ile Ortaklık Anlaşması’nı (Atina Anlaşması) imzalamıştır.

34 Üçüncü Genişleme: ( İ spanya, Portekiz - 1986) İ spanya ve Portekiz, Toplulu ğ a ilk başvurularını 1962 yılında gerçekleştirmiş ancak her iki ülkenin de diktatörlükle yönetilmesi sonucu başvuruları kabul edilmemiştir. Bu iki Güney Avrupa ülkesinin az gelişmiş ekonomileri ve demokrasiye geçişlerinde karşılaştıkları sıkıntılar, AB'nin bu ülkeler ile ilişkilerinin yavaş ilerlemesine yol açmıştır. Portekiz, Toplulu ğ a üyelik başvurusunu 28 Mart 1977 tarihinde yapmıştır. İ spanya ve Portekiz ile 1978–1979 yıllarında başlatılan müzakereler 1986 yılında bu ülkelerin Birli ğ e katılmalarıyla sonuçlanmış, böylece Toplulu ğ a üye ülkelerin sayısı onikiye yükselmiştir.

35 Dördüncü Genişleme: (Avusturya,Finlandiya, İ sveç - 1995) Avusturya 17 Temmuz 1989’da, İ sveç 1 Temmuz 1991'de, Finlandiya ise 18 Mart 1992 tarihinde Toplulu ğ a üyelik başvurusunda bulunmuşlardır. Birlik, üç ülke için müzakereleri eş zamanlı olarak 1 Şubat 1993 tarihinde başlatmıştır

36 Beşinci Genişleme 1995 yılında AB üyeli ğ i için başvuruda bulunan Bulgaristan ve Romanya ile katılım müzakereleri Şubat 2000 tarihinde başlamıştır. 2004 yılındaki genişleme dalgasının bir devamı niteli ğ indeki 2007 genişleme dalgasına dâhil olan Bulgaristan ve Romanya, komünist rejimin düşüşünün on yedinci yılında 1 Ocak 2007 tarihinde AB üyesi olmuşlardır.

37 AB-27’DEN AB-28’E: AB’N İ N YEN İ ÜYES İ HIRVAT İ STAN Hırvatistan, 1 Temmuz 2013 tarihinde resmen AB’nin 28’inci üyesi olmuştur. Böylece Hırvatistan, Yugoslavya’nın da ğ ılmasıyla ba ğ ımsızlı ğ ını ilan eden ülkelerden AB üyesi ikinci ülke olmuştur. Hırvatistan’ın üyeli ğ iyle AB’nin resmi dillerinin sayısı 24’e; AB nüfusu ise 508 milyona ulaşmıştır. 17 Haziran 2004’te aday ülke ilan edilen Hırvatistan, AB ile katılım müzakerelerine Türkiye ile aynı tarihte, 3 Ekim 2005’te, başlamıştır.

38 AVRUPA B İ RL İĞİ ’NE TAM ÜYE ÜLKELER

39

40

41

42

43

44

45 KAYNAK Ç A http://www.ab.gov.tr/index.php?p=109 http://www.ikv.org.tr/ikv.asp?ust_id=32&id=281 Prof. Dr. Cihan DURA, Prof. Dr. Hayriye ATİK, Avrupa Birliği, Gümrük Birliği ve Türkiye, Nobel Yayınevi, 4. Basım, Nisan–2014 T.C Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı, Avrupa Birliği ve Türkiye, Ankara, Ekim- 1999 Dr. Özay ÖZPENÇE, Avrupa Parasal Birliğinde Maliye Politikası Koordinasyonu ve Türkiye Analizi, T.C Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Yayın No: 2009/391, Ankara–2 www.avrupa.info.tr www.bumko.gov.tr Avrupa Topluluklarına İlişkin Temel Belgeler cilt: 1www.bumko.gov.tr Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi yıl 2008 cilt XXV sayı 2 www.tbmm.gov.tr www.ibb.gov.tr Yrd. Doç. Dr. Ümit GÜNER, Ekonominin AB’si, Ekin Yayınevi, 2008 https://tr.wikipedia.org/wiki/Avrupa_Birli%C4%9Fi http://www.abgm.adalet.gov.tr/avrupabirligi/kurumsalyapi.html http://www.dpb.gov.tr/tr-tr http://itb.org.tr/Sayfa/95-12-ab-kurumlari http://www.academia.edu/5083049/AB_Organlar%C4%B1_ve_%C3%BCye_% C3%BClkeler_aras%C4%B1nda_yetki_b%C3%B6l%C3%BC%C5%9F%C3%B Cm%C3%BChttp://www.academia.edu/5083049/AB_Organlar%C4%B1_ve_%C3%BCye_% C3%BClkeler_aras%C4%B1nda_yetki_b%C3%B6l%C3%BC%C5%9F%C3%B Cm%C3%BC http://www.canaktan.org/ekonomi/yeni-avrupa/temel-kurum.htm