GYMNOSPERMLER AÇIK TOHUMLU BİTKİLER

Divisio : SPERMATOPHYTA Bölüm : Tohumlu Bitkiler, Çiçekli Bitkiler Bitkiler aleminde evrimsel yönden en fazla gelişme göstermiş, kök, gövde, yaprak ve iletim demetleri taşıyan bitkilerin bulunduğu bölümdür. En önemli özelikleri çiçek ve tohum meydana getirmeleridir. Bu nedenle bu bölüme Anthophyta (Çiçekli bitkiler) veya Spermatophyta (Tohumlu bitkiler) adı da verilmektedir. Çiçek, bu bitkilerin eşeyli üremesini, tohum ise bitkilerin yayılmasını ve devamını sağlayan organlardır.

İletim demeti Nedir? Bitkilerde organik ve inorganik besin maddelerinin iletiminin yapıldığı odun (floem) ve soymuk (ksilem) borularından oluşan yapılar.

Spermatophyta bölümü bitkileri, çiçekte tohum taslaklarının açıkta oluşu veya kapalı bir ovaryum içinde bulunuşuna göre iki altbölümde toplanır: 1. Gymnospermae ve 2. Angiospermae

Ovaryum: Dişi organ Ovaryum pistilin şişkin olan ve içinde tohum taslaklarının (ovül) bulunduğu kısımdır. Ovaryum karpellerden meydana gelmiştir.

Karpel: Tohum taslaklarını ve özellikle tohumları örtmek için birkaç makrosporofilin kendi üzerlerine katlanarak ya da biraraya gelerek oluşturdukları tek ya da çok gözlü olabilen tohum zarfları.

Subdivisio : GYMNOSPERMAE Altbölüm : Açık Tohumlu Bitkiler

Subdivisio : GYMNOSPERMAE Altbölüm : Açık Tohumlu Bitkiler Bu altbölüm bitkilerinde övül ve övülün gelişmesi ile oluşan tohum açıktadır; yani karpel kendi üzerine kapanmamış, ovülleri koruyan bir ovaryum oluşmamıştır. Ovaryum olmayınca stilüs (boyuncuk) ve stigma (tepecik) da yoktur. Mikropil açık olduğundan polen taneleri doğrudan övülün tepesindeki polen odacığına girer ve burada çimlenir. Tozlaşma rüzgarla olur, yani anemogam bitkilerdir.

Mikropil : Ovaryumun tepesinde polen tüpünün içeri girdiği küçük delik ya da kanal.

Açık tohumlu bitkiler çalı, ağaççık veya ağaç formundadır Açık tohumlu bitkiler çalı, ağaççık veya ağaç formundadır. Otsu olanlarına rastlanmaz. Gövde ve yapraklarda oleoresin içeren salgı kanalları bulunur. Yaprakları iğne, pul veya değişik şekilde, uzun ömürlü ve kalıcıdır. Çiçekleri tek eşeyli, basit yapılı, periantsız ; bitki monoik veya dioiktir. Bu altbölümdeki bitkilerin bazıları fosilleşmiş, bazıları günümüze kadar gelmiştir.

Periant: Çiceği saran çanak veya tacı meydana getiren kısımların tümü Dioik (iki evcikli) bitkiler: Bunlar, tek eşeyli çiçeklerden ya sadece dişi ya da sadece erkek çiçekleri taşıyan bitkilerdir. Söğütgillerden (Salicaceae) söğüt (Salix) ve kavakta (Populus) olduğu gibi. Monoik (tek evcikli) bitkiler: Böyle bitkiler diklin çiçekleri veya erselik çiçekleri taşıdıkları gibi erselik ve aynı zamanda diklin çiçeklerin ikisini de taşırlar, yahut erselik ve diklin çiçeklerden de birini bulundurabilirler. Diklin: Erkek üreme organlarının (andrekeum) ve dişi üreme organlarının (ginekeum) ayrı çiçekler üzerinde bulunması durumu. Erselik:Hem erkek, hem dişi nitelikler taşıyan çiçek.

Taksonomik kategoriler 1.Alem 2.Şube(Divisio-Phylum) -phyta Alt bölüm -phytina 3.Sınıf (Classis), -opsida Alt sınıf -idae 4.Takım(Ordo), -ales Alt takım -ineae Üst Familya -acea 5.Aile(Familya), -aceae Alt Familya -oideae Oymak -eae Alt oymak - inae 6.Cins(Genus) 7.Tür (Species), Alt tür

Bugün sadece fossil kayıtlarından bilinirler. Bataklıklarda yaşamış büyük boy ağaçlardır. Erkek organları polen kesesi şeklindedir. Dişi organlar ise gruplara göre farklılık gösterir. Bu takımın yapılmış bir sistematiği yoktur. Yalnızca fosil örneklerine göre belirlenmiş cinsler söz konusudur. Bunların en belirgin örnekleri şöyle sıralanabilir: Lyginopteris, Neuropteris, Alethopteris, Callipteris, Glossopteris, Lonchopteris, Gigantopteris

Ordo 2:Cycadales Genel olarak küçük palmiyeye benzerler. Bazıları 16 m’ ye kadar boylanabilirler. Gelişmeleri çok yavaştır. İki evcikli bitkiler olmakla birlikte her birey potansiyel olarak karşıt cinsiyete sahiptir. Örneğin, ikiye kesilmiş bir bitkinin bir parçası erkek, diğer parçası da dişi birey oluşturabilir. Günümüzde yaşayan az sayıda cinsinden ülkemizde en tanınmış olanı Cycas’ dir.

