TÜRKİYEDE GİRİŞİMCİLİĞİ DESTEKLEYEN KURULUŞLAR Doç. Dr. Özlem ÇETİNKAYA BOZKURT.

... konulu sunumlar: "TÜRKİYEDE GİRİŞİMCİLİĞİ DESTEKLEYEN KURULUŞLAR Doç. Dr. Özlem ÇETİNKAYA BOZKURT."— Sunum transkripti:

1 TÜRKİYEDE GİRİŞİMCİLİĞİ DESTEKLEYEN KURULUŞLAR Doç. Dr. Özlem ÇETİNKAYA BOZKURT

2 BİLİM SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI KOSGEB TÜBİTAK TOBB GENÇ GİRİŞİMCİLER KURULU TEKNOPARK/TEKNOKENT DESTEKLERİ MELEK YATIRIMCILAR

3 BİLİM SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI Teknogirişim Sermayesi Destek Programı; yüksek eğitimli ve nitelikli gençlerin teknoloji ve yenilik odaklı iş fikirlerini katma değer ve nitelikli istihdam yaratma potansiyeli yüksek teşebbüslere dönüştürebilmelerinin desteklenmesi, izlenmesi, sonuçlandırılması ve sonuçların değerlendirilmesini kapsar.

4

5 Destek süresi 12 ay olup, süreç Bakanlık ile girişimci arasında sözleşme imzasıyla ile başlar. Destek bir defaya mahsustur. Destek bütçesi en fazla 100.000 TL’dir ve bütçenin nihai hali sözleşme imzası sırasında verilir. Destek, ön ödemeli ve % 100 hibe şeklindedir.

6 Programa, örgün öğrenim veren üniversitelerin herhangi bir lisans programından bir yıl içinde mezun olabilecek durumdaki öğrenci, yüksek lisans veya doktora öğrencisi ya da lisans, yüksek lisans veya doktora derecelerinden birini ön başvuru tarihinden 1 en çok 5 yıl önce almış kişiler başvurabilir. Programa https://biltek.sanayi.gov.trhttps://biltek.sanayi.gov.tr adresindeki Ar-Ge web portalı üzerinden e- devlet şifresiyle başvuru yapılır.

7 KOSGEB 1. GİRİŞİMCİLİK DESTEK PROGRAMI 2. AR-GE İNOVASYON VE ENDÜSTRİYEL UYGULAMA DESTEK PROGRAMI http://www.kosgeb.gov.tr

8 Girişimcilik Destek Programı Yeni Girişimci Desteği Destekten Kimler Yararlanabilir Bu destekten; Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi’ni, KOSGEB Genç Girişimci Geliştirme Programı’nı, Küçük Ölçekli İşletme Kurma Danışmanlığı Desteği (KÖİDD) Programı’nı tamamlayarak eğitime veya programa katıldığını belgeleyen ve işletmesini kurangirişimciler, İŞGEM’de yer alan işletmeler

9 KOSGEB İş Planı Ödülü Nedir? İş Planı Ödülü Yarışması, yükseköğretim kurumları tarafından örgün eğitim içerisinde en az 56 (ellialtı) saatlik “Girişimcilik” dersi alan öğrenciler arasında işbirliği yapılan her bir yükseköğretim kurumu ile her bir öğretim yılında bir defa düzenlenir. İş Planı Ödülünden yararlanmak isteyen yükseköğretim kurumu, eğitim dönemi sona ermeden “İş Planı Ödülü Yükseköğretim Kurumu Başvuru Formu” ile ilgili Hizmet Merkezine başvurur.

10 Yükseköğretim Kurumu en başarılı bulduğu 6 iş planını KOSGEB'e gönderir ve bu iş planları kurulda değerlendirilir. İş planları ilk üç dereceye girmiş olan öğrencilerden, en fazla 24 (yirmi dört) ay içinde işini kurmuş olmaları kaydı ile en başarılı iş planı sahibine 15.000 (on beş bin) TL, ikinciye 10.000 (on bin) TL, üçüncüye 5.000 (beş bin) TL ödül verilir. KOSGEB'in mevcut mevzuatında yalnızca işletme kurularak alınan tek destek türü İş Planı Ödülüdür.

