LİDER HEMŞİRELERİN VE LİDER SAĞLIK ÇALIŞANLARININ KÜLTÜREL YETKİNLİKTE ŞEFKATLİ BAKIM SUNMADA KAPASİTELERİNİ GÜÇLENDİRME PROJESİ - IENE4 (Ref.2014-1-UK01-KA202-001659)

... konulu sunumlar: "LİDER HEMŞİRELERİN VE LİDER SAĞLIK ÇALIŞANLARININ KÜLTÜREL YETKİNLİKTE ŞEFKATLİ BAKIM SUNMADA KAPASİTELERİNİ GÜÇLENDİRME PROJESİ - IENE4 (Ref.2014-1-UK01-KA202-001659)"— Sunum transkripti:

1 LİDER HEMŞİRELERİN VE LİDER SAĞLIK ÇALIŞANLARININ KÜLTÜREL YETKİNLİKTE ŞEFKATLİ BAKIM SUNMADA KAPASİTELERİNİ GÜÇLENDİRME PROJESİ - IENE4 (Ref.2014-1-UK01-KA202-001659) www.ieneproject.eu

2 Konu: Kültürel yetkinlikte şefkatli bakımda hastayı ve çalışanları şefkatle destekleme; iş yerinde şefkat ortamı. Hedef grup: Ön saf sağlık çalışanları Öğrenme amacı: Kültürel yetkinlikte şefkatli bakımda hizmet sağlayanların ve hastaların kültürel şefkati alma ve vermede desteklenmesi,çalışanlar ve hastalar için şefkatli iş ve bakım ortamının sağlayacağı yararları anlamak ve tüm taraflar için şefkat ortamı yaratmak. Kültürel yetkinlikte şefkatli liderlik; Öğrenme ünitesi 2: İş yerinde şefkat

3 Öğrenme çıktıları:  Farklılık ve benzerlikleri keşfetmek ve paylaşmak,  Fırsat eşitliği,  Tolerans gösterme ve merak duyma,  Yargılamak yerine diğerlerini anlamaya çalışmak, yargılamadan diğerlerini olduğu gibi kabul edip saygı göstermek. Kültürel yetkinlikte şefkatli liderlik; Öğrenme ünitesi 2:İş yerinde şefkat

4 Öğrenme çıktıları:  Sağlık çalışanları işyerinde şefkat hakkında temel konuları anlayacak,  Sağlık bakımında şefkatli bakım konusunda farkındalık gelişecek,  Sağlık çalışanları acıların farklı kültürlerde değişik dışa vurumlarını daha iyi anlayacak,  Çalışma ortamında gelişen şefkatin olumlu sonuçları daha belirgin hale gelecek.

5 Liderlik “ İlerlemeyen hicbir sistem ayakta kalamaz. İlerliyor muyuz yoksa kendimizi mi tekrarlıyoruz? Hemşirelikte yapacak daha cok şeyimiz var” Florence Nightingale 1893 Lider insanları etkileyerek gönüllü davranış değişikliği yaratır ve istenen sonucların elde edilmesini sağlar.

6 Liderlik: 1-Visyon yaratma, ilham verme, 2-Güvenilir olma, işbirliği-takım çalışması, 3-Kişisel gelişim, performans iyileştirme, 3-İlerlemeye odaklanma, 4-Yaratıcılık, cesaret, orijinal fikirler, yenilik, 5-Model olma, yol gösterme, 6-Destekleme, 7-Özendirme.

7 Papadopoulos (2011) kültüre duyarlı şefkati, başkasının acısını anlamak ve bunun için bir şeyler yapmayı isteme insani değeri olarak ele almış, istenen ve kültüre uygun hemşirelik bakımını ve sağlık bakım girişimlerini hem hastalar hem de sağlık çalışanlarının kültürleri dikkate alınarak verilmesi olarak tanımlamıştır.

8 Kişinin kendisiyle ilişkisi, hem psikolojik sağlığını hem başkalarıyla olan ilişkilerini belirleyen en önemli faktörlerdendir. Kendinizle nasıl bir ilişki kurmuş olduğunuzu hiç düşündünüz mü? Örneğin kendinizle ilgili genel olarak olumlu duygular mı taşıyorsunuz yoksa olumsuz mu? Kendinize ne ölçüde hoşgörü gösteriyorsunuz? Peki kendinize karşı merhametli, şefkatli, anlayışlı ve duyarlı olabiliyor musunuz? KENDİNİZE KARŞI BİRAZ ANLAYIŞ VE ŞEFKATE NE DERSİNİZ?

9 Aslında merhamet, anlayış, duyarlık, şefkat gibi duyguların genelde başka insanlara gösterildiğini düşünürüz. Ancak araştırmalar sayesinde kişinin kendisine gösterdiği duyarlığın ve anlayışın da en az başkalarına gösterdiği kadar önemli olduğunu biliyoruz. Hatta uzak doğu felsefelerine göre şefkat ve duyarlık kendimizi içermiyorsa eksik kalmaktadır. KENDİNİZE KARŞI BİRAZ ANLAYIŞ VE ŞEFKATE NE DERSİNİZ?

10 Genel olarak kişinin zor zamanlarda, hata yaptığı durumlarda, sıkıntı yaşadığında ya da zayıf anlarında kendisine karşı duygusal anlamda destekleyici ve anlayışlı olmasını içerir. Kendimize karşı duyarlı olmak, sevdiklerimiz zor zamanlardan geçerken onlara gösterdiğimiz ilgi, destek ve nezaketin benzerini gerektiğinde kendimize de gösterebilmektir aslında. Kişinin kendisine gösterdiği bu anlayış ve duyarlık temel olarak şu üç öğeden oluşur: Kendine Şefkat ama Nasıl?

11  Kendine karşı şefkat gösterme: Yargılayıcı ve sert olmaktansa kişinin kendine karşı anlayışlı olma eğilimidir.  Ortak paydaşım: Kişinin, yaşadığı sorunları ve deneyimleri bireysel olarak görmesinden ziyade tüm insanların yaşadığı sorun ve deneyimler olarak görmesidir.  Bilinçlilik: Kişinin şimdiki zamanın farkında olması ve hem hoşuna gitmeyen yönlerini reddetmemesi, hem onlar üstünde sürekli düşünmemesidir. Bir bakıma olumsuz duyguları dengede tutabilmektir. Kendine Şefkat ama Nasıl?

12  Pek çok araştırma, bu tarz bir merhametin psikolojik sağlığımıza katkı yaptığını göstermektedir. Örneğin depresyon riskini, kaygıyı, başarısızlık korkusunu ve benmerkezciliği azaltmaya yardımcı oluyor, yaşamdan alınan doyumu ve yetkinlik hissini artırıyor, ilişkileri geliştiriyor.  Başkalarından şefkat, anlayış ve merhamet gördüğünüz anları düşünün. Sizi rahatlatıcı etkisini hissedebilirsiniz. Anlaşılmak, hoşgörüyle yaklaşılmak, birinin gösterdiği sıcaklığı hissetmek, sert şekilde yargılanmamak kendimizi iyi hissetmemize, gücümüzü toplamamıza ve zorluklarla daha kolay başa çıkmamıza yardımcı olur.  İşte tıpkı başkalarından gelen bu destek gibi biz de kendimize benzer desteği göstermeye çalıştığımızda olumlu duyguların artması, davranışlarımızın daha yapıcı olması mümkündür. Kendine Şefkat ama Nasıl?

13  Kendimize karşı duyarlı ve şefkatli olabilmenin bir gereği, yaşantıları, olayları ne olduklarından fazla ne de az görmek, yani olduğu gibi algılayabilmektir. Yaşamımızla ilgili sorumluluk alırken aynı zamanda acı çekmenin ve kötü hissetmenin tüm insanlığın yaşayabileceği bir durum olduğunu unutmamak, kaygının ise doğal ve kaçınılmaz bir yaşantı olduğunu kabul etmek önemlidir. Kendine Şefkat ama Nasıl?

14 Şefkat? Şefkat ilkeler  Empati,  Saygı,  İtibar,  Eşit olma,  İnsan hakları,  Kabul edilme,  Dahil edilme (içinde olma) Şefkat Değerler  Başkalarının acısını paylaşmak,  Başkaları ile ilgilenmek,  Yardım,  Eşitlik,  Sevgi,  Dayanışma,  Tolerans,

15 1-Kültürel farkında şefkatli liderlik 2-Kültürel bilgili şefkatli liderlik 3-Kültüre duyarlı şefkatli liderlik 4-Kültürel yeterlilik ve şefkatli liderlik Kültürel yetkinlikte şefkatli liderlik: 4 bileşen

16 Kültürel yetkinlikte şefkatli liderliğin uygulamada ilk aşaması kendinde farkındalık (kendi güçlü ve zayıf yönlerini tanıma) olarak kabul edilmektedir. Sağlık bakım liderleri hastaların ve personelin kültürle ilgili farklı ihtiyaçlarını bilmelidirler. Sağlık bakım liderleri çalışma ortamında personel arasında her zaman liderlik ahlaki değerlerini beslemek ve güçlendirmek için yenilikçi ve motive edici olmalıdır. 1.Kültürel Farkındalık ve Şefkatli Liderlik

17 Sağlık liderleri genel anlamda olduğu kadar daha spesifik kültürler hakkında da bilgi sahibi olmalı ve başkalarını yargılamadan anlayış göstermelidir. Bu, eleştirmeden özel ihtiyaçları olan insanları daha iyi anlamalarına yardımcı olacaktır. Ek olarak kültürel yetkinlikte şefkatli liderliğin uygulanması, yönetim teknikleri ve yöntemlerinin bilinmesine ihtiyaç vardır. 2.Kültürel Bilgi Sahibi Şefkatli Sağlık Liderliği:

