1 T.C. Yükseköğretim Kurulu TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (TYUYÇ) ARA RAPORU Fen - Edebiyat Fakültesi Dekanları ile PaylaşımToplantısı,

... konulu sunumlar: "1 T.C. Yükseköğretim Kurulu TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (TYUYÇ) ARA RAPORU Fen - Edebiyat Fakültesi Dekanları ile PaylaşımToplantısı,"— Sunum transkripti:

1 1 T.C. Yükseköğretim Kurulu TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (TYUYÇ) ARA RAPORU Fen - Edebiyat Fakültesi Dekanları ile PaylaşımToplantısı, 10 Nisan 2009, İzmir Prof. Dr. Selda Önderoğlu

2 22 KOMİSYON ÜYELERİ Prof. Dr. Atilla ERİŞ (Yürütücü)Yükseköğretim Kurulu Prof. Dr. Ali Ekrem ÖZKULYükseköğretim Kurulu Prof. Dr. Berrak KURTULUŞYükseköğretim Kurulu Prof. Dr. Durmuş GÜNAYYükseköğretim Kurulu Prof. Dr. Fikret ŞENSESYükseköğretim Kurulu Doç. Dr. Ömer DEMİRYükseköğretim Kurulu Prof. Dr. Tunçalp ÖZGENYükseköğretim Kurulu Prof. Dr. Atabay DÜZENLİÇukurova Üniversitesi Prof. Dr. Mehmet DURMANSakarya Üniversitesi Prof. Dr. Muzaffer ELMASSakarya Üniversitesi YÜKSEKÖĞRETİM ULUSAL YETERLİKLER KOMİSYONU VE ÇALIŞMA GRUBU ÜYELERİ ş ÇALIŞMA GRUBU ÜYELERİ Prof. Dr. Mehmet DURMAN (Yürütücü)Sakarya Üniversitesi Prof. Dr. Ahmet SELAMOĞLUKocaeli Üniversitesi Prof. Dr. Atabay DÜZENLİÇukurova Üniversitesi Prof. Dr. Gönül AKÇAMETEAnkara Üniversitesi Prof. Dr. Hasan MANDALAnadolu Üniversitesi Prof. Dr. Koray BODUROĞLUHacettepe Üniversitesi Prof. Dr. Lerzan ÖZKALEİstanbul Teknik Üniversitesi Prof. Dr. M. Emin KÖKTAŞDokuz Eylül Üniversitesi Prof. Dr. Miraç AKÇAYKaradeniz Teknik Üniversitesi Prof. Dr. Muzaffer ELMASSakarya Üniversitesi Prof. Dr. Nuran ÖZYERHacettepe Üniversitesi Prof. Dr. Selda ÖNDEROĞLUHacettepe Üniversitesi Prof. Dr. Zafer GÜLMarmara Üniversitesi

3 33 Avrupa’da Yükseköğretimi yeniden yapılandırmaktadır. LİSBON SÜRECİ 11 Nisan 1997 tarihinde Avrupa Konseyi ve UNESCO tarafından Yükseköğretim Yeterliklerinin Tanınmasına yönelik Lisbon Tanıma Sözleşmesi ile başlatılmıştır. Şu anda Avrupa Birliği’ne üye ülkeler ile birlikte EFTA/EEA ve aday ülkeleri içine alan coğrafyada 32 ülke bu sürece dahildir. HEDEFLERİ: Dinamik ve rekabet gücü yüksek bilgiye dayalı dünyanın en güçlü ekonomisini oluşturmak, Bilgi toplumuna uygun insan gücü yetiştirmek, Mezunlara daha fazla istihdam yaratabilmek, Mesleki eğitimi geliştirmek, Yaşam boyu öğrenmeyi desteklemek. LİSBON SÜRECİ VE BOLOGNA SÜRECİ ş

4 44 LİSBON STRATEJİSİ/SÜRECİ Tarihçe-1 Lisbon Sözleşmesi (1997): Avrupa Düzeyinde Yeterliklerin Tanınması Lisbon Avrupa Konseyi Kararı (2000): Yeterliklerin şeffaflığının artırılması ve bilgi toplumunun talepleri doğrultusunda eğitim ve öğretim sistemlerinin adaptasyonu Barselona Avrupa Konseyi Kararı (2002): Yükseköğretim ile mesleki eğitim ve öğretim alanında şeffaflığın ve tanınma yöntemlerin geliştirilmesi Avrupa Konseyi Kararı (2002): Mesleki eğitim içine alacak şekilde eğitim ve öğretimle ilgili yeterliklerin tanınmasına ilişkin bir çerçevenin oluşturulması Avrupa Konseyi ve Komisyon’un ortak raporları (2004, 2006): “Eğitim ve Öğretim 2010” çalışma programı çerçevesinde Avrupa Yeterlik Çerçevesinin oluşturulması Avrupa Konseyi Kararı (2004): Karşılıklı güven ve şeffaflık ilkelerine dayalı hem eğitim hem de öğretimi kapsayacak bir referans noktası olacak açık ve esnek bir Avrupa Yeterlikler Çerçevesinin geliştirilmesine öncelik verilmesi

5 55 LİSBON STRATEJİSİ/SÜRECİ Tarihçe-2 Avrupa Konseyi Kararı (2004): Yaygın (non-formal) ve resmi olmayan (informal) öğrenme çıktılarının Avrupa prensipleri çerçevesinde geçerliliklerinin geliştirilmesinin teşvik edilmesi, Türkiye Lisbon Tanıma Sözleşmesini imzalamıştır (2004) Brüksel Avrupa Konseyi Kararları (2005, 2006): Avrupa Yeterlik Çerçevesinin kabulünün önemi, Türkiye Lisbon Tanıma Sözleşmesini yürürlüğe koymuştur (2007) Avrupa Parlamentosu ve AB Konseyi Kararı ( 23 Nisan 2008): Yaşamboyu öğrenme için Avrupa Yeterlikler Çerçevesi’nin kabul edilmesi ve uygulanması için üye ülkelere tavsiye edilmesi.