11 TÜBİTAK TÜRKİYE BİLİMSEL ve TEKNOLOJİK ARAŞTIRMA KURUMU TÜRKİYE BİLİMSEL ve TEKNOLOJİK ARAŞTIRMA KURUMU TÜBİTAK-TEYDEB 1512 programı ile, iş fikri olan ancak hayallerini gerçeğe Dönüştürebilecek desteği bulamayan girişimci adaylarına önemli fırsatlar sunmaktadır. İş fikirlerinin ticarileşmesi için eğitim, iş rehberi ve 100 bin TL sermaye desteği veren TÜBİTAK-TEYDEB, bir sonraki aşamada da girişimcilerin 550 bin TL bütçeli projelerini % 75 oranında desteklemektedir.

12 Girişimci Adaylarına 4 Aşamada Destek Veriliyor Programın ilk aşamasında girişimci adayları iş fikrini TÜBİTAK’a sunuyor. Seçilen fikirlere uzaktan eğitim, webiner, bilgi günü ve iş rehberi desteği sağlanarak, iş planı hazırlatılıyor. İkinci aşamada ise iş planları değerlendiriliyor. TÜBİTAK’ın desteklemeye uygun bulduğu iş planları için girişimci adayının kuracağı sermaye şirketine 100.000 TL’ye kadar geri ödemesiz teknogirişim sermaye desteği ve firmaya özel iş hayatında deneyimli bir iş rehberi (mentor) sağlanıyor. Bu destekle ön prototip, demo, benzetim, yazılım algoritması gibi çıktılar geliştiriliyor. Üçüncü aşamada ise geliştirilen çıktılar değerlendiriliyor ve daha fazla Ar- Ge çalışması yapması gereken firmaların bütçesi 550.000 TL’ye kadar olan projeleri TÜBİTAK 1507 KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı ile yüzde 75 oranında destekleniyor. Son aşamada da TÜBİTAK, proje çıktılarının ticarileştirilmesine yönelik proje pazarlarının düzenlenmesi, girişim sermayesi firmalarıyla bağlantıya geçilmesi gibi çeşitli faaliyetler gerçekleştiriyor.

13 Üniversite Girişimcilik ve Yenilikçilik Yarışması Bu programın amacı, girişimcilik kültürünün gençler arasında yaygınlaşmasını sağlamak ve çeşitli alanlarda yenilikçilik içeren iş fikri olan ön lisans, lisans ve lisansüstü öğrencilerine fikirlerini hayata geçirmelerine yönelik uygun ortamı hazırlamak için destek sağlamaktır. http://www.tubitak.gov.tr/tr/yarismalar/icerik -universite-girisimcilik-ve-yenilikcilik-yarismasi http://www.tubitak.gov.tr/tr/yarismalar/icerik -universite-girisimcilik-ve-yenilikcilik-yarismasi

14 BİRİNCİLİK10.000TL İKİNCİLİK7.500TL ÜÇÜNCÜLÜK5.000TL

15 Kimler başvurabilir? Ön Lisans Öğrencileri Lisans Öğrencileri Lisansüstü Öğrencileri Açık Öğretim Fakülteleri Öğrencileri

16 Adaylar, Genel/Teknoloji/Sosyal Girişimcilik kategorilerinden sadece birine başvurabilirler. Başvuru, ekip adına ekip temsilcisi tarafından yapılır. Yarışmanın her kategorisinde ekiplerin yenilikçi iş fikirleri getirmesi zorunludur. Proje aşağıda verilen “yenilik” tanımına uygun olmalıdır. Tamamıyla yeni bir uygulama olabilir. Var olan bir uygulamanın yeni bir alanda kullanılması olabilir. Yerel bölge için yeni bir uygulama olabilir. Var olan bir uygulamanın geliştirilmiş/genişletilmiş kullanımı olabilir. Adaylar bir şirket bünyesinde geliştirdikleri hali hazırda ticarileşmiş bir ürünle başvuruda bulunamazlar ancak mevcut şirket dışında geliştirilecek ve ticarileştirilecek iş fikirleri ile başvuruda bulunabilirler. Bu durumda şirket sahibi olmak başvuruya engel teşkil etmez. Yarışmaya bireysel olarak veya en fazla 3 kişiden oluşan gruplar halinde başvuru yapılabilir.

