Tanecikli madde

MADDE BİLGİSİ KÜTLESİ HACMİ VE EYLEMSİZLİĞİ OLAN HERŞEYE MADDE DENİR. Maddenin şekil almış haline cisim denir Cam bir madde iken cam bardak bir cisimdir Maddeler doğada katı sıvı gaz halinde bulunabilir

A-Maddenin KATI hali Katı maddelerin belirli şekil ve hacimleri vardır Tanecikler birbirine çok yakındır ve bu tanecikler arasında güçlü çekim kuvveti vardır Moleküller titreşim hareketi yaparlar. Örnekler :Bardak saat masa sıra vs

B-Maddenin SIVI hali Sıvı maddelerin belirli hacimleri vardır Şekilleri yoktur İçinde bulundukları kabın şeklini alırlar Tanecikler arası boşluk daha fazladır Tanecikleri bir arada tutan kuvvet zayıftır Akışkandır(moleküller birbirinin üzerinden kayar) Örnekler :Süt su zeytinyağı vs vs

C-Maddenin GAZ hali Belirli şekilleri ve hacimleri yoktur İçinde bulundukları kabın şeklini ve hacmini alırlar Tanecikler arası boşluk fazla çekim kuvveti ise çok azdır Kolaylıkla sıkıştırılabilirler ve genişletilebilirler Örnek :hava, duman ,su buharı vs vs

Madenin hal değişimi Isı alır DÜZENSİZLİK ARTAR KATII SIVI GAZ ERİME BUHARLAŞMA DONMA YOĞUNLAŞMA SÜBLİMLEŞME KIRAĞILAŞMA ISI VERİR DÜZENLİLİK ARTAR

Maddelerin görülebilen hissedilebilen özelikleri RENK SAYDAMLIK VE OPAKLIK KOKU TAD SERTLİK YUMUŞAKLIK

Maddenin ORTAK özellikleri KÜTLE HACİM EYLEMSİZLİK ELEKTRİKLİ YAPI BU ÖZELLİKLER MADDE MİKTARINA GÖRE DEĞİŞİRLER

Katı mı-sıvı mı- gaz mı Maddenin adı Katı Sıvı Gaz Ağaç X Çorba Yağmur Sıcak çikolata Süt Kaya Peynir Ateş ve duman Kolonya Rüzgar

Gaz haldeki maddelerin yapısında boşluklar vardır. Hangisi Sıkışır? MADDE Gözlemler AÇIKLAMALAR DEMİR ________ Yapısında boşluk olmadığı için SU HAVA X Yapısında boşluk olduğu için Gaz haldeki maddelerin yapısında boşluklar vardır. O halde bu maddeler tanecikli olabilir mi?

Maddelerin özelliklerini bulalım: Katı Sıvı Gaz Şekli değişebilir. X Sıkıştırılabilir. Tanecikler arasında çok boşluk vardır. Tanecikler birbirine çok yakındır. Sıkıştırılamaz. Şekli değişemez. Hacmi değişmez.

Okulumuzun binası bir bütün mü?

ORGANİZMAYI OLUŞTURMAK İÇİN HÜCRELER BİRARAYA GELİR ORGAN HÜCRE ATOMU OLUŞTURAN DAHA KÜÇÜK PARÇACIK VARMI????? HÜCREYİ OLUŞTURAN KARBONHİTRATVE YAĞ ATOMLAR

Elementlerdeki atomlar tek çeşittir. Çok sayıda aynı çeşit atomların bir araya gelerek oluşturduğu maddeye ELEMENT denir. Elementlerdeki atomlar tek çeşittir. Elementler saf maddelerdir.

Hidrojen,oksijen,iyot gibi bazı elementler kümeler halinde bulunur. Bu atom kümelerine MOLEKÜL denir.

Moleküller iki atomdan oluştuğu gibi çok fazla sayı da atomdan da oluşur Bazı moleküller tek çeşit atomdan oluşurken; bazı moleküller farklı çeşit atomlardan oluşur. Molekülleri oluşturan farklı çeşitteki atomların büyükleri ve özellikleri de birbirinden farklıdır. M

MOLEKÜLLER KARMAŞIK YAPILI MOLEKÜLLER BASİT YAPILI MOLEKÜLLER (ÇOK SAYIDA ATOM) BASİT YAPILI MOLEKÜLLER ( AZ SAYIDA ATOM)

Bileşiği oluşturan elementler kendi özeliklerini kaybeder. BİLEŞİK Bileşiği oluşturan elementler kendi özeliklerini kaybeder. İki yada daha fazla çeşitte element atomlarının bir araya gelerek oluşturdukları yeni saf maddeye denir.