6 66 Avrupa’da Yükseköğretimi yeniden yapılandırmaktadır. BOLOGNA SÜRECİ: 29 Avrupa Ülkesi Eğitim Bakanı tarafından 1999 yılında Bologna Deklarasyonu ile başlatılan ve 2010 yılında tamamlanması öngörülen Avrupa ülkelerinin yükseköğretim reformudur. Günümüzde sürece dahil olan ülkelerin sayısı 46’dır. HEDEFLERİ: Avrupa ülkelerinin ekonomik ve sosyal ihtiyaçlarına uygun “Avrupa Yükseköğretim Alanı’nı “ oluşturmak, Yükseköğretim sistemlerini birbiri ile uyumlu, kolay anlaşılır ve ulusal ve uluslararası tanınır duruma getirmek, Yükseköğretim kurumları arasında işbirliğini, hareketliliği ve mezunların istihdam edilebilirliğini arttırmak LİSBON SÜRECİ VE BOLOGNA SÜRECİ

7 77 BOLOGNA SÜRECİ Tarihçe Bologna Deklarasyonu, 1999 (29 ülke) Prag Bildirgesi, 2001 (32 ülke, Türkiye’nin katılımı) Berlin Bildirgesi, 2003 Bergen Bildirgesi, 2005 Londra Bildirgesi, 2007 (46 ülke) Leuven, 2009

8 888 DERECE SİSTEMİMÜKEMMEL (4.67)ÇOK İYİ (4.33) İkili Sistemin Uygulama DüzeyiMÜKEMMEL (5) 1 den 2’ ye GeçişÇOK İYİ (4)MÜKEMMEL (5) İkili Sistemdeki Öğrenci OranıMÜKEMMEL (5)- Ulusal Yeterlikler Çerçevesi Uygulama Düzeyi-İYİ (3) KALİTE GÜVENCESİORTA (2.00)ÇOK İYİ (4.00) AYA ile uyumlu Ulusal Kalite Sistemi Uygulama DüzeyiORTA (2)MÜKEMMEL (5) Dış Kalite Güvence Sistemi Gelişme DüzeyiORTA (2)ÇOK İYİ (4) Öğrencilerin Katılım DüzeyiORTA (2)ÇOK İYİ (4) Uluslararası Katılım DüzeyiORTA (2)İYİ (3) DİPLOMA VE EĞİTİM SÜRELERİNİN DENKLİĞİÇOK İYİ (3.67)ÇOK İYİ (4.33) Diploma Eki Uygulama DüzeyiÇOK İYİ (4) Lizbon Tanınma KonvansiyonuİYİ (3)ÇOK İYİ (4) AKTS Uygulama DüzeyiÇOK İYİ (4)MÜKEMMEL (5) YAŞAM BOYU ÖĞRENİMİYİ (3.00) Önceki ÖğrenmelerinTanınması-İYİ (3) ORTAK DERECELERMÜKEMMEL (5.00) Ortak Derecelerin Oluşturulması ve Tanınması-MÜKEMMEL (5) GENELİYİ (3,45)ÇOK İYİ (4.13) BERGEN-2005LONDRA-2007 Bologna Süreci Değerlendirme Raporları Türkiye’nin Performansı

9 9 Yeterlik: Geçerliliği kabul edilen bir öğretim programının başarıyla tamamlanması sonucu o program için öngörülen öğrenme çıktılarının (kazanımlarının) kazanıldığını onaylayan ve yetkili bir otorite tarafından basılı olarak verilen derece, diploma veya sertifika türü belgedir. Öğrenme Çıktıları (kazanımları): Bir öğrenme sürecinin tamamlanmasının ardından öğrenenin neleri bileceğinin, neleri yapabileceğinin ve nelere yetkin olacağının ifade edilmesidir. Yeterlilikler Çerçevesi: Yeterlikleri, öğrenme çıktılarına göre sınıflandıran ve organize eden yapıdır. TEMEL KAVRAMLAR-1

10 10 Ulusal Yeterlikler Çerçevesi: Ulusal düzeyde yükseköğretim yeterlikleri arasındaki ilişkiyi açıklayan, ulusal ve uluslararası paydaşlarca tanınan ve ilişkilendirilebilen, yeterliklerin belirli bir düzen içerisinde yapılandırıldığı bir sistemdir. Bu sistem aracılığla, yükseköğretimde tüm yeterlikler ve diğer öğrenme kazanımları açıklanabilir ve tutarlı bir şekilde birbiri ile ilişkilendirilebilir. Avrupa Yeterlikler Çerçevesi: Ulusal Yeterlikler Çerçevelerinin ilgi tutulabileceği ve bu sayede farklı ülkelerin yeterliklerinin de birbirleriyle ilişkilendirilebileceği şemsiye (üst) çerçevedir. TEMEL KAVRAMLAR-2

11 11 Öğrenme Çıktıları ve Yetkinlikler Avrupa Yeterlikler Çerçevesi Ulusal Yeterlikler Çerçevesi Sektörel Yeterlikler Program Yeterlikleri