17 TOBB GENÇ GİRİŞİMCİLER KURULU Genç Girişimciler Kurulu, genç girişimcilere eğitim, kapasite geliştirme desteği ile girişimci fikirlerini hayata geçirmelerinde destek sağlamak üzerine kurulmuştur. Ülkemizdeki genç girişimci potansiyelinin nicelik ve nitelik bakımından geliştirilmesi ve daha donanımlı hale getirilmesi amacıyla politika belirlemek ve girişimcilik kültürünün gençler arasında gelişmesine öncülük etmek.

18 a) Gençlere kişisel gelişim yollarını öğreterek kariyer geliştirme fırsatları yaratmak, b) GGK; eğitimlerin ve kapasite geliştirmenin yanı sıra genç girişimcilerin iş kurma ve işlerini başarılı bir şekilde sürdürme sırasında da desteklemek, c) Türk ekonomisinin gelişmesine katkıda bulunacak sektörlerde girişimde bulunulmasına yardımcı olacak tedbirleri belirlemek ve bu sektörlere genç girişimcileri yönlendirmek ve teşvik etmek, d) Genç girişimcilerde sosyal sorumluluk bilinci oluşturulması amacıyla eğitim programları ve çeşitli sosyal etkinlikler düzenlemek, e) Genç girişimcilerin sivil toplum kuruluşlarında, yerel yönetimlerde görev almalarını teşvik etmek, çalışmaları ve projelerinde bu kurumlarla ortaklık kurmalarını sağlamak, f) Konuların özelliklerine göre çalışma grupları kurmak amacıyla kurulmuştur.

19 TOBB GENÇ GİRİŞİMCİLER KURULU http://www.tobb.org.tr/TOBBGencGirisimciler Kurulu/Sayfalar/Hakkimizda.php http://www.tobb.org.tr/TOBBGencGirisimciler Kurulu/Sayfalar/Hakkimizda.php Bugün itibariyle 70 ilde İl GGK oluşturulmuştur.

20 TEKNOPARK / TEKNOKENT Uluslararası Bilim Parkları Birliği (IASP)’nin tanımına göre, Teknopark; Bir veya birden fazla üniversite veya diğer yüksek öğretim kurumu ve araştırma merkezleri ile resmi veya faaliyet bazında ilişkili, Bünyesinde bilgiye ve ileri teknolojilere dayalı sanayi firmalarının kurulup gelişmesini teşvik etmek üzere tasarlanmış, İçinde yer alan kiracı firmalara, teknoloji transferi ve iş idaresi konularında destek sağlayacak bir yönetim fonksiyonuna sahip, teşvik ve mülkiyete dayalı bir teşebbüstür.

21 Aralarında nüanslar olmakla birlikte bilim parkı, teknokent, teknopark, teknopolis, araştırma parkı kavramları aynı anlamlarda kullanılmaktadır. Ayrıca “Enterprise Center” (Girişim Merkezi), “Innovation Center” (Yenilik Merkezi), “Excellence Center” (Mükemmelliyet Merkezi), “Industrial Park” (Endüstriyel Park) gibi adlandırılmalara da rastlanmaktadır.

22 Teknoloji üretmenin dört temel öğesi vardır: 1. Araştırmacı nitelik sahibi insan gücü, 2. Yeterli bilgi birikimi, 3. Yeterli finansal kaynak, 4. Programlı bir şekilde AR-GE çalışması yapmak. Teknoloji üretmenin dört temel öğesi doğrultusunda teknoparkların ortak amacı; Bilim ve teknoloji alanlarında yetişmiş insan gücünden yeni girişimciler yaratarak, üniversite ve Ar-Ge kuruluşlarında birikmiş bilginin nitelikli girişimcilerin kurduğu teknoloji oryantasyonlu firmalar aracılığıyla ekonomik dönüşümünü sağlamaktır.