SAF MADDELER ELEMENTLER BİLEŞİKLER MOLEKÜLER YAPIDA OLANLAR MOLEKÜLER YAPIDA OLMAYANLAR ATOMİK YAPIDA OLANLAR MOLEKÜLER YAPIDA OLANLAR

Deneyde alkolün içine atılan iyot kristallerine ne olmuştu? Atomlar …….. biçimlidir. Deneyde alkolün içine atılan iyot kristallerine ne olmuştu? İyot kristalleri alkolün içinde çözünerek alkole renk verdiğini gözlemlemiş miydik? Bu gözlemlerden yola çıkarak, çözünen iyodun alkolün içinde yayılmasını nasıl açıklarsınız? İyodun alkolde dağılması ile, şekerin suda dağılmasını karşılaştıralım. KÜRE

Her madde gözle görülemeyecek kadar küçük ve bölünmesi zor yapı taşları olan …………….. Oluşmuştur. Atomlar gözle görülemeyecek kadar küçük tanecikler olmasına karşılık, ancak günlük yaşantımızda pek çok gözlem sonucu atomların varlığı …………………… ATOMLARDAN KANITLANMIŞTIR.

Demir ya da bakır parçası da ardışık olarak yeterince bölünmeye devam edebilseydi resimlerde gördüğümüz atomları elde edecektik.

BAKIR

ALTIN

DEMİR

ALÜMİNYUM

KARBON

İYOT

SU

Daha önce incelediğimiz modellerden farkı var mı? Su ve iyotta gördüğümüz bu “atom kümelerine” MOLEKÜL diyoruz. Su, su moleküllerinin bir araya gelmesiyle oluşur. Su molekülleri iki hidrojen ve bir oksijen atomu içerir. İyot molekülleri de bir araya gelerek iyodu oluşturur.

BU ŞEKLİN NE OLDUĞUNU HATIRLADIK MI?

Hücreyi de yeteri kadar büyütürsek daha küçük iç yapılarını görebilir miyiz? Hücrenin büyütülmesi ile çekirdeği, çekirdeğin büyütülmesi ile molekülleri, moleküllerin büyütülmesi ile de ……… görebiliriz. ATOMLARI

Tek bir hücrede bile …?……… Atom vardır. Atom büyütülseydi ne görürdük? trilyonlarca

Atomdan da küçük parçacıklar var mıdır?

DEMOCRİTUS, ATOMU HİÇBİR ZAMAN GÖREMEMİŞ OLMASINA RAĞMEN OLAYLAR VE OLGULAR ÜZERİNDE DÜŞÜNEREK ATOM KAVRAMINI İLERİ SÜRMÜŞTÜR.

DAHA SONRA ARAŞTIRMA YAPAN BİLİM İNSANLARINA GELİNCE; John Dalton(Can Daltın), atomların içi dolu, berk ve bölünmez olduğunu söylemiştir. Becquerel(Bekerel) ve Madam Curie(Madam Kuri)’ nin çalışmaları ise atomların da bölünebildiğini göstermiştir.

Dalton, atom hakkındaki düşüncelerini açıklamak için ilk atom modelleri olarak ders kitabımızın 89. sayfasındaki resimde yer alan topları kullanmıştır. Maddenin küçük bölünemez parçacıklardan yani atomlardan oluştuğunu öne sürmüştür.

Tarihten ATOMUN TARİHÇESİ John Dalton(1766-1844) J.J.Thomson(1856-1940) Ernest Rutherfort(1871-1937) Niels Bohr(1885-1962)

Atom kavramı ile ilgili tarih boyunca değişen düşünceler: Democritus ve diğer Yunan filozofları her maddenin hep aynı özdeş atomlardan oluştuğunu düşünüyorlardı. John Dalton atomun içi dolu berk ve bölünmez olduğu fikrini taşıyordu. Becquerel ve Madam Curie’ nin çalışmaları ise atomların da bölünebildiğini göstermiştir. Atom konusunda çalışmalar yapan bilim insanları: Democritus ve Yunanlı filozoflar, John Dalton, J.J.Thomson, Ernest Rutherford, Niels Bohr, Becquerel, Madam Curie

Bugün kullanılan atom modeli “Bulut modeli”dir. Bu modele göre; atomun merkezinde (çekirdeğinde) (+) yüklü protonlar ve yüksüz nötronlar bulunur. Atom çekirdeğinin çevresinde ise (-) yüklü elektronlar sürekli hareket halindedir

MADDENİN ÖZELLİKLERİ Fiziksel özellikler Maddenin bir başka maddeye dönüşmeksizin gözlenebilen ve ölçülebilen dış görünüşü ile ilgili özellikleridir. Maddenin rengi, kokusu, tadı, çözünürlüğü, sertliği, hacmi, ısı ve elektrik iletkenliği v.b. özelliklerdir

fiziksel değişimler • Kömürün toz haline gelmesi • Demirin tel ve levha haline gelmesi • Kağıdın yırtılması • Suyun buharlaşması • Şekerin suda çözünmesi *** Bu olaylar sonunda maddenin iç yapısında değişme olmaz. *** Bütün hal değiştirme olayları fiziksel

YAĞMUR DA FİZİKSEL BİR OLAYDIR.