12 12 1. Avrupa Yükseköğretim Alanı için Yeterlikler Çerçevesi (The overarching framework for qualifications of the EHEA) “QF - EHEA”: Bologna Süreci-Bergen Kararı, 19-20 Mayıs 2005 2. Yaşam Boyu Öğrenim için Avrupa Yeterlikler Çerçevesi (European Qualifications Framework for Lifelong Learning) “EQF-LLL”: Avrupa Parlementosu ve Konseyi tarafından 23 Nisan 2008’de kabul edilmiştir. İki ayrı çerçevenin yaklaşımları farklı, amaçları aynıdır. AVRUPA YETERLİKLER ÇERÇEVESİ (Şemsiye Çerçeveler)

13 13 EQF Düzey 1 EQF Düzey 2 EQF Düzey 3 EQF Düzey 4 EQF Düzey 5 EQF Düzey 6 EQF Düzey 7 EQF Düzey 8 Kısa Düzey (Önlisans) Birinci Kademe (Lisans) İkinci Düzey (Yüksek Lisans) Üçüncü Düzey (Doktora) AVRUPA YETERLİKLER ÇERÇEVELERİ 120 180-240 90-120 ??? Yükseköğretim Düzeyleri İlk Ve Orta Öğretim Düzeyleri AKTS QF-EHEA EQF-LLL

14 14 QF-EHEA ve EQF-LLL Düzey Tanımlayıcıları Bilgi ve Kavrama Bilgiyi ve Kavrananları Uygulama Karar Verme İletişim Becerileri Öğrenme Becerileri QF-EHEA DÜZEY TANIMLAYICILARI Bilgi Beceriler EQF-LLL DÜZEY TANIMLAYICILARI Yetkinlilikler: 1.Bağımsız çalışabilme ve sorumluluk 2.Öğrenme yetkinliği 3.İletişim ve sosyal yetkinlikler 4.Alana özgü ve mesleki yetkinlikler

15 15 QF-EHEA/EQF-LLL Düzeylerinin Tanımlanması QF-EHEA veya EQF-LLL’ deki Her bir Düzey için Referans Seviyesi QF-EHEA Düzey Tanımlayıcıları EQF-LLL Düzey Tanımlayıcıları

16 16 EQF-LLL: 1. Düzey EQF-LLL: 2. Düzey EQF-LLL: 3. Düzey EQF-LLL: 4. Düzey EQF-LLL: 5. Düzey QF-EHEA: Kısa Düzey EQF-LLL: 6. Düzey QF-EHEA: 1. Düzey EQF-LLL: 7. Düzey QF-EHEA: 2. Düzey EQF-LLL: 8. Düzey QF-EHEA: 3. Düzey Ülke A Ülke B Yeterlik ULUSAL YETERLİKLER ÇERÇEVELERİNİN EQF-LLL VE QF-EHEA İLE İLİŞKİLENDİRİLMESİ

17 17 UYÇ ÜLKELER VE YÜKSEKÖĞRETİM için neden önemlidir? Düzeyler arasında öğrenme çıktılarına dayalı açık tanımlamalar ve ilişkiler ile yeterliklerin amaç ve çıktılarını açık hale getirir, Farklı yeterlikler arasındaki bütünlüğü ve örtüşmeyi ortaya çıkararak, yeterliklerin bir sistem içerisinde birbirleri ile ilişkilendirilebilmelerini ve bu sayede düzeyler arasında ilerlemeyi ve geçişi sağlar, Paydaşların katılımı ile kabul edilmiş, eğitime rehberlik eden ulusal çağdaş bir çevçeve sunar; Mevcut yeterliklerin anlaşılması, düzenlenmesi ve geliştirilmesine olanak sağlayan bir yapı oluşturur, Yeni yeterliklerin tasarlanabilmesi için bir içerik sunar. Yeterliklerin reformunu kolaylaştırarak, değişen toplumsal ihtiyaçlara uygun yeni yeterliklerin geliştirilmesine yardımcı olur Öğrenci ve diğer paydaşlara karşı sorumluluklarını yerine getiren (özerk) yükseköğretim kurumlarını destekler, Yeterliklerin vatandaşlar, işverenler ve toplumun tüm kesimleri için rollerini ve yararlarını göstererek bunlara ulaşılmasını teşvik eder; Ülke dışında yükseköğretimin tanınmasını ve cazibesini artırır.

18 18 UYÇ EĞİTİMCİLER için neden önemlidir? Öğrencilerine, öğrenim gördükleri programın ve program içersindeki derslerin amaçlarını ve bunları başarı ile tamamladıklarında kazanacakları yeterlikleri açıklamalarına yardımcı olur, Başka bir eğitim kurumunda alınmış olan derslerin tanınmasını, intibakını ve kredilendirilmesini kolaylaştırır, Ders programı değişimini ve içerik geliştirilmesini kolaylaştırır, Derslerin ulusal ve uluslararası düzeyde daha kolay anlaşılmasını ve tanınmasını sağlar, Ölçme ve değerlendirme süreçlerinin öğrenme çıktıları ile ilişkilendirilebilmesini ve bu sayade derslerin başarı ve etkinliğinin geliştirilebilmesine yardımcı olur.

19 19 UYÇ ÖĞRENCİLER için neden önemlidir? Öğrencilerin eğitim programlarını ve derslerini bilinçli seçmelerine ve bunları başarı ile tamamladıklarında hangi yeterliklere (neleri bileceklerine, uygulayabileceklerine ve hangi sosyal ve iletişim yetkinliklerine) sahip olacaklarını önceden bilmelerine yardımcı olur, Öğrencilerin öğrenim programları dışındaki aktivitelerinde öğreneceklerinin anlaşılır olmasına yardım eder, Öğrenci hareketliliği için engelleri azaltır ve yaşam boyu öğrenmeyi teşvik eder, Eğitim-Öğretim düzeyleri arasında yatay ve dikey geçişleri anlaşılabilir hale getirir ve kolaylaştır, Yeterliklere giriş ve çıkış noktalarının belirlenmesi ile yeterliklerin kazanılmasında çeşitli alternatif yollar yaratarak yeterliklere ulaşımı ve sosyal katılımı geliştirir, Ara yeterlikler dahil bütün yükseköğretim yeterliklerinin ve kredi aralıklarının kapsamlı bir listesini sağlayarak öğrenenlere yardım ederler ve onlara yönelik bütün eğitim fırsatlarını açıklar.

