T.C. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ŞEV STABİLİTESİ

KİTLE HAREKETLERİNİN SINIFLANDIRILMASI Sınıflandırma iki büyük gruba ayrılır: A) Serbest Yüzeyli Kitle Hareketleri 1-Akmalar a) Krip (yavaş akma) b) Hızlı akma c) Soliflüksiyon (toprak akması) 2- Kaymalar a) Heyelanlar b) Kaya kayması c) Kaya düşmesi

ŞEVLERDE HEYELAN Heyelan, doğada kayaçların serbest olan eğik yüzlerinde yani yamaçlarda oluştuğu gibi yapay olarak, kazılarak veya doldurularak oluşturulan eğik yüzlerde yani şevlerde de meydana gelebilir.

ŞEVLERDE HEYELAN Zemin şevlerinde üç tip heyelan görülür: 1) Şey heyelanı: Kayma, eğik şev yüzeyindedir. Kayan kısım şevin bir parçasıdır (Şek.11). 2) Topuk heyelanı : Kayan kısım şevin tamamıdır. Çok sık rastlanan bir heyelan türüdür (Şek.11). 3) Taban heyelanı: Kayma yüzeyi, tabanda bulunan sağlam zemine teğet olarak gelişen heyelandır. Şev heyelanlarında, homojen zeminlerde kayma yüzeyi daireseldir ( Şek.11).

ŞEVLERDE HEYELAN D = DH-H D = Kayma yüzeyinin topuktan derinliği DH = Kayma yüzeyi derinliği β = Şev açısı r = Kayma dairesinin yarıçapı H = Şey yüksekliği

HEYELANLARDA ŞEVLERN STABİLİTESİ Heyelanlarda şev yüksekliği (H) ile şevin eğim açısı () arasında belirli bir bağıntı vardır. Şev stabilitesin de her ikisi için kritik değerler araştırılır. Hesaplamalar için kayan malzemenin kimi özelliklerinin de bilinmesi gerekir. Bunlar; kayma direnci açısı ( içsel sürtünme açısı - ϕ), kohezyon (C), birim hacim ağırlığı (ɣ) ve geometrik konum olarak sağlam tabakanın şev tabanına olan derinliğidir. Laboratuvar ve heyelan alanındaki çalışmalar ile bu değerler saptanır.

HEYELANLARDA ŞEVLERN STABİLİTESİ Sonra kritik şev yüksekliği (Hcr) Taylor denkleminden bulunur: Hcr =Kritik şey yüksekliği (m) C =Kohezyon (N/m2) ɣ =Birim hacim ağırlığı (N/m3) Sn=Stabilite sayısı (yamaç eğim derecesine bağlı olarak abaktan bulunur)

HEYELANLARDA ŞEVLERN STABİLİTESİ Tüm veriler, değişken parametreleri kapsayan bilgisayar programları ile hesaplama yoluna gidilir. Bu, yamaçların stabilitesini tayin için dilimlere bölme yöntemidir. Kohezyonlu zeminlerde heyelanların incelenmesi, kayma dairesini dilimlere bölme yöntemiyle yapılır.

HEYELANLARDA ŞEVLERN STABİLİTESİ Oluşması muhtemel şev ve taban dairesi, yançapın ondabir parçalarına yani b=r/10 veya lm.lik parçalara bölünür. Sonra her parçayı, kaldıracak ve yerinde tutacak kuvvetler araştırılır (Sek.13).

HEYELANLARDA ŞEVLERN STABİLİTESİ şeklinde ifade edilir. Bulunan sonuç yorumlanmalıdır. Güvenlik katsayısı ; Gs<1 ……………………Güvenilmez Gs = 1-1,2 ………………Güven şüphelidir Gs = 1,3-1,4 …………….Yarma ve dolmalar için güvenilir Gs > 1,5 …………………Barajlar için emniyetlidir.