KAR YAĞMASI FİZİKSEL BİR OLAYDIR.

Kimyasal özellikleri Kimyasal özellikleri Maddenin maddeler ile birleşerek yeni madde oluşturabilme kapasitesidir. Bir maddenin başka madde ile etkileşmesi veya etkileşmemesi, onun kimyasal yapısı ile ilgili özelliklerdendir.    Yanıcı olup olmaması, asidik ya da bazik olması, suyla reaksiyona girip girmemesi kimyasal özelliklere örnek verilebilir.

*** Kimyasal değişmeler sonucunda maddeler başka maddelere dönüşür. kimyasal değişimler • Kâğıdın yanması • Mumun yanması • Sütün ekşimesi • Yumurtanın bozulup çürümesi • Demirin paslanması • Fotosentez olayı • Solunum olayı *** Kimyasal değişmeler sonucunda maddeler başka maddelere dönüşür. *** Bütün yanma olayları kimyasal değişmedir.

YANMA OLAYI KİMYASAL BİR OLAYDIR.

BALINI YAPAN ARI DA KİMYASAL BİR OLAY GERÇEKLEŞTİRİYORDUR.

SAF (ARI) MADDELER Tek tür tanecikten oluşan maddelere saf madde denir atomlar moleküller

elementler Aynı cins atomlardan oluşmuş saf maddelere Element denir. Sembollerle ifade edilirler . H:HİDROJEN O:OKSİJEN C:KARBON Fe:DEMİR

bileşikler İki yada daha fazla elementin belirli oranda birleşerek kimyasal yolla oluşturduğu yeni özellikteki saf maddeye BİLEŞİK DENİR Ancak KİMYASAL YOLLA AYRILABİLİR

SAF OLMAYAN MADDELER KARIŞIMLAR İKİ YADA DAHA FAZLA MADDENİN ÖZELLİKLERİNİ KAYBETMEDEN ÇEŞİTLİ ORANLARDA KARIŞMASI İLE OLUŞAN TOPLULUĞA KARIŞIM DENİR KARIŞIMI OLUŞTURAN MADDELER KİMLİKLERİNİ KAYBETMEZLER

Aynı cins atom veya moleküllerden oluşan maddelere “saf madde” denir. Elementler ve bileşikler saf maddelerdir.

Karışımlar birden fazla faklı maddeden oluşur. Karışımı oluşturan tanecikler farklı moleküller Veya farklı atomlar olabilir

HETEROJEN KARIŞIMLAR Her tarafında farklı özellik gösteren tek bir-madde gibi gözükmeyen karışımlardır. maden filizleri, kaya parçaları, odun parçaları, bir bitki yaprağı, sis, ayran, petrol su karışımı , beton parçası, toprak  heterojen karışımlara örnek verilebilir.  Heterojen karışım emülsiyon ve süspansiyon olmak üzere ikiye ayrılır.

SÜSPANSİYON Bir sıvıda çözünmeyen katının heterojen olarak dağılmış şeklidir. Su–kum karışımı, su–tebeşir tozu karışımı gibi

EMÜLSİYON Bir sıvıda çözünmeyen başka bir sıvının heterojen olarak bulanık bir şekilde dağılmış hâlidir. Su–zeytinyağı karışımı, su–benzin karışımı, gibi.

HOMOJEN KARIŞIMLAR Her tarafında aynı özelliği gösteren, tek bir madde gibi gözüken karışımlardır. Homojen karışımlara genel olarak “çözeltiler” de denir.  Tuzlu su, şekerli su, alkollü su, çeşme suyu  ile içerisinde bulunduğumuz hava homojen karışıma örnek verilir. ÇÖZELTİ

Bütün maddeler taneciklerden oluşmuştur Ve tanecikler hareketlidir Katılar: TİTREŞİM Sıvılar ve gazlar: ÖTELEME HAREKETİ yaparlar.

Taneciklerin hareketi İskeleye bağlı Bir kayığın hareketine benzer

TİTREŞİM ÖTELEME