20 20 UYÇ İŞVERENLER için neden önemlidir? İstihdam edecekleri mezunların neleri bildiğini, bunları hangi ölçüde uygulamaya aktarabileceğini, bilgi ve becerilerinden ne bekleyeceklerini anlamalarına yardım eder, Eğitim düzeyleri arasındaki yeterliliklere dayalı farkı ve bunların, ihtiyaçlara göre istihdamına yönelik daha bilinçli tercih yapmalarına yardımcı olur, İlgili oldukları alanlarda eğitim-öğretim pragramlarının geliştirilmesine paydaş olarak katılmalarını ve beklentilerini aktarmalarını kolaylaştırır.

21 21 İşverenlerÖğrencilerAkademisyenler ÖĞRENME ÇIKTILARIs = 944s = 5183s = 998 Öğrenme yetkinliği123 Pratikte bilgiyi uygulama becerisi 235 Analiz ve sentez becerisi312 Yeni durumlara uyum yetkinliği 457 Kişilerarası İletişim Becerileri 5616 Temel bilgisayar becerileri 10414 Temel Teorik Bilgi12 1 ÖĞRENME ÇIKTILARININ FARKLI PAYDAŞLAR TARAFINDAN ÖNCELİKLERİ

22 22 UYÇ Hazırlama Süreci (11 Adım) 1.Süreci başlatmak için karar alınması 2.Çalışma takviminin oluşturulması 3.Sürecin organizasyonu 4.Çerçevenin tasarımı 5.Paydaşlardan görüş alınması 6.Çerçevenin onaylanması 7.İdari organizasyon 8.Çerçevenin yükseköğretim kurumları/programları düzeyinde uygulanması 9. Yeterliklerin UYÇ’ne dahil edilmesi 10. Çerçevenin Avrupa Üst Yeterlik Çerçeveleri ile uyumluluğunun belgelendirilmesi 11. UYÇ Web sitesinin oluşturulması ve yayınlanması

23 23 TYUYÇ Oluşturma Takvimi (11 Adım) 1.Süreci başlatmak için karar alınması: Nisan 2006 2.Çalışma takviminin oluşturulması: 2006 3.Sürecin organizasyonu: 2006-2008 4.Çerçevenin tasarımı: Kasım 2008 5.Paydaşlardan görüş alınması: Şubat 2009 6.Çerçevenin onaylanması: Mart 2009 7.İdari organizasyon: Mayıs 2009 8.Çerçevenin yükseköğretim kurumları/programları düzeyinde uygulanması: Pilot : Aralık 2010, Tüm kurumlarda: Aralık 2012 9.Yeterliklerin UYÇ’ne dahil edilmesi: 2010 - 2015 10.Çerçevenin Avrupa Üst Yeterlik Çerçeveleri ile uyumluluğunun belgelendirilmesi: 2010 - 2012 11.TYUYÇ Web sitesinin oluşturulması ve yayınlanması: 2009

24 Düzeyler (levels, cycles) Profiller (profiles) Verilen Dereceler (award types) Düzeylerin tanımlanması için kullanılacak Düzey tanımlayıcıları (EQF-LLL Tanımlayıcıları) Krediler ve Çalışma Yükü (Credits and workload) Kalite Güvencesi TYUYÇ Tasarım Aşamaları

25 25 DOKTORATIPTA UZMANLIK SANATTA YETERLİK YÜKSEKLİSANS (Tezli programlar) YÜKSEKLİSANS (Tezsiz programlar) LİSANS (Fakülte Programları) LİSANS (YO & Konservatuvar Prog.) ÖNLİSANS (Fakülte Prog. içerisinde) ÖNLİSANS (MYO Programları) TÜRK YÜKSEKÖĞRETİM SİSTEMİNDE MEVCUT DÜZEYLER, PROFİLLER VE DERECELER YÜKSEKÖĞRETİM DÜZEYLERİ VERİLEN DERECELER/YETERLİKLER Doktora QF-EHEA: 3. Düzey EQF-LLL : 8. Düzey Yükseklisans QF-EHEA: 2. Düzey EQF-LLL : 7. Düzey Lisans QF-EHEA: 1.Düzey EQF-LLL : 6. Düzey Önlisans QF-EHEA: Kısa Düzey EQF-LLL : 5. Düzey TYUYÇ’NİN TASARIMI

26 26 DOKTORA YÜKSEKLİSANS (Tezli Programlar) LİSANS (Fakülte Programları) ÖNLİSANS (Fakülte Prog. içerisinde) ÖNERİ 1: Yükseköğretim ile Meslek ve Sanat Eğitimi Yeterlikleri için iki veya üç ayrı TYUYÇ’si tanımlanabilir. YÜKSEKÖĞRETİM DÜZEYLERİ YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİKLER ÇERÇEVESİ Doktora QF-EHEA: 3. Düzey EQF-LLL : 8. Düzey Yükseklisans QF-EHEA: 2. Düzey EQF-LLL : 7. Düzey Lisans QF-EHEA: 1.Düzey EQF-LLL : 6. Düzey Önlisans QF-EHEA: Kısa Düzey EQF-LLL : 5. Düzey TIPTA UZMANLIK* SANATTA YETERLİK YÜKSEKLİSANS* (Tezsiz Programlar) LİSANS (Fakülte**, Yüksekokul ve Konservatuvar Prog.) ÖNLİSANS (MYO Programları) YÜKSEKÖĞRETİM MESLEK/SANAT EĞİTİMİ YETERLİKLER ÇERÇEVESİ TYUYÇ’NİN TASARIMI

