RADYOLOJİK TEHDİTLER GİRİŞ RADYOLOJİK OLAYLARIN TARİHÇESİ RADYASYON ÇEŞİTLERİ RADYASYONUN İNSAN SAĞLIĞINA ETKİLERİ VE KORUNMA RADYOLOJİK SALDIRILARDAN KORUNMA

KBRN Kimyasal–Biyolojik–Radyolojik-Nükleer 1 KBRN Kimyasal–Biyolojik–Radyolojik-Nükleer KBRN terimi; Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik ve Nükleer kelime grubunun kısaltması olarak kullanılır. Genel olarak bu terim kimyasal, biyolojik, radyolojik ve nükleer maddelerin kasten veya kazaen yayılmasıyla oluşan, insan ve çevre için zararlı ve tehlikeli durumları ifade eder.

GİRİŞ TANIMLAR 2 RADYASYON Radyasyon, bir kaynaktan yayımlanan parçacık ya da dalga formundaki enerji olarak tanımlanabilir. RADYASYON İyonlaştırıcı Radyasyon İyonlaştırıcı Olmayan Radyasyon Alfa, beta ,gama, nötron… Görünür ışık, radyo dalgaları, mikro dalgalar

GİRİŞ TANIMLAR 3 Radyolojik tehditler, iyonlaştırıcı radyasyonun ya da radyoaktif maddelerin; kasten veya kazaen yayılmasıyla oluşan, insan ve çevre için zararlı ve tehlikeli durumları ifade eder. Nükleer Santral Kazaları Radyolojik Serpinti Silahları Radyoaktif Kaynak Kazaları radyolojik tehditler olarak değerlendirilir.

GİRİŞ TANIMLAR 4 Nükleer Santral Kazaları, santral yakınında yaşayan halkın sağlığını ve güvenliğini tehdit edebilecek boyutlarda radyasyon yayılımına sebep olabilirler.

GİRİŞ TANIMLAR 5 Radyolojik Serpinti Silahları (RSS), (Kirli Bomba) Klasik patlayıcılar (TNT vb.) +radyoaktif maddeler Radyoaktif madde miktarı < öldürücü düzey Geniş alanlara yayılan radyoaktif madde

GİRİŞ TANIMLAR 6 Radyolojik Silahların Etkileri: Toplumda büyük ölçekli bir korku ve paniğe neden olurlar. Gündelik hayatı etkileyip ekonomiyi sekteye uğratabilirler. Yüksek temizlenme maliyeti nedeniyle ekonomik zarar oluştururlar. Yaralanmalara ve ölümlere neden olurlar.

GİRİŞ TANIMLAR 7 Radyoaktif Kaynak Kazaları Endüstride ve tıpta yaygın olarak kullanılan radyoaktif kaynakların; uygunsuz şekilde taşınması, uygulamada özensiz kullanılması, kaybolması veya çalınması gibi nedenlerle gerçekleşir.

RADYOLOJİK OLAYLARIN TARİHÇESİ 8 Kyshtym Kazası (29 Eylül 1957) Sovyetler Birliği, Mayak Nükleer Tesisleri 70-80 ton radyoaktif madde

RADYOLOJİK OLAYLARIN TARİHÇESİ 9 Three Mile Island Kazası (28 Mart 1979) ABD, Three Mile adasında bulunan nükleer santral Tasarım ve operatör hataları Düşük radyasyon seviyesi

RADYOLOJİK OLAYLARIN TARİHÇESİ 10 Çernobil Nükleer Santral Kazası (26 Nisan 1986) En büyük nükleer kazalardan biri 28 çalışan, radyasyon yanıkları 50 çalışan, akut radyasyon sendromları Ukrayna, Beyaz Rusya, Rusya, İskandinavya ve Avrupa

RADYOLOJİK OLAYLARIN TARİHÇESİ 11 Goiania Radyoterapi Kazası (13 Eylül 1987) Brezilya, radyoaktif kaynak 4 ölü, 28 kişide radyasyon yanıkları Etkilenen 249 kişi

