SORULARLA VE CEVAPLARLA DOMUZ GRİBİ

BİYOLOJİ/FEN BİLİMLERİ HAZIRLAYAN MUSTAFA KILIÇ BİYOLOJİ/FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENİ

Virüs nedir? Gözle görülemeyen ancak hastalığa neden olabilen mikroplardır. Domuz gribi nedir? A (H1N1) tipi virüsten kaynaklanan, insanlarda hastalığa yol açan bir virüs hastalığıdır. Bu yeni H1N1 virüsü niçin domuz gribi virüsü olarak adlandırılmaktadır? Domuzlar arasında görülen grip virüslerine çok benzediği için.

Pandemi nedir? Bir bulaşıcı hastalığın küresel düzeyde salgın yapması durumudur. 20 yüzyılda meydana gelen önemli pandemiler: İspanyol Gribi 1918-1919 50 milyon kişi ölmüştür Asya Gribi 1957-1958 1 milyon kişi ölmüştür Hong Kong Gribi 1968 1 milyon kişi ölmüştür. Grip ha 4 4

Nezle ve grip arasındaki farklar nelerdir? Belirtiler Nezle Grip Ateş Nadir 38-39° C Baş ağrısı Sürekli Genel vücut ağrısı Az Genellikle Yorgunluk Hafif 2-3 Hafta Tıkalı burun Bazen Hapşırma Boğaz ağrısı Öksürük

Domuz gribi virüsü nasıl ortaya çıktı?

Domuz gribinin insanlara geçişi Domuz gribi önce domuzlar arasında bir salgın yapmış, ardından domuzlardan insanlara ve insandan insana bulaşmaya başlamış birçok ülkede tanımlanmıştır. Domuz gribi virüsü insanlar için yeni bir virüs olduğundan, insanlar hastalığa karşı savunmasız olacaktır. Tüm insanlar bu hastalık açısından risk altındadır.

Domuz gribi virüsü bulaşıcı mı? Domuz gribi A(H1N1) virüsü bulaşıcıdır ve insandan insana kolayca geçmektedir. Domuz gribinin belirtileri nelerdir? İnsanlarda görülen grip belirtilerine benzerdir. Bunlar: Ateş, Öksürük, Boğaz ağrısı, Yaygın vücut ağrısı, Baş ağrısı, Üşüme ve Yorgunluk gibi belirtileri içermektedir. Bazı vakalarda kusma ve ishal de görülebilmektedir.

Domuz gribi nasıl bulaşır? Domuz gribinin de yine mevsimsel griple aynı şekilde yayıldığı düşünülmektedir. Grip virüsleri insandan insana öksürük ve hapşırma yoluyla bulaşmaktadır. Grip virüsü bulaşan bir yere dokunulduktan sonra, eller ağız ya da buruna götürüldüğünde de hastalık bulaşabilir.

Öksürük ya da hapşırık sırasında ağzınızı ellerinizle kapattığınızda, mikroplar ellerinize, ellerinizden de dokunduğunuz çeşitli yüzeylere bulaşır. İnsanlar bu yüzeylere elle temas ederek virüsü alırlar ve ellerini ağızlarına, burunlarına ve gözlerine temas ettirerek hastalık etkenini alırlar.

DOMUZ GRİBİNDEN KORUNMA YOLLARI

Okulda bulunduğunuz ortamı, sınıflarınızı, öğretmen odaları ve diğer odaları, hava akımını sağlayacak şekilde sık sık havalandırın. İnsanlarla tokalaşma sonrasında, ellerinizin bütün yüzeylerini ve parmak aralarını su ve sabun ile iyice köpürterek yıkayın. Yıkama süresi en az 20 – 30 saniye.

Ellerinizi yıkadıktan sonra, tek kullanımlık kâğıt havlu ile kurulayıp, musluğu bu havlu ile kapatın, Havluyu çöp kutusuna atın. Su bulamadığınız durumlarda alkol bazlı el dezenfektanlarını da el temizliği için kullanabilirsiniz. El dezenfektanlarını kullanırken, elleriniz kuruyuncaya kadar ovun.

Hasta olduğunu bildiğini kişilerle aranızda mesafe bulundurmaya dikkat edin. Tokalaşma ve kucaklaşma gibi yakın temasa bir süre ara verin Hasta kişilere çok gerekmedikçe ziyarette bulunmayın.