23 Dünya’da Teknokentler Dünyadaki ilk teknopark uygulamaları 1950’li yılların başında ABD’de, Amerikalı akademisyenlerin bilgi ve Ar-Ge tecrübelerini ekonomik değer haline getirip pazara çıkmak istemeleri sonucunda başlatılmıştır. Özellikle sanayi yoğun bölgelerde, üniversite-sanayi işbirliğini geliştirmek amacıyla üniversitelerin çevresinde “Science Park” (Bilim Parkı) tipi oluşumlar kurulmuştur. İlk Teknopark ABD’de California’daki Stanford Üniversitesi öncülüğünde 1951’de kurulmuştur.

24 Günümüzde Silikon Vadisi olarak tanınan bu bölgede şu anda dünyanın önde gelen yüksek katma değerli ürünler üreten şirketleri yer almıştır. Teknopark uygulamalarında 1970’li yıllara kadar fazla mesafe kat edilememiştir. Teknoparkların kurulmasında ABD’yi Avrupa ülkeleri ve Japonya izlemiştir.

25 Türkiye’de Teknokentler Ülkemizde 1980’lerde yaşanan dışa açılma hareketi ile, uluslararası pazarlarda teknoloji üretmeden rekabet etmenin mümkün olamayacağının farkındalığının oluşması ile teknokentler konusu ön plana çıkmıştır. Teknokent konusunu ilk olarak Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1984- 1989), 1989 yılı programında politika olarak gündeme getirmiştir.

26 ilk etapta KOSGEB işbirliği ile ODTÜ ve İTÜ’de Teknoloji Geliştirme Merkezi, TÜBİTAK MAM (Marmara Araştırma Merkezi) Teknoparkı kurularak çalışmalarına başlamıştır. Teknokentler konusundaki Kanun ise yoğun çalışmalar neticesinde 6 Temmuz 2001 tarihinde Resmi Gazete’de 4691 sayılı “Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu” adı altında yasalaşmıştır.

27 TEKNOPARKLARIN HEDEFLERİ Teknoparklar, teknoloji bağlantılı sanayi kollarının bulundukları yerlerde güçlendirilmeleri, yeni bölgelerde sanayiinin gelişiminin desteklenmesi, yenilikçi çalışmaların gerçekleştirilmesi, eğitim ve daha etkin çalışma koşulları ile verimliliğin artırılması ve uluslararası alanda rekabet gücünün yükseltilmesi amacıyla kurulmaktadır. Teknoparklar, bilimsel ve teknolojik çalışmaları, geliştirme ve prototip aşamalarından geçirip ticari uygulamaya konulmalarına ortam yaratmaktadırlar.

28 Üniversitelerin teknopark kiracısı şirketlere sunabildikleri kaynaklar şunlardır : Lisans ve lisansüstü öğrencileriyle ilişki kurma olanağı; İyi eğitim görmüş mezunlara erişme olanağı; Üniversitenin araştırma ekipman ve imkanlarına erişim; Üniversitenin sosyal ve kültürel etkinlik tesislerine erişim; Kütüphanelere erişim; Danışma hizmetlerinden yararlanma; Teknopark çalışanları için üniversitede ek öğretim üyeliği olanağı. Ortak araştırma projelerine katılım veya araştırmayı üniversitede finanse etmek;

