EĞİTİMİN BİLİMSEL TEMELLERİ

Konu Örüntüsü Bilim-araştırma ilişkisini açıklama Bilimin gelişimindeki özellikleri söyleme Araştırma-eğitim İlişkisini açıklama Eğitim araştırmalarındaki aşamaları temel kavramlar açısından açıklama

Bilim-Araştırma İlişkisi Bilimin İnceleme Alanı Doğal olaylar, olgular, davranışlar ve bunlar arasındaki ilişkileri sistemli bir şekilde açıklama, bulunamayan ilişkileri de mevcut bulgulara dayalı olarak kestirme etkinliği Bilimin konusun-gözlenebilen olgular

Bilimin Gelişimi ve Özellikleri Bilime ait ilk kayıtlar ve eski Mısırlılar takvim, geometri ve haritacılık Antik Yunan Bilginleri İslam Dünyası’nın Bilime Katkıları Batı Dünyası ve Modern Bilimin Gelişimi

Bilimsel Bilginin Özellikleri Tarafsızlık Doğruluk Kanıtlanabilirlik Genelleyicilik Olması gereken değil, olanı inceleme Süreklilik

Bilimsel Bilginin Yapıtaşları Olgular Kavram İlke (Genelleme) Doğa Yasası Teori (Kuram)

Bilimsel Bilgiye Ulaşma Yolları Tümdengelim Tümevarım tümevarım-tümdengelim Araştırma sürecinde amaçlı, planlı ve sistemli olarak verilerin toplanması, analiz edilmesi, yorumlanması ve değerlendirilmesi işlemleriyle problemlere çözüm yolları bulma

Eğitim Araştırmalarının Aşamaları

Eğitim Araştırmalarının Aşamaları Problem Gerekçe veya Önem Varsayımlar (Sayıltılar) Sınırlılıklar Denence (Hipotez) Yöntem Evren ve Örneklem Veri Toplama Araçları ( Anket, Mülakat Gözlem) Bulgular ve Tartışma Sonuç ve Öneriler Kaynaklar ve Ekler

Problem-Gerekçe-Amaç Değişkenler arası ilişkilerin ifade edilmesi Değişkenler arası ilişkinin saptanmasının teorik ve uygulamada katkısı Değişkenler arası ilişkinin soru ya da denence yoluyla ifade edilmesi

Değişkenler Yukarıdaki şekle göre, farklı araştırma denenceleri üretiniz.

Nicel Araştırmalar Nitel Araştırmalar Gerçeklik nesneldir Gerçeklik oluşturulur Asıl olan yöntemdir Asıl olan çalışılan durumdur Değişkenler arası ilişkiler ölçülebilir Değişkenler arası ilişkileri ölçmek zordur Araştırmacılar olay ve olgulara dışardan bakar, nesnel bir tavır geliştirir Araştırmacı olay ve olguları yakından izler, katılımcı bir tavır geliştirir Genelleme Derinlemesine betimleme Tahmin Yorumlama Nedensellik ilişkisini açıklama Aktörlerin bakış açısını anlama Kuram ve denence ile başlar Kuram ve denence ile biter Deney, değiştirme ve kontrol Kendi bütünlüğü içinde ve doğal Herkesçe kabul edilmiş veri toplama araçları Araştırmacının kendisinin oluşturduğu veri toplama aracı Parçaların incelenmesi Örüntülerin ortaya çıkarılması Uzlaşma ve norm arayışı Çokluluk ve farklılık arayışı Verinin sayısal göstergelere indirgenmesi Verinin, bütün derinlik ve zenginliği içinde betimlenmesi Olay ve olguların dışında, yansız ve nesnel Olay ve olguların içinde, öznel bakışlı ve empatik (Yıldırım ve Şimşek, 2000, sh. 29)

Eğitim Araştırmalarının Basit Bir Sınıflaması

Örneklem ve Veri Toplama Araçları Anket kaynak kişilerin, ilgili konudaki çok sayıda kişinin düşüncelerinin öğrenilebileceği yazılı veri toplama biçimi Mülakat, bireylerin, çeşitli konulardaki bilgi, düşünce, tutum ve davranışları ile bunların olası nedenlerinin öğrenme çalışması Gözlem, neyin ne şekilde meydana geldiğine birinci elden öğrenmek amacıyla bir olay, durum, nesne, kimse, yer ve şarta bağlı olarak yapılan inceme Yazılı tasvirler Video kayıtları Fotoğraf ve malzemeler Yazılı kaynaklar

Bulgular ve Tartışma Araştırma denencesinin desteklediği ya da desteklemediği verilerin bulgular kısmına alınması Çoğu deneyimsiz araştırmacı ise tüm verilerin analizlerini bulgular kısmına alarak çalışmasının akıcılığını bozması Denenceye bağlı olarak sunulan verilerin en önemlilerinin, beklenen ya da beklenmeyen yönlerinin yapılan diğer araştırma bulguları ile karşılaştırılması