27 27 DOKTORA YÜKSEK LİSANS (Tezli Programlar) LİSANS (Fakülte Programları) ÖNLİSANS (Fakülte Prog. içerisinde) ÖNERİ 1: Yükseköğretim ile Meslek ve Sanat Eğitimi Yeterlikleri için ayrı ayrı üç TYUYÇ’si YÜKSEKÖĞRETİM DÜZEYLERİ YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİKLER ÇERÇEVESİ Doktora QF-EHEA: 3. Düzey EQF-LLL : 8. Düzey Yükseklisans QF-EHEA: 2. Düzey EQF-LLL : 7. Düzey Lisans QF-EHEA: 1.Düzey EQF-LLL : 6. Düzey Önlisans QF-EHEA: Kısa Düzey EQF-LLL : 5. Düzey TIPTA UZMANLIK* YÜKSEK LİSANS* (Tezsiz Programlar) LİSANS (Fakülte** ve Yüksekokul Prog.) ÖNLİSANS (MYO Programları) YÜKSEKÖĞRETİM MESLEKİ EĞİTİM YETERLİKLER ÇERÇEVESİ TYUYÇ’NİN TASARIMI SANATTA YETERLİK YÜKSEK LİSANS LİSANS (Güzel Sanatlar Fakültesi ve Konservatuvar Prog.) ÖNLİSANS (Fakülte Prog. içerisinde) YÜKSEKÖĞRETİM SANAT EĞİTİMİ YETERLİKLER ÇERÇEVESİ

28 28 PROFİLLER DoktoraTıpta UzmanlıkSanatta Yeterlilik PROFİLLER Tezli Yüksek LisansTezsiz Yüksek Lisans PROFİLLER Lisans (Fakülte Programları) Lisans (Yüksekokul ve Konservatuvar Prog.) PROFİLLER Önlisans (Fakülte lisans prog. içerisinde) Önlisans (MYO Programları) ÖNERİ 2: Bir TYUYÇ’si içinde her bir temel düzey için farklı yeterlikler (dereceler) ayrı ayrı profiller olarak tanımlanabilir. YÜKSEKÖĞRETİM DÜZEYLERİ VERİLEN DERECELER / YETERLİKLER Doktora QF-EHEA: 3. Düzey EQF-LLL : 8. Düzey Yükseklisans QF-EHEA: 2. Düzey EQF-LLL : 7. Düzey Lisans QF-EHEA: 1.Düzey EQF-LLL : 6. Düzey Önlisans QF-EHEA: Kısa Düzey EQF-LLL : 5. Düzey TYUYÇ’NİN TASARIMI

29 29 ÖNERİ 3: Bir TYUYÇ’si içinde temel düzeyler tanımlanır ve her bir düzey kapsamında verilen dereceler (diplomalar) belirtilir. TYUYÇ’NİN TASARIMI DERECELER (DİPLOMALAR) DoktoraTıpta UzmanlıkSanatta Yeterlilik DERECELER (DİPLOMALAR) Tezli Yüksek LisansTezsiz Yüksek Lisans DERECELER (DİPLOMALAR) Lisans (Fakülte Programları) Lisans (Yüksekokul ve Konservatuvar Prog.) DERECELER (DİPLOMALAR) Önlisans (Fakülte lisans prog. içerisinde) Önlisans (MYO Programları) YÜKSEKÖĞRETİM DÜZEYLERİ VERİLEN DERECELER / YETERLİKLER Doktora QF-EHEA: 3. Düzey EQF-LLL : 8. Düzey Yükseklisans QF-EHEA: 2. Düzey EQF-LLL : 7. Düzey Lisans QF-EHEA: 1.Düzey EQF-LLL : 6. Düzey Önlisans QF-EHEA: Kısa Düzey EQF-LLL : 5. Düzey

30 30 Türkiye Yükseköğretim Ulusal Yeterlikler Çerçevesi 6.Düzey (Lisans) 7. Düzey (Yüksek Lisans) 8. Düzey (Doktora) Yeterliklerinin EQF-LLL Düzey Tanımlayıcıları kullanılarak tanımlanması TYUYÇ’NİN TASARIMI

31 31 TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM ULUSAL YETERLİKLER ÇERÇEVESİ (TYUYÇ) TYUYÇ DÜZEYİ BİLGİ -Kuramsal -Uygulamalı BECERİLER -Kavramsal/Bilişsel -Uygulamalı KİŞİSEL VE MESLEKİ YETKİNLİKLER Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği Öğrenme Yetkinliği İletişim ve Sosyal Yetkinlik Alana Özgü ve Mesleki Yetkinlik 6 LİSANS _____ EQF-LLL: 6. Düzey _____ QF-EHEA: 1. Düzey -Ortaöğretim de kazanılan yeterliklere dayalı olarak alanındaki güncel bilgileri içeren ders kitapları, uygulama araç – gereçleri ve diğer bilimsel kaynaklarla desteklenen ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgilere sahip olmak -Alanında edindiği ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanabilmek, - Alanındaki kavram ve düşünceleri bilimsel yöntemlerle inceleyebilmek, verileri yorumlayabilmek ve değerlendirebilmek, sorunları tanımlayabilmek, analiz edebilmek, kanıtlara ve araştırmalara dayalı çözüm önerileri geliştirebilmek. -Uygulamada karşılaşılan ve öngörülemeyen karmaşık sorunları çözmek için bireysel ve ekip üyesi olarak sorumluluk alabilmek, - Sorumluluğu altında çalışanların mesleki gelişimine yönelik etkinlikleri planlayabilmek ve yönetebilmek - Edindiği bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirebi lmek, öğrenme gereksinimleri ni belirleyebilme k ve öğrenmesini yönlendirebil mek. - Alanıyla ilgili konularda ilgili kişi ve kurumları bilgilendirebilmek; düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak aktarabilmek, - Düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini nicel ve nitel verilerle destekleyerek uzman olan ve olmayan kişilerle paylaşabilmek, - Bir yabancı dili kullanarak alanındaki bilgileri izleyebilmek ve meslektaşları ile iletişim kurabilmek (“European Language Portfolio Global Scale”, Level B1) - Alanının gerektirdiği düzeyde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilmek (“European Computer Driving Licence”, Advanced Level). - Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması ve uygulanması aşamalarında toplumsal, bilimsel ve etik değerlere sahip olmak, - Sosyal hakların evrenselliğine değer veren, sosyal adalet bilincini kazanmış, kalite yönetimi ve süreçleri ile çevre koruma ve iş güvenliği konularında yeterli bilince sahip olmak.

32 32 TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM ULUSAL YETERLİKLER ÇERÇEVESİ (TYUYÇ) TYUYÇ DÜZEYİ BİLGİ -Kuramsal -Uygulamalı BECERİLER -Kavramsal/Bilişsel -Uygulamalı KİŞİSEL VE MESLEKİ YETKİNLİKLER Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği Öğrenme Yetkinliği İletişim ve Sosyal Yetkinlik Alana Özgü ve Mesleki Yetkinlik 7 YÜKSEK LİSANS _____ EQF-LLL: 7. Düzey ____ _ QF-EHEA: 2. Düzey - Lisans yeterliklerine dayalı olarak, aynı veya farklı bir alanda bilgilerini uzmanlık düzeyinde geliştirmek ve derinleştirmek, - Alanı ile ilgili disiplinler arasındaki etkileşimi kavramak. - Alanında edindiği uzmanlık düzeyindeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanabilmek, - Alanındaki bilgileri farklı disiplin alanlarından gelen bilgilerle bütünleştirerek yeni bilgiler oluşturabilmek; uzmanlık gerektiren sorunları bilimsel araştırma yöntemlerini kullanarak çözümleyebilmek. -Alanındaki bir sorunu, bağımsız olarak kurgulamak, çözüm yöntemi geliştirmek, çözmek, sonuçları değerlendirmek ve gerektiğinde uygulayabilmek, - Alanındaki uygulamalarda karşılaşacağı öngörülmeyen karmaşık durumlarda, yeni stratejik yaklaşımlar geliştirebilmek ve sorumluluk alarak çözüm üretebilmek. - Alanıyla ilgili bilgileri eleştirel bir gözle değerlendirebilme k, öğrenmeyi yönlendirebilmek ve ileri düzey çalışmaları bağımsız olarak yürütebilmek. - Alanındaki güncel gelişmeleri ve kendi çalışmalarını, alanındaki ve dışındaki gruplara, yazılı, sözlü ve görsel olarak sistemli biçimde aktarabilmek, - Sosyal ilişkileri ve bu ilişkileri yönlendiren normları eleştirel bir bakış açısıyla incelemek, bunları geliştirmek ve gerektiğinde değiştirmek üzere harekete geçebilmek, - En az bir yabancı dilde sözlü ve yazılı iletişim kurabilmek (“European Language Portfolio Global Scale”, Level B2), - Alanının gerektirdiği düzeyde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini ileri düzeyde kullanabilmek. - Alanı ile ilgili konularda strateji, politika ve uygulama planları geliştirebilmek ve elde edilen sonuçları, kalite süreçleri çerçevesinde değerlendirebilmek, - Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel ve etik değerleri gözeterek bu değerleri öğretebilmek ve denetleyebilmek, - Alanında özümsedikleri bilgiyi ve problem çözme yeteneklerini, disiplinlerarası çalışmalarda uygulayabilmek.