29 TEKNOPARKLARDA GİRİŞİMCİLERE SUNULABİLECEK HİZMETLER Danışmanlık hizmetleri Kuruluş danışmanlığı İş planları Teknoloji danışmanlığı Mali danışmanlık Denetim Hukuk danışmanlığı Muhasebe işlemleri Reklam ve pazarlama danışmanlığı Sosyal hizmetler Sağlık hizmetleri Alışveriş merkezi Lokanta, kafeterya Tiyatro, sinema, konser salonları Spor tesisleri Teknik hizmetler Laboratuar Atölye Kütüphane Uluslar arası bilgi ağlarına erişim Bilgisayar, fotokopi, daktilo Telefon, teleks, fax Yazılım paketleri Konferans ve toplantı salonları Patent katalogları Veri tabanı Sekreter

30 TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGESİNİN AVANTAJLARI Bölgede yer alan faaliyetlerde yürürlükteki iş ve çalışma mevzuatına göre personel istihdam edilir. Bu Bölgelerde 6224 sayılı Yabancı Sermaye Kanunu ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde yabancı uyruklu yönetici ve vasıflı AR-GE personeli çalıştırılabilir. Bölgede yer alan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, münhasıran bu Bölgedeki yazılım ve AR-GE’ye dayalı üretim faaliyetlerinden elde ettikleri kazançları faaliyete geçirilmesinden itibaren 2013 yılı sonuna kadar gelir ve kurumlar vergisinden müstesnadır. Bakanlar Kurulu, seçilen hedef alınan, belirli teknolojik alanlar ve ürünler için on yıla kadar süreyi uzatabilir.

31 Bölgede çalışan araştırmacı, yazılımcı ve AR-GE personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri, Bölgenin kuruluş tarihinden itibaren 2013 yılı sonuna kadar her türlü vergiden istisnadır. Kamu kurum ve kuruluşları ile üniversite personelinden Bölgede yer alan faaliyetlerde araştırmacı personel olarak hizmetine ihtiyaç duyulanlar,çalıştıkları kuruluşların izni ile sürekli veya yarı zamanlı olarak çalıştırılabilirler. Yarı zamanlı görev alan öğretim üyesi, öğretim görevlisi, araştırma görevlisi ve uzmanların bu hizmetleri karşılığı elde edecekleri gelirler, üniversite döner sermaye kapsamı dışında tutulur.

32 Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerince bu bölgelerde AR- GE faaliyetlerinde bulunan kişi, kurum veya kuruluşlara makbuz karşılığı sponsor olarak yapılan bağış ve yardımlar toplamı 193 sayılı gelir vergisi kanununun 89 uncu maddesinin 2 numaralı bendi ile 5422 sayılı kurumlar vergisi kanununun 14 üncü maddesinin 6 numaralı bendinde belirtilen oran ve esaslar dahilinde indirime tabi tutulur. Bölgede faaliyette bulunan girişimcilerin kazançlarının kurum ve gelir vergisinden istisna bulunduğu süre içinde münhasıran bu bölgelerde ürettikleri ve sistem yönetimi, veri yönetimi, iş uygulamaları, sektörel, internet, mobil ve askeri komuta kontrol uygulama yazılımı şeklindeki teslim ve hizmetleri katma değer vergisinden müstesnadır. Bu bölgelerde yer alan firmalar KOSGEB desteklerinden yararlanabilir. Bunların bir kısmı hibe şeklinde bir kısmı taksitli geri ödeme şeklindedir.

33 MELEK YATIRIMCILAR Bazı uzmanlar ise Melek Yatırımcı kavramını, “girişimcinin melekleri” şeklinde ifade etmektedir. Melek Yatırımcının hedefi; yeni oluşan ve potansiyel vaat eden projelere maddi destek sağlayarak, söz konusu projeleri geliştirmektir. Yani yüksek getiri potansiyeli olan bir iş fikri hayata uygulama aşamasına geldiğinde, Melek yatırımcının ilgisini çekmektedir.

34 Melek Yatırımcı Faaliyetleri; ya sadece girişimci işletmenin kuruluşunda özellikle çekirdek sermayeyi oluşturan finansal desteği sağlamak, ya sadece girişimci işletmenin kuruluş aşaması veya sonrasında bilgi desteği sağlamak, ya da girişimci işletmeye hem finansal hem de bilgi desteği sağlamak olarak sıralanmaktadır.