Sonuç ve Öneriler Sonuç Amaç doğrultusundaki en önemli bulguların yorumlarını içerir. Yorumların araştırmacıya özgü olması, araştırma bulgularına dayandırılması Öneriler Araştırmacının problemi çözme biçimine bağlı olarak neler yapılabileceğini açıklaması Araştırmacının ‘ben bu araştırmayı yeniden yapmak zorunda kalsaydım’ dediğinde diğer araştırmacılara aktaracağı deneyimleri

Kaynaklar ve Ekler Araştırmada yararlanılan belgelerin, makalelerin, kitapların, bildirilerin, elektronik dokümanların belli kurallara göre sunulması Araştırmanın bütünlüğünü bozan ve bu nedenle metin içerisinde olması gerekmeyen bölümlerin eklere alınması

Özet Bilim, gerçeği sistemli bir şekilde bulmaya çalışma olarak ifade edilebilir. Eğitim ve bilimi içeren eğitimin bilimsel temelleri, öğrenmenin daha etkili bir şekilde gerçekleşmesi için öğretmen, öğrenci, öğretim yöntem ve teknikleri, araç- gereçleri, öğretim programını, okul ve sınıf ortamı ile bunlarla ilgili tüm değişkenleri incelenerek elde edilecek bilgileri sistemleştirmeye çalışır. Eğitimin temelinde ‘davranış değişikliği’, bilimin temelinde ise ‘araştırma’ vardır. Eğitimde davranış değişikliği için en etkili yolları aramak (search) sürekli yapılması gereken bir iştir (re-search). Bundan dolayı, öğrenme bir anlamda araştırmadır. Araştırma yoluyla öğrenmek, bireye rahatsızlık veren bir durumu ya da problemi tanımlamak, problem için uygun çözüm yolları bulmak, verileri toplamak, elde edilen verileri düzenleyerek bir sonuca ulaşmayı gerektirir. Şu halde bilimsel bilgiye ulaşmak demek en doğru ya da en az eksikle tam bilgiye ulaşmak demektir. Bundan dolayı, bilimsel bir bilginin sürekli sorgulanması ya da doğrulanmaya çalışılması için aşamalardan geçmesi gerekir. Bunun için öncelikle, araştırılması gereken her konunun ya da öğrenilmek istenen hemen her şeyin bir probleme dönüştürülmesi ve problemin doğasına uygun yöntemlerle çözülmeye çalışılmasıdır.

Değerlendirme Soruları Eğitim ile bilim arasındaki ilişkiyi açıklayınız. Bilimsel bilginin yapıtaşlarına alanınızdan örnekler veriniz. Bilimsel araştırmalara nasıl başlanır? Nitel ve nicel araştırmaların en önemli farklılıkları nelerdir? Siz bir araştırma yapmak zorunda kalsanız hangi yaklaşımı seçerdiniz? Neden? Veri toplama araçlarını araştırma yaklaşımlarına göre kısaca açıklayınız. Araştırma verilerinin düzenlenmesi ile sonuç çıkarma ne tür yeterlikleri gerektirir. Bir araştırma nasıl bitirilir?

Referanslar Balcı, A. (1997). Sosyal Bilimlerde Araştırma. 2. baskı, 72TDFO Bilgisayar Yayıncılık, Ankara. Çelikkaya, H. (2006). Eğitim Bilimlerine Giriş (Eğitimcilik ve Öğretmenlik). 3. Basım, Alfa Yayınları, İstanbul. Ekiz, D. (2003). Eğitimde Araştırma Yöntem ve Metotlarına Giriş, Anı Yayıncılık, Ankara. Gjertsen, D. (2000). Bilim ve Felsefe. (Çev: Feride Kurtulmuş). Say Yayınları. İstanbul. Kaptan, S. (1998). Bilimsel Araştırma ve İstatistik Teknikleri. Tekışık Ofset, Ankara. Karasar, N. (1994). Bilimsel Araştırma Yöntemi, 5. Basım, 3A Araştırma Eğitim Danışmanlık, Ankara. Şişman, M. (2006). Eğitim Bilimine Giriş. Pegem A Yayıncılık. Ankara. Türkdoğan, O. (1995). Bilimsel Değerlendirme ve Araştırma Metodolojisi. MEB Yayınları. İstanbul. Demirtaş, T. (2002). Eğitimin Bilimsel Temelleri, Öğretmenlik Mesleğine Giriş (Ed. Adil Türkoğlu), Ankara. Yıldırım, A., Şimşek, H. (2000). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, 2. baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara.