KÜRESELLEŞME NEDİR?

Küreselleşme Tanımı Ekonomik anlamda (dar anlamda): 19 yy. sonlarından itibaren süregelen mal, hizmet, yatırım sermayesinin daha serbest dolaşımına dayanan ulusal ve bölgesel ekonomilerin entegrasyonu ile birleşmiş bir küresel ekonomik sistem oluşmasına yönelik genel eğilime verilen kavramdır. Küreselleşmenin erken döneminin izlerine 19. Yy. ortalarından itibaren rastlanır. Britanya,korumacı ve merkantilizme dayanan ekonomi politikasını, Britanya İmparatorluğu dışındaki ülkelerle yapılan mal ticaretinde gümrük indirimleri üzerinden değiştirmeye başlamıştır. Dünya savaşları ve Büyük Buhran dönemi dünya ticaretinde daralmaya neden olmuş. Ancak II. Dünya savaşı sonrasında ABD ekonomik önderliği Britanya'dan devralması ile serbest ticaret ABD iş çevrelerinin çıkarları doğrultusunda da olsa yeniden dünya gündemine oturmuştur. Bugün küreselleşme yalnızca hammadde ve endüstriyel ürünlerin ticaretinden ibaret değildir. Gelişmiş ve gelişmekte olan ekonomilerin çoğunun temel ekonomik sektörlerinin yabancı ya da ulus-ötesi holdingler tarafından kontrol edildiği, birbirine daha sıkı entegre, birbirine bağımlı bir ekonomiye karşılık gelen hizmet alım satımlarını ve yatırım fırsatlarını içeren bir durumdur.

Tanım Geniş anlamda: Özellikle 1980’li yıllardan sonra dünyadaki devletler, ekonomiler, kültürler hatta bireyler arasındaki ilişkilerde küreselleşmenin yarattığı yaygınlaşma, derinleşme ve hızlanma süreçlerinin yaşandığını görüyoruz. 1990’da Sovyetlerin çökmesiyle Soğuk Savaş’ın bitimi ve kültür, iletişim ve bilişim alanında yaşanan devrimsel gelişmeler ile coğrafi mesafelerin kısalması, dünyanın küçülmesi, ve dünyanın ciddi bir değişim ve dönüşüm sürecine girmesi olarak tarif edilebilir.

Yaygınlaşma, Derinleşme, Hızlanma Dünyanın herhangi bir yerinde olan bir gelişmenin dünyanın diğer bölgelerinde de ciddi etkiler ve sonuçlar yaratması. Ekonomik krizler,  İşsizlik , siyasal çatışmalar,  Göç, terör eylemleri  Güvensizlik ve İstikrarsızlık Derinleşme Yaygınlaşma sürecinin yarattığı etkilerin güçlü bir şekilde hissedilmesini ve yaşanmasını ifade etmektedir. -SARS-HIV virüsü, terör eylemleri gibi sorunların dünyanın diğer bölgelerinde de yaygın ve derin bir şekilde hissedilmesi. Hızlanma Yaygınlaşma ve derinleşme süreçleriyle bu süreçlerin yarattığı etkilerin artık çok hızlı bir biçimde yaşanması anlamını taşımaktadır. Mesela: facebook ve twitter üzerinden yayılan haberlerin çok hızlı bir biçimde tüm dünyada etki yaratması….

Küreselleşmenin ortaya çıkardıkları 1980’li yıllardan itibaren yaşanan küreselleşme süreci ile birlikte Artık küresel bir dünyada yaşadığımızı Değişim ve dönüşümün çok hızlı olduğunu Küreselleşen dünyanın sürekli hale gelen bir krizlerle şekillendiğini görüyoruz. Devletler, ekonomiler, kültürler ve bireyler küresel değişim ve dönüşüm içinde “birbirleriyle bağımlı” hale gelmektedirler. Bu değişim ve krizlere büyük güçlerde dahil herkes tek başına yanıt verememekte, küresel sorunlara küresel yanıt verme zorunluluğu ortaya çıkmaktadır. Küresel dünyada ilişkiler ağı örümcek ağına benzer birbirine bağımlıdır. Güvenlik, ekonomi, kültür gibi tüm süreçler iç içe geçmekte ve küresel bir ağ içinde hareket etmektedirler. Ülkelerin iç siyaset ve dış siyasetleri birbirinden ayırmak zorlaşmakta bu yüzden küreselleşme siyasi karar alma süreçlerinin temel şekillendiricisi olmaktadır.

Küresel Siyasi Süreçlerdeki değişim Soğuk savaş sonrası İki kutuplu sistemden  Çok kutuplu sisteme geçiş Askeri güce dayalı sert güç  Yumuşak güç anlayışına geçiş. ülkeler arası ikili ilişkilerden  çok taraflı ilişkilere doğru yönelim Aktör olarak devletlerin kadar  Ekonomik aktörler, sivil toplum kuruluşları da dış politika yapım süreçlerine katılmaktadırlar.

Kaynak : Fuat Keyman, «Küreselleşme", Uluslararası İlişkilere Giriş: Der. Şaban Kardaş ve Ali Balcı, [İstanbul: Küre Yayınları, 2014], s. 336-345