33 33 TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİKLER ÇERÇEVESİ (TYUYÇ) TYUYÇ DÜZEYİ BİLGİ -Kuramsal -Uygulamalı BECERİLER -Kavramsal/Bilişsel -Uygulamalı KİŞİSEL VE MESLEKİ YETKİNLİKLER Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği Öğrenme Yetkinliği İletişim ve Sosyal Yetkinlik Alana Özgü ve Mesleki Yetkinlik 8 DOKTORA _____ EQF-LLL: 8. Düzey _____ QF-EHEA: 3. Düzey - Yüksek lisans yeterliklerine dayalı olarak alanındaki güncel ve ileri düzeydeki bilgileri özgün düşünce ve/veya araştırma ile uzmanlık düzeyinde geliştirmek, derinleştirmek ve bilime yenilik getirecek özgün tanımlara ulaşmak, - Alanıyla ilgili çeşitli disiplinler arasındaki etkileşimi kavramak; yeni ve karmaşık fikirleri analiz, sentez ve değerlendirmede uzmanlık gerektiren bilgileri kullanarak özgün sonuçlara ulaşmak. -Alanındaki yeni bilgilere sistematik bir biçimde yaklaşabilmek ve alanıyla ilgili araştırma yöntemlerinde üst düzeyde beceri kazanabilmek, - Bilime yenilik getiren, yeni bir bilimsel yöntem geliştirebilmek ya da bilinen bir yöntemi farklı bir alana uygulayabilmek, özgün bir konuyu araştırabilmek, kavrayabilmek, tasarlayabilmek, uyarlayabilmek ve uygulayabilmek, -Yeni ve karmaşık fikirlerin eleştirel analizini, sentezini ve değerlendirmesini yapabilmek. - Bilime yenilik getiren, yeni bir bilimsel yöntem geliştiren ya da bilinen bir yöntemi bir alana uygulayan yayınlanabilir özgün bir çalışmayı ortaya koyarak, bilime katkıda bulunmak, - Alanı ile ilgili bir bilimsel makaleyi ulusal ve/veya uluslar arası hakemli dergilerde yayınlayarak alanındaki bilginin sınırlarını genişletebilmek. - Özgün ve disiplinlerarası sorunların çözümlenmesini gerektiren ortamlarda liderlik yapabilmek - Yaratıcı ve eleştirel düşünme, sorun çözme ve karar verme gibi üst düzey zihinsel süreçleri kullanarak alanı ile ilgili yeni fikir ve yöntemler geliştirebilmek. - Sosyal ilişkileri ve bu ilişkileri yönlendiren normları eleştirel bir bakış açısıyla incelemek, bunları geliştirmek ve gerektiğinde değiştirmeye yönelik eylemleri yönetebilmek, - Uzman bir topluluk içinde özgün görüşlerini savunmada yetkinliğini gösteren etkili bir iletişim kurabilmek, - En az bir yabancı dilde, ileri düzeyde yazılı, sözlü ve görsel iletişim kurabilmek ve tartışabilmek (“European Language Portfolio Global Scale”, Level C1). - Akademik ve profesyonel bağlamda teknolojik, sosyal veya kültürel ilerlemeleri tanıtarak, bilgi toplumu olma sürecine katkıda bulunmak, - Sorun çözmede stratejik karar verme süreçlerini kullanarak işlevsel etkileşim kurabilmek, - Alanında ve iş yaşamında karşılaşılan toplumsal, bilimsel ve etik konularda çözüm üretebilmek ve bu değerlerin gelişimini destekleyebilmek.

34 34 TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM ULUSAL YETERLİKLER ÇERÇEVESİ (TYUYÇ) DÜZEYLER TANIMLAYICILAR 6 LİSANS EQF-LLL : 6. Düzey QF-EHEA: 1. Düzey 7 YÜKSEK LİSANS EQF-LLL : 7. Düzey QF-EHEA: 2. Düzey 8 DOKTORA EQF-LLL : 8. Düzey QF-EHEA: 3. Düzey BİLGİ -Kuramsal -Uygulamalı -Ortaöğretimde kazanılan yeterliklere dayalı olarak alanındaki güncel bilgileri içeren ders kitapları, uygulama araç – gereçleri ve diğer bilimsel kaynaklarla desteklenen ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgilere sahip olmak. - Lisans yeterliklerine dayalı olarak, aynı veya farklı bir alanda bilgilerini uzmanlık düzeyinde geliştirmek ve derinleştirmek, - Alanı ile ilgili disiplinler arasındaki etkileşimi kavramak. - Yüksek lisans yeterliklerine dayalı olarak alanındaki güncel ve ileri düzeydeki bilgileri özgün düşünce ve/veya araştırma ile uzmanlık düzeyinde geliştirmek, derinleştirmek ve bilime yenilik getirecek özgün tanımlara ulaşmak, - Alanıyla ilgili çeşitli disiplinler arasındaki etkileşimi kavramak; yeni ve karmaşık fikirleri analiz, sentez ve değerlendirmede uzmanlık gerektiren bilgileri kullanarak özgün sonuçlara ulaşmak. BECERİLER -Kavramsal/Bilişsel -Uygulamalı - Alanında edindiği ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanabilmek, - Alanındaki kavram ve düşünceleri bilimsel yöntemlerle inceleyebilmek, verileri yorumlayabilmek ve değerlendirebilmek, sorunları tanımlayabilmek, analiz edebilmek, kanıtlara ve araştırmalara dayalı çözüm önerileri geliştirebilmek. - Alanında edindiği uzmanlık düzeyindeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanabilmek, - Alanındaki bilgileri farklı disiplin alanlarından gelen bilgilerle bütünleştirerek yeni bilgiler oluşturabilmek; uzmanlık gerektiren sorunları bilimsel araştırma yöntemlerini kullanarak çözümleyebilmek. - Alanındaki yeni bilgilere sistematik bir biçimde yaklaşabilmek ve alanıyla ilgili araştırma yöntemlerinde üst düzeyde beceri kazanabilmek, - Bilime yenilik getiren, yeni bir bilimsel yöntem geliştirebilmek ya da bilinen bir yöntemi farklı bir alana uygulayabilmek, özgün bir konuyu araştırabilmek, kavrayabilmek, tasarlayabilmek, uyarlayabilmek ve uygulayabilmek, -Yeni ve karmaşık fikirlerin eleştirel analizini, sentezini ve değerlendirmesini yapabilmek.