RADYOLOJİK OLAYLARIN TARİHÇESİ 12 İkitelli Radyasyon Kazası (Aralık 1998-Ocak 1999) 1998-1999 İstanbul, radyoaktif kaynak 18 kişi, akut radyasyon sendromları

RADYOLOJİK OLAYLARIN TARİHÇESİ 13 Fukushima Daiichi Nükleer Santral Kazası (11 Mart 2011) Japonya, 9.0 büyüklüğündeki deprem ve tsunami Hidrojen patlamaları Havaya ve suya radyoaktif madde yayılımları

RADYASYON ÇEŞİTLERİ 14

RADYASYON ÇEŞİTLERİ 15 Alfa Radyasyonu Çok yavaş hareket eder ve havada sadece 2-5 cm ilerleyebilir. Kâğıt, elbise ve deri tarafından kolayca tutulur. Vücuda girmesi halinde oldukça tehlikeli olabilir.

RADYASYON ÇEŞİTLERİ 16 Beta Radyasyonu Alfa radyasyonuna göre nüfuz etme gücü daha fazladır. İnsan derisine nüfuz ederek deride acı ve yanıklara neden olur. Yutulduğunda ya da solunduğunda tehlikelidir. İnce bir alüminyum plaka ile durdurulabilir.

RADYASYON ÇEŞİTLERİ 17 Nötron Radyasyonu Nötron radyasyonunun nüfuz etme gücü çok yüksektir. En tehlikeli radyasyon türlerinden biridir. Her ortamda nüfuz edebilir. Sadece kalın beton, su veya parafin kütleleriyle durdurulabilir.

RADYASYON ÇEŞİTLERİ 18 Gama Radyasyonu ve X-Işınları Havada çok uzun mesafe yol alabilir. İç organları etkileyecek şekilde vücuda nüfuz edebilir. Ancak kalın kurşun bloklarla durdurulabilirler.

RADYASYONUN İNSAN SAĞLIĞINA ETKİLERİ VE KORUNMA 19 Kısa sürelerde çok yüksek dozda radyasyona maruz kalmak vücutta çok sayıda hücre kaybına neden olur.

RADYASYONUN İNSAN SAĞLIĞINA ETKİLERİ VE KORUNMA 20 Akut radyasyon sendromları : Bulantı Kusma İshal,baş ağrısı, ateş Saç dökülmesi Kan hücresi (alyuvar) sayısında azalma Deri ve doku yanıkları Bağışıklık sisteminin zayıflaması

RADYASYONUN İNSAN SAĞLIĞINA ETKİLERİ VE KORUNMA 21 Radyasyonun Gecikmeli Etkileri Lösemi Kemik kanseri Tiroit kanseri Akciğer kanseri Genetik bozukluklar

RADYASYONUN İNSAN SAĞLIĞINA ETKİLERİ VE KORUNMA 22 Radyasyondan korunmada üç temel kavram vardır: 1.MESAFE Kaynaktan ne kadar uzak durulursa maruz kalınan doz o kadar az olur. 2.ENGEL (ZIRHLAMA) Zırhlama, alınan dozu en aza indirmeye yardımcı olur. 3.ZAMAN Radyasyon bulunan ortamda ne kadar az zaman geçirilirse o kadar az doza maruz kalınır.

RADYALOJİK SALDIRILARDAN KORUNMA 23 İkaz ve Alarm İşaretlerini öğrenin. İlkyardım esaslarını öğrenin. Afet ve Acil Durum Çantanızı hazırlayın. Aile Afet ve Acil Durum Planınızı yapın.

RADYALOJİK SALDIRILARDAN KORUNMA 24 Radyolojik Bir Tehdit Oluştuğunda: Yerel radyo ve televizyon yayınları takip edin. Olay/kaza yerinden olabildiğince uzağa gidin. RADYASYONUN BEŞ DUYU ORGANIYLA ALGILANAMADIĞI UNUTMAYIN!

RADYALOJİK SALDIRILARDAN KORUNMA 25 Radyolojik Bir Tehdit Oluştuğunda: Bulunduğunuz yerin boşaltılması istendiyse Bulunduğunuz yeri hemen terk edin. Tahliye rotaları ve geçici barınma bölgeleri ile ilgili talimatlar için radyo ve televizyon