Bilimsel sınıflandırma Âlem:Plantae (Bitkiler) Bölüm:Cycadophyta (Açık tohumlular) Sınıf:Cycadopsida Takım:Cycadales Familya:Cycadaceae (Çikasgiller) (Cycas revulata)

Mikrofil/Mikrosporofil: Tohumsuz bitkilerde bir tek damarlı doku şeridi içeren küçük bir yaprak. Mikrosporangiyumları taşıyan yapı. Mikrosporangiyum: Mikrosporları oluşturan yapı. Polen kesesi. Makrofil/Makrosporofil: Makrosporangiyumları taşıyan yapı. Makrosporangiyum: Makrosporları oluşturan yapı. Megasporangiyum da denir. Çiçekli bitkilerde polen kesesine özdeştir.

Ordo 3 Bennettitales(Cycadeoidophyta) Tümüyle fosil olan bu grup üyelerinin gelişimi Cycadales üyeleriyle paralellik gösterir.

Bennettitales †

Ordo 2 Ginkgophyta Bugün yaşamakta olan tohumlu bitkilerin en eskisi olarak kabul edilirler. Ekvatordan kutuplara kadar dünyanın hemen her tarafına yayılmış ve ormanlar oluşturmuş bir bitkidir. Günümüzde Ginko Biloba L. (Mabet ağacı) sadece Çin ve Japonyada yayılış gösterir. 40 m’ye kadar uzanan uzun boylu ve kalın gövdeli ağaçlardır. İki evcikli bitkilerdir.

Ginkgo biloba (Mabet ağacı) Bilimsel sınıflandırma Âlem:Plantae (Bitkiler) Bölüm:Ginkgophyta Sınıf:Ginkgoopsida Takım:Ginkgoales Familya:Ginkgoaceae Cins:Ginkgo Tür: G. biloba

Ginkgolar 20-35 metre arasında yüksekliğe varan (Çin'deki bazı ginkgoların boyu 50 metreyi aşabilmektedir) orta ile geniş arası boyutlarda yaprak döken ağaçlardır. Yaprakları uzun ve dağınıktır. Kökleri genelde derine iner ve rüzgar ve karın sebebiyet verebileceği hasarlara karşı dayanıklıdırlar. Genç ginkgolar ekseriyetle ince bedenli olup, uzunlamasına büyümüşlerdir. Daha seyrek yapraklıdırlar. Ağaç yaşlandıkça tepe kısmı genişler. Sonbaharda yapraklar parlak sarı renge döner ve hemen sonra (1-15 gün arasında) dökülürler.

Genel olarak bitki hastalıklarına karşı olağanüstü dirençli olmaları, gövdelerinin bitki haşeratına çok iyi karşı koyabilmesi, yüzeyde ilave kökler ve tomurcuklar oluşturabilmeleri ginkgoların çok uzun ömürlü olmalarına imkân vermekte, bazı ağaçların yaşı 2500 yıla varabilmektedir. Ginkgolar iki evcikli ağaçlardır. Bazı ağaçlar dişi, bazı ağaçlar erkektir.

Dişi ginkgolar kozalak üretmez Dişi ginkgolar kozalak üretmez. Bunların yaprak saplarının ucunda iki yumurtacık oluşmuştur ve döllenme sonrasında bu yumurtacıkların biri veya her ikisi tohum haline gelir. Tohum 1.5-2 santimetre uzunluğundadır. Üst tabakası (sarcotesta) açık sarıya ve kahverengiye çalar, yumuşak ve meyve kıvamındadır. Eriği andırırlar ve cazip bir görünümleri vardır, ancak bütanoik asit içerdiklerinden bayat tereyağı gibi kokarlar (nitekim tereyağı da bayatlaştıkça aynı asit türünü oluşturur)

Ginkgo yapraklarının özü flavonoid glükozidleri içermektedir ve ginkgolidler (Ginkgo özü bazlı ürünler) eczacılıkta giderek daha yaygın şekilde kullanılmaktadır. Mevcut bilimsel araştırmalar Alzaimer(Hafıza Kaybı, Unutkanlık) rahatsızlıklarında, hafıza güçlendirmede, başdönmesini önlemede ve zihinsel konstantrasyon arttırmada gingko özünün mutlak yararları bulunduğuna işaret etmekte olup, olası diğer faydalarına ilişkin çalışmalar sürmektedir. Ginkgo enerji içeceklerine sıklıkla katılmakta ise de, maliyeti nedeniyle içeceklerde kullanılan oran çok düşük kalmakta, dikkate değer bir etki yaratmamaktadır İleri yaşlardaki insanların kullanması tavsiye edilir.

Ordo 3 Coniferales (Pinales, Coniferae) Haftaya..