35 35 Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği - Uygulamada karşılaşılan ve öngörülemeyen karmaşık sorunları çözmek için bireysel ve ekip üyesi olarak sorumluluk alabilmek, - Sorumluluğu altında çalışanların mesleki gelişimine yönelik etkinlikleri planlayabilmek ve yönetebilmek -Alanındaki bir sorunu, bağımsız olarak kurgulamak, çözüm yöntemi geliştirmek, çözmek, sonuçları değerlendirmek ve gerektiğinde uygulayabilmek, - Alanındaki uygulamalarda karşılaşacağı öngörülmeyen karmaşık durumlarda, yeni stratejik yaklaşımlar geliştirebilmek ve sorumluluk alarak çözüm üretebilmek. - Bilime yenilik getiren, yeni bir bilimsel yöntem geliştiren ya da bilinen bir yöntemi bir alana uygulayan yayınlanabilir özgün bir çalışmayı ortaya koyarak, bilime katkıda bulunmak, - Alanı ile ilgili bir bilimsel makaleyi ulusal ve/veya uluslararası hakemli dergilerde yayınlayarak alanındaki bilginin sınırlarını genişletebilmek. - Özgün ve disiplinlerarası sorunların çözümlenmesini gerektiren ortamlarda liderlik yapabilmek Öğrenme Yetkinliği - Edindiği bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirebilmek, öğrenme gereksinimlerini belirleyebilmek ve öğrenmesini yönlendirebilmek. - Alanıyla ilgili bilgileri eleştirel bir gözle değerlendirebilmek, öğrenmeyi yönlendirebilmek ve ileri düzey çalışmaları bağımsız olarak yürütebilmek. - Yaratıcı ve eleştirel düşünme, sorun çözme ve karar verme gibi üst düzey zihinsel süreçleri kullanarak alanı ile ilgili yeni fikir ve yöntemler geliştirebilmek. İletişim ve Sosyal Yetkinlik - Alanıyla ilgili konularda ilgili kişi ve kurumları bilgilendirebilmek; düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak aktarabilmek, - Düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini nicel ve nitel verilerle destekleyerek uzman olan ve olmayan kişilerle paylaşabilmek, - Bir yabancı dili kullanarak alanındaki bilgileri izleyebilmek ve meslektaşları ile iletişim kurabilmek (“European Language Portfolio Global Scale”, Level B1) - Alanının gerektirdiği düzeyde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilmek (“European Computer Driving Licence”, Advanced Level). - Alanındaki güncel gelişmeleri ve kendi çalışmalarını, alanındaki ve dışındaki gruplara, yazılı, sözlü ve görsel olarak sistemli biçimde aktarabilmek, - Sosyal ilişkileri ve bu ilişkileri yönlendiren normları eleştirel bir bakış açısıyla incelemek, bunları geliştirmek ve gerektiğinde değiştirmek üzere harekete geçebilmek, - En az bir yabancı dilde sözlü ve yazılı iletişim kurabilmek (“European Language Portfolio Global Scale”, Level B2), - Alanının gerektirdiği düzeyde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini ileri düzeyde kullanabilmek. - Sosyal ilişkileri ve bu ilişkileri yönlendiren normları eleştirel bir bakış açısıyla incelemek, bunları geliştirmek ve gerektiğinde değiştirmeye yönelik eylemleri yönetebilmek, - Uzman bir topluluk içinde özgün görüşlerini savunmada yetkinliğini gösteren etkili bir iletişim kurabilmek, -En az bir yabancı dilde, ileri düzeyde yazılı, sözlü ve görsel iletişim kurabilmek ve tartışabilmek (“European Language Portfolio Global Scale”, Level C1). KİŞİSEL VE MESLEKİ YETKİNLİKLER

36 36 Alana Özgü ve Mesleki Yetkinlik - Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması ve uygulanması aşamalarında toplumsal, bilimsel ve etik değerlere sahip olmak, - Sosyal hakların evrenselliğine değer veren, sosyal adalet bilincini kazanmış, kalite yönetimi ve süreçleri ile çevre koruma ve iş güvenliği konularında yeterli bilince sahip olmak. - Alanı ile ilgili konularda strateji, politika ve uygulama planları geliştirebilmek ve elde edilen sonuçları, kalite süreçleri çerçevesinde değerlendirebilmek, - Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel ve etik değerleri gözeterek bu değerleri öğretebilmek ve denetleyebilmek, - Alanında özümsedikleri bilgiyi ve problem çözme yeteneklerini, disiplinlerarası çalışmalarda uygulayabilmek. - Akademik ve profesyonel bağlamda teknolojik, sosyal veya kültürel ilerlemeleri tanıtarak, bilgi toplumu olma sürecine katkıda bulunmak, - Sorun çözmede stratejik karar verme süreçlerini kullanarak işlevsel etkileşim kurabilmek, - Alanında ve iş yaşamında karşılaşılan toplumsal, bilimsel ve etik konularda çözüm üretebilmek ve bu değerlerin gelişimini destekleyebilmek.

37 37 TYUYÇ DÜZEYLERİ SÜRE (Yıl) TOPLAM AKTS KREDİSİ (Yıl x 60 AKTS) TOPLAM İŞ YÜKÜ (Saat) (1 AKTS= 25- 30 saat) 6. DÜZEY (LİSANS) 42406.000 – 7.200 7. DÜZEY (YÜKSEK LİSANS) 1,5 - 290 – 120 2.250 – 2.700 3.000 - 3.600 8. DÜZEY (DOKTORA) 3 - 4180 – 240 4.500 – 5.400 6000 – 7.200 TYUYÇ DÜZEYLERİ İÇİN KREDİ VE ÖĞRENCİ İŞ YÜKÜ ARALIKLARI * Bir akademik eğitim-öğretim yılı 60 AKTS ve 1500-1800 saat iş yükü esas alınarak hesaplanmıştır.

38 38 TYUYÇ’Nİ OLUŞTURMA SÜRECİNE PAYDAŞLARIN KATILIMI BELİRLENMİŞ OLAN PAYDAŞLAR Üniversitelerarası Kurul Yükseköğretim Kurumları (130 kurum) Bakanlıklar (17 Bakanlık) Mesleki Yeterlilikler Kurumu Yükseköğretim Kurumları Öğrenci Konseyleri ve Ulusal Öğrenci Konseyi Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Meslek Kuruluşları (33 Kuruluş) Vakıflar (3 Vakıf) Dernekler (6 Dernek) Sendikalar ve Konfederasyonlar (2 Sendika ve 7 Konfederasyon)

39 39 Katılımınız ve ilginiz için teşekkür ederiz...