Alış-veriş merkezleri, tiyatro, sinema, spor salonu gibi kapalı alanlar ve çok kalabalık ortamlarda bulunmaktan kaçının. Unutmayın; grip hastalığı kişiden kişiye kolay bulaşabilen bir hastalıktır. Ellerinizle gözleriniz, burnunuz ve ağzınıza dokunmayın

Kimler Grip Aşısı olacaktır? Okul öncesi, ilköğretim ve ortaöğretim öğrencileri, öğretmenler Gebeler, Sağlık personeli, asker ve polisler, İtfaiye, ulaşım, elektrik, doğalgaz hizmetleri gibi kritik birimlerde çalışanlar, Diyabet, kronik akciğer, böbrek hastalığı, bağışıklık sisteminin baskılandığı durumları olan kişiler

DOMUZ GRİBİ AŞISININ YAN ETKİLERİ NELERDİR?

1-SIK GÖRÜLEN YAN ETKİLER Bu belirtiler aşıdan sonraki birkaç gün içinde ortaya çıkar ve 1-2 gün içinde de geçer. Kızarıklık Şişlik Sertlik Morarma Ağrı Vücut kırıklığı Yorgunluk Baş ağrısı Titreme Eklem ağrısı Kas ağrısı Terlemede artış

2-NADİR GÖRÜLEN YAN ETKİLER Tansiyon düşmesi Şok Sinirlerin geçtiği yol boyunca ağrı Kan pulcuklarında azalma dolayısıyle kanama

3-ÇOK NADİR GÖRÜLEN YAN ETKİLER Damar iltihabı Sinir iltihabı Beyin dokusu iltihabı Guillain-Barre Sendromu

AŞI YAPILMANIN SAKINCALI OLDUĞU DURUMLAR Ciddi yumurta alerjisi Daha önce grip aşısı sonrası gelişen ciddi alerjik reaksiyonlar Ciddi kauçuk alerjisi Önce geçirilmiş Guillan-Barre sendromu

AŞININ GÜVENİLİRLİĞİ Türkiye’de kullanılan aşılar bilim adamlarının süzgecinden geçerek Avrupa İlaç Ajansı, Amerika Gıda ve İlaç İdaresi ile Avrupa ve Dünya’daki birçok ülkede ve ülkemizde de Sağlık Bakanlığınca ruhsatlandırılmış aşılardır. Aşıların ruhsatlı olması, onların güvenilir oldukları anlamına gelir.

AŞI İÇİN HERHANGİ BİR ÜCRET ÖDENECEK Mİ? Hayır, ödenmeyecek. Devletimiz aşıyı temin etmiş olup ücretsiz olarak vatandaşlarımıza uygulanmaktadır.

AŞI KİMLERE VE NE ZAMAN UYGULANACAK Aşı için herhangi bir zorunluluk bulunmayıp tamamen gönüllülük esasına göre uygulanmaktadır. Aşı önce sağlık çalışanlarına yapıldı.  Daha sonra 6 ay-5 yaş arası çocuklar ile kronik hastalığı olan tüm yaş gruplarına yapılmaktadır. Aralık 2009 tarihinden itibaren okul çocukları ve diğer yaş gruplarında da aşılama başlayacaktır. Nisan 2010 tarihine kadar aşılamalara devam edilmesi planlanmıştır.

BU AŞI GEBELERE DE UYGULANABİLİR Mİ? Dünya Sağlık Örgütü’nün uzmanlar komitesi tarafından halen dünyadaki ruhsatlı pandemik H1N1 aşılarının gebelerde de uygulanabileceğine ilişkin bir karar alınmıştır. Adjuvanlı aşının gebelerde kullanılması mümkündür. 20 haftalık gebelik süresini tamamlamış gebeler, adjuvanlı aşı ile aşılanabilirler.

ADJUVAN NEDİR? Aşının içine katılan ve aşının etkisini artıran yardımdı maddelere adjuvan denir. Bu güne kadar adjuvan maddeler birçok aşının içine katılmış fakat henüz hiçbir yan etkisine rastlanmamıştır.

VİRÜS ŞEKİL DEĞİŞTİRİRSE YADA MUTASYONA UĞRARSA AŞILAR YİNE ETKİLİ OLABİLECEK Mİ? Aynı virüsteki küçük çaplı genetik değişimlerin aşı etkinliğini pek etkilememesi beklenir. Mutasyon durumunda aşının etkisi azalabilir veya tamamen ortadan kalkabilir. Mart 2009 tarihinden günümüze kadar virüste aşının etkinliğini etkileyecek şekilde bir genetik değişim gözlenmemiştir. Yapılan aşı alım anlaşmalarında, virüsün mutasyona uğraması durumunda, yeni virüse göre üretilecek aşı ile değişim yapılması maddesi yer almaktadır.

AŞI KALICI BİR KORUYUCULUK SAĞLIYOR MU? Aşının koruyuculuğu tek dozda %90 dır. 9 yaş üstünde tek dozun yeterli olabileceği kabul edilmektedir. Küçük çocuklara ise eşit iki doz halinde uygulanmaktadır.

BU AŞI NİÇİN YAPILIYOR? Gribin yayılmasını önlemek, Pandemik gribin ağır seyretme ihtimali olan risk gruplarını hastalıktan korumak, hastalığın şiddetini ve ölümleri engellemek

PANDEMİK 2009 DOMUZ GRİBİ İLE NORMAL MEVSİMSEL GRİP FARKLI MI? Her iki gripte de ölüm oranı 1000’de 1’in altındadır. Mevsimsel grip 65 yaş üzerindeki grubu daha fazla etkilerken, pandemik grip genellikle 50 yaş altındaki kişilerde görülmektedir. Mevsimsel grip kronik hastalığı olan yaşlılarda ağır hastalık ve ölüme yol açarken, pandemik gripte ise hastalananların yarısı ve ölümlerin yaklaşık beşte biri çocukluk yaş grubundadır.

DÜNYADA KAÇ TİP GRİP AŞISI ÜRETİLİYOR? Dünyada 3 tip pandemik grip aşısı üretiliyor: İnaktif adjuvanlı aşı İnaktif adjuvansız aşı Hastalık yapıcı etkisi zayıflatılmış sprey aşı Adjuvansız aşı en yaygın ABD’de kullanıma sunulmuştur. WHO aşı üreticilerine adjuvanlı aşı üretmelerini tavsiye etmiştir. Kanada ,Avrupa ülkeleri ve Ülkemizde adjuvanlı aşı yaygın olarak kullanılmaktadır. Ülkemiz sadece gebeler için adjuvansız aşı planlaması ve bağlantıları yapmıştır.

PANDEMİ BİLİM KURULU KİMLERDEN OLUŞUYOR? Pandemi Bilim Kurulu’nda çeşitli üniversite ve eğitim araştırma hastanelerinden konusunda önde gelen akademisyenler yer almaktadır.  Bu kurul haftada birkaç kez toplanarak durum değerlendirmesi yapmakta ve sürecin gelişimine göre kararlar almakta, tavsiyelerde bulunmaktadır.

SAĞLIK BAKANLIĞI PANDEMİ BİLİM KURULU NASIL ÇALIŞIYOR SAĞLIK BAKANLIĞI PANDEMİ BİLİM KURULU NASIL ÇALIŞIYOR? KRİZ MERKEZİ VAR MI? Bakanlığımız bu konudaki tüm çalışmaları 40 akademisyenden oluşan Pandemi Bilim Kurulu ile birlikte yürütmektedir. Bu konudaki çalışmaları koordine etmek üzere Salgın Kontrolü ve Pandemi Koordinasyon Dairesi kurulmuş olup, kriz merkezi tarzında 7 gün 24 saat şeklinde çalışılmaktadır.  

YETİŞKİNLERDE ACİL MÜDAHALE GEREKTİREN DURUMLAR NELERDİR? Solunum Sıkıntısı Sık Sık Nefes Alıp Verme Bilinç Bulanıklığı Aşırı İshal Ve Kusma Aşırı Halsizlik

ÇOCUKLARDA ACİL MÜDAHALE GEREKTİREN BELİRTİLER NELERDİR? Hızlı veya zor nefes alma Vücutta solgunluk ya da morarma Beslenememe Refleks kaybı ve uykuya meyil Huzursuzluk Ateşle beraber döküntü görülmesi

ÜLKEMİZDE LABORATUAR KAPASİTESİ TEŞHİS İÇİN YETERLİ MİDİR? Evet, yeterlidir. Şüpheli vakalardan alınan numuneler İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Viroloji Laboratuvarı ile Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi ve Hıfzıssıhha’ya bağlı Adana, İstanbul ve İzmir’ deki Laboratuvarlarda ileri yöntemlerle tetkik edilmektedir.

