KARIŞIMLAR AYRILABİLİR Mİ KARIŞIMLAR AYRILABİLİR Mİ? Karışımı oluşturan maddeler karışım içinde özelliklerini kaybetmezler.Bu nedenle karışımı oluşturan maddeleri birbirinden ayırabiliriz. Karışımları oluşturan maddeleri ayırmak için çeşitli yöntemler kullanılır. Bu yöntemler karışımın cinsine bağlı olarak seçilir.

Karışımları Ayırma Yöntemleri Süzme Mıknatısla Buharlaştırma Yüzdürme çekme

1. Süzme: Sıvılar içinde çözünmeden kalan katı maddeleri ayırmak için süzme yöntemi kullanılır. Süzme işleminde katıyı geçirmeyen ancak sıvıyı geçiren süzgeçler kullanılır. Süzülen çözeltide katı maddeler süzgeç üzerinde kalırken sıvı madde süzgeçten geçer ve böylece ayırma işlemi gerçekleşir. Örnek: *Pişirilen makarnanın suyunu süzmek *Demlenmiş çayda taneleri ayırmak *Kızartmalarda yağı, kızarttığımız maddelerden ayırmak * Yoğurtla suyun birbirinden ayrılması için süzme yöntemini kullanırız.

Ayrıca otomobil ve aspiratörlerde kullanılan filtrelerde, inşaatlarda kullanılan maskelerde süzme yöntemi kullanılır.

2. Mıknatısla Ayırma Mıknatıs;Demir, nikel,kobalt gibi maddeleri çekmeye yarar.İğne,ataş,çivi, vida gibi maddeleri mıknatısla çekebiliriz.Buna karşın mıknatıs cam, plastik, tebeşir tozu, kükürt,şeker,tuz gibi maddeleri çekmez. Karışımı oluşturan maddelerden birinin mıknatıs tarafından çekilmesi gerekir. *Tebeşir tozu,demir tozundan oluşan karışımı ayırmak için mıknatıs kullanılır.

3. Yüzdürme Birbirine karışmış katı taneciklerin sıvı yardımı ile ayrıştırılmasıdır. Yüzdürme yönteminin kullanılabilmesi için karışımı oluşturan katı maddelerin suda çözünmemesi gerekir. Yüzdürme yönteminin en önemli şartı;karışımı oluşturan maddelerden birinin yüzme diğerinin batma özelliği taşıyor olmasıdır.

* Ağaç parçaları ve alüminyum parçalarından oluşan bu karışımı ayırmak için yüzdürme yöntemi kullanılır. Ağaç parçaları suda yüzerken alüminyum parçaları suda batar. * Talaş ile kum karışımını su içerisine dökersek, kum dibe çöker. Talaş tozları yüzer. Böylelikle iki maddeyi yüzdürme yöntemi ile ayırmış oluruz.

Bazı besin maddelerinde bulunan çamuru ayırmak içinde yüzdürme yöntemi kullanılır. Ispanak,semizotu,marul,maydanoz gibi sebzeler yıkandığında su üzerinde kalır. Bu sebzelerde bulunan çamur ayrılmış olur. Su bir kabın içerisine konularak bekletilirse zamanla çamur kabın dibine ,çökerek sudan ayrışır.

4.Buharlaştırma Sıvı ile katı maddeden oluşan bir çözeltideki maddeleri birbirinden ayırmak için buharlaştırma yöntemi kullanılır. Buharlaştırma yönteminde sıvının içinde çözünen katı madde ile çözücü sıvı madde buharlaştırarak ayrılır. Çoğu yiyeceğin yapımında buharlaştırma yöntemi kullanılır.

Pekmez,salça,tarhana,pestil,erişte gibi yiyeceklerde bulunan fazla su güneşte bekletilerek buharlaştırılır. Kayısı,üzüm,dut güneşte bekletilerek buharlaştırılır ve kurutulur. Pekmez

Kuru kayısı Üzüm kurusu Pestil Salça Tarhana Dut kurusu Kuru kayısı Üzüm kurusu

Örnek:Tuzlu su kap içerisinde ısıtılırsa, su buharlaşır, tuz kabın içinde kalarak ayrışmış olur. Tuz gölünden tuz , Şeker pancarından şeker , Deniz suyundan içme suyu elde edilmesi bu yöntemle sağlanır.

5.Eleme Değişik irilikteki katı taneciklerden oluşmuş maddeler eleme yöntemi ile birbirinden ayrılabilirler. Örnek:Kum ile çakıl içindeki çakıl taşları elenerek ayrıştırılır.

6.Savurarak Ayırma: Ağırlıkları farklı saman ,buğday gibi maddelerin oluşturduğu karışımları rüzgârda savurarak ayırma yöntemidir.

7.Çözünme Yöntemi ile Ayırma: Karışan maddelerden birisi suda çözünebilen, ötekisi çözünemeyen madde ise, bu karışımı suda çözünmesini sağlayarak kayırabiliriz. Birisi suda çözündüğü zaman diğeri çözünmeden kalır. Örnek:Tuz ile kum karışımı maddeleri birbirinden ayırmak için su dolu kaba attığımızda tuz suda çözündüğü için geriye kum kalır.Kum suda çözünmeyeceği için karışımı ayrıştırmış oluruz

8.Damıtma Yöntemi ile Ayırma: Bu yöntem sıvı ile sıvının ayrıştırılmasında kullanılır.Karışım ısıtılarak önce buharlaşan alınır diğeri dipte kalır. Örnek:Tuzlu su kap içerisinde ısıtılırsa, su buharlaşır, tuz kabın içinde kalarak ayrışmış olur. Su soğutulup tekrar kullanılır hale getirilir.Buna damıtma ada da verilir.  Tuz gölünden tuz , Şeker pancarından şeker , Deniz suyundan içme suyu elde edilmesi bu yöntemle sağlanır.  

9.Dinlendirerek Ayırma: Bir sıvı içine dağılmış katı taneciklerin dibe çökmesini bekleme yöntemidir. Örnek:Bazı besin maddelerinde bulunan çamuru ayırmak içinde dinlendirme yöntemi kullanılır. Ispanak,semizotu,marul,maydanoz gibi sebzeler yıkandığında su üzerinde kalır.Bu sebzelerde bulunan çamur ayrılmış olur. Su bir kabın içerisine konularak bekletilirse zamanla çamur kabın dibine ,çökerek sudan ayrışır.