18 Sağlık liderleri çalışanlar arasında güven, saygı, karşıklı anlayış ve kültürler arası iletişimi teşvik eden ve farklılığa değer veren bir çalışma ortamı oluşturmalıdır. Karar vermeden ya da fikir açıklamadan önce personeli ve hastaları aktif dinlemeli, farklı fikirlere ve uygulamalara açık olmalıdır. Kültüre uygun şefkatli eylemlerle sağlık liderleri hastanın ve personelin onuruna saygı göstermeli; kültüre hassas şefkatli ilişkiler gelişmesi için rol model olarak davranmalıdır. 3.Kültürel Duyarlı ve Şefkatli Sağlık Liderliği

19 Sağlık liderleri iş ortamında herhangi bir eksiklik ve problemleri yönetebilmeli, uygunsuz uygulamalar ve davranışları ele alma konusunda kapasite ve yeterliliğe sahip olmalıdır. Hasta odaklı bütüncül bakım, hastaların kültürel yeterlilikte şefkate olan ihtiyaçları değerlendirilerek desteklenmelidir. Farklı kültürel çevreden gelen hasta ve personele şefkat verme/almada destekleme, eşitlik, ayrımcı olmayan uygulama, güvenirlik ve gizlilik etik ilkelerle ilgili rol model olarak davranma önemlidir. Sağlık liderleri meslekdaşları ya da personelin zorbalıkları ya da insanlık dışı uygulamalarına tanık olduğunda ya da bu tür olayları duyduğunda harekete geçmek için yeterince cesur olmalıdır. 4.Kültürel Yetkinlik ve Şefkatli Sağlık Liderliği

20 Çalışanlarının gereksinimlerini önemseyen, onları takdir eden ve onlara yetki veren liderlerle calışan hemşirelerin, hasta bakım kalitesinin de arttığını belirtmeleri, yönetici hemşirelerin calışanlara uygun liderlik sergilemek zorunda olduklarına bir göstergedir.

21  Rol modeller, onlar gibi olmaya özendiklerimizdir.  Rol modeller geleceğin hemşirelerinin ve sağlık personelinin şekillenmesinde, onların kariyer seçimlerinde, eğitimden ve meslekten aldıkları tatminde etkilidir.  Rol modellik eğiticilikten çok daha içeriklidir. Lider hemşireler mesleklerinin geleceğine sahip çıkıp, mesleğine yeni başlayan hemşirelere rol model olmaya gönüllü olmalıdır. Rol modeller bazı değerleri size sessizce kazandırırlar ve bunu birçok yerde yaparlar. Rol model

22  İyi bir rol model olabilmek için: eğiticinin ne yaptığını, hangi değerleri aktarmak istediğini ve ne göstermek istediğini dürüstçe düşünmesi gerekir

23  Rol modelliğin faydaları: Rol model olma teorik bilginin pratiğe dönüştürülmesini kolaylaştırır ve becerilerin paylaşılmasını sağlar ve hızlı bir öğrenme gerçekleşir.

24  Rol modellik → Eğitimin aktif olarak belirleyicisi olan eğiticinin tutumu, etik ilke ve uygulamalara sadakati, hemşirenin mesleki kimlik geliştirmesinde oldukça etkilidir  Bir araştırmada yeni başlayan hemşireler tarafından rol modellerin en önemli mesleki özellikleri: mesleği için çoşku duyma, muhakeme becerisi, iyi hemşire hasta ilişkisi ve bütüncül hasta yaklaşımıdır. En önemli eğiticilik özellikleri ise öğretmeye hevesli olma, öğrenciyi sarma/benimseme ve onlarla etkili iletişim kurma olarak ortaya çıkmıştır.  Çalışmada hemşirelerin mesleğini şevkle yapan, öğretmeye istekli ve saygılı bir ortam yaratan hemşireleri rol model olarak seçtiği ifade edilmektedir.

25  Eğitim verenler açısından bakıldığında ise sürecin etkisinin olumlu olabilmesi için eğiticilerin rol modellikten öğrenmenin bilinç ve bilinçdışı komponentlerinin farkında olması gerektiği görülmüştür.  Nitekim Türkiye’de yapılan bir çalışmada da hemşirelerin, deneyimli hemşire liderlerinin kendi deneyimlerini aktarmalarından memnun oldukları belirlenmiştir. Eğitici vakanın bazı sihirli yanlarını öğrencilerle paylaşmak gibi eşsiz bir şansa sahiptir ve bu herhangi bir bilgisayar programından ya da yazılı metinden çok daha anlamlıdır.  Rol model olduğunun farkında olmak, klinik yeterlilik, eğitim için zaman ayırmak, yaptığınız şey için olumlu tutum sergilemek, öğrenci merkezli bir eğitim yaklaşımı benimsemek, klinik deneyimin ve modellenen şeyin yansıtılmasını sağlamak, meslekdaşlarla iyi diyalog sağlamak, kurumsal kültür artışı için çalışmak ve ne modellediğiniz konusunda açık olmak önemlidir

26 Ne kadar söz varsa Düne ait Şimdi yeni şeyler Söylemek lazım. Mevlana. Teşekkürler