HASTA ANNE BEBEĞİNİ EMZİREBİLİR Mİ? Hasta olsanız bile emzirmeyi kesmeyiniz.  Eğer emziremeyecek kadar hastaysanız, pompa ile sütünüzü bir biberona sağıp bebeğinize verilmesini sağlayınız.

DOMUZ GRİBİNE YAKALANAN BEBEK EMZİRİLEBİLİR Mİ? Hasta olan bebeğiniz için yapabileceğiniz en faydalı şeylerden biri onu emzirmeye devam etmektir. Bebekler hasta oldukları zaman, daha çok sıvıya ihtiyaç duyarlar. Anne sütü diğer sıvı gıdalardan çok daha faydalıdır. Eğer bebeğiniz ememeyecek kadar hasta ise sütünüzü damlalık kullanarak vermeyi deneyiniz.

HASTALIK NEDEN TEHLİKELİDİR? Pandemik A(H1N1) gribi virüsü yeni bir virüstür. Bu nedenle, pek çok insanın bu gribe karşı bağışıklığı yoktur. Mevcut verilere göre; küçük çocuklar ve genç erişkinler daha çok hastalanmaktadır. Ölümler; gebeler, bebekler, kronik hastalığı olanlar, 65 yaşından büyükler ve hastalık derecesinde aşırı kilolu olanlarda daha fazladır. Sağlık çalışanları önemli bir risk grubudur. Okullar da hastalığın topluma yayılmasında önemli bir role sahiptir.

ABD’DE KULLANILAN AŞILARDA DA CİVA VAR MIDIR? ABD’de kullanılan aşıda da oranı farklı olmakla birlikte cıva mevcuttur.

VAKALARIN GÖRÜLDÜĞÜ ÜLKELER HARİTASI

ÖLÜMLERİN GÖRÜLDÜĞÜ İLLER VE ÖLÜM SAYILAR

DOMUZ GRİBİNE YAKALANDIĞINIZI DÜŞÜNÜYORSANIZ NE YAPMALISINIZ? Çevrenizdeki insanlara bulaştırmamak için evinizden dışarı çıkmayın. Beslenmenize dikkat edin, dengeli beslenin, bol sıvı tüketin.

HASTAYSANIZ ETRAFINIZDAKİ İNSANLARI GRİPTEN NASIL KORUYABİLİRSİNİZ? Öksürdüğünüzde ya da hapşırdığınızda; ağzınızı ve burnunuzu tek kullanımlık kağıt mendil ya da mendil bulamadığınızda giysinizin kolu ile kapatın.

Hasta olmayan insanlara hastalığınızı bulaştırmamak için çevrenizdekilerle aranızdaki mesafeyi sınırlandırın, Maske kullanın Dışarı çıkmanız çok gerekliyse yine maske kullanın.

HASTALIK BELİRTİLERİNİZ GEÇİNCEYE KADAR EVDE İSTİRAHAT EDİN.

Domuz gribi ile ilgili son güncel bilgileri takip edin! Domuz gribi konusunda, kendinizi ve ailenizi korumak için daha neler yapabileceğiniz konusundaki en güncel bilgileri televizyon, radyo, internet ve yazılı basın yoluyla takip edin. www.grip.saglik.gov.tr

HANGİ DURUMLARDA DOKTORA GÖRÜNMELİYİZ? Beş günü geçen 38C ve üstü ateş, Koyu, iltihaplı balgam Zor nefes alma veya nefes darlığı Göğüs veya karında ağrı veya sıkışma Bilinç bulanıklığı Şiddetli ishal ve kusma Ani baş dönmesi

Domuz gribini tedavi eden ilaçlar var mı? Evet. Domuz gribinin tedavisi veya bu hastalıktan korunmak için doktor kontrolünde kullanılabilecek ilaçlar mevcuttur. Bu ilaçlar doktor tarafından önerilmedikçe, reçetesiz olarak kesinlikle kullanılmamalıdır. Hastalığa yakalanan kişiler ne kadar süreyle bulaştırıcıdırlar? Kişiler, belirtilerin başlamasından bir gün öncesi ve 7 gün sonrasına kadar bulaştırıcıdırlar.

Daha çok hangi yüzeyler bulaşma kaynağıdır? Öksürük ve hapşırma yoluyla, hasta kişinin tükürük zerrecikleri havaya yayılarak sandalye, masa gibi yüzeylere bulaşabilir. Kişi virüsün bulaştığı bir yere dokunduktan sonra ellerini ağzına, gözlerine veya burnuna sürerse virüs bulaşabilir. Hasta kişinin temasının olduğu bu yüzeylere dokunulmamalı, herhangi bir sebeple dokunulduysa eller yıkanmalıdır.

Hastalıktan korunmak için ellerimi nasıl yıkamalıyım? Ellerinizi 15-20 saniye süreyle su ve sabunla yıkamalısınız. Su ve sabuna ulaşamadığınız yerlerde alkol içeren el antiseptikleri kullanabilirsiniz.

Domuz gribi ilk kez hangi ülkelerde görüldü? Meksika ve ABD de görüldü. Normal griple domuz gribinin yayılma hızı arasında bir fark var mı? Domuz gribi normal gribe oranla daha hızlı bulaşır? Domuz gribi hastalığını atlatanlarda bağışıklık süresi ne kadardır? Ömür boyu

Domuz gribi hastalığını geçirenler yeniden bu hastalığa yakalanır mı? Hayır yakalanmazlar. Bu aşı kaç dozda uygulanacak Yetişkinlere tek dozda, çocuklara 2 dozda Domuz gribi içme suları ya da havuz suları ile bulaşır mı? Hayır. Böyle bir tespit yoktur.

Bu aşıyı yaptırmak zorunlu mu? Hayır. Fakat gerekliliği konusu mutlaka çok iyi anlatılmalı. Bu hastalık bakımından risk grupları kimlerdir? Sağlık personeli, Öğretmenler ve öğrenciler Hastalık virüsü vücuda girdikten kaç gün sonra belirtiler görülür. 3 gün sonra

Bu virüs kaç derecelik bir sıcaklıkta ölür. 70 derece Santigrat Domuz gribinin en çok yayılma gösterdiği mevsim hangisidir. Sonbahar-kış Domuz gribi için yeterli ilaç stoğumuz var mı? Yeterli ilaç stoğumuz mevcuttur.

Domuz gribini diğer griplerden daha tehlikeli kılan nedir? Çünkü bu grip türü ilk kez ortaya çıktı. İnsanların bu gribe karşı herhangi bir direnci yok. Yani bağışıklık sistemimiz bu grip virüsünü henüz tanımadığı için hazırlıksız. Türkiyede görülen vaka sayısı kaçtır? Hastanelerde yatan hasta sayısı 287’dir.

DOMUZ GRİBİNDEN KORUNMANIN EN ETKİLİ YOLU NEDİR? Hastalıktan korunmanın en etkili yolu aşılanmaktır. Aşı sağlık ocakları, Aile hekimliği merkezleri Hastanelerimizde ücretsiz olarak uygulanmaktadır.

AŞI İÇİNDE CİVA VAR MI? Evet. Aşı içinde civa var. Bulunma oranı oran Dünya Sağlık Örgütü'nün izin verdiği sınır içerisinde. Bu civa vücutta birikmez. Metabolizma ile atılır. Thiomersal 1930'lu yıllardan bu yana güvenle kullanılıyor.

BU AŞI HAMİLELERDE UYGULANABİLİR Mİ? WHO Aşı Danışma Uzmanlar Komitesi yaptığı açıklamada, canlı grip aşısı dahil tüm grip aşılarının hamilelerde güvenle kullanılabileceğini açıkladı. Fakat Pandemi Bilim Kurulumuz temin edilebildiği takdirde hamileler için adjuvansız aşı kullanılmasını tavsiye etti.

BİYOLOJİ/FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENİ HAZIRLAYAN: Mustafa KILIÇ BİYOLOJİ/FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENİ

KAYNAKLAR Sağlık Bakanlığı resmi WEB sitesi Giresun İl Sağlık Müdürlüğünün domuz gribi ile ilgili düzenlediği öğretmenleri bilgilendirme semineri Sağlıkla ilgili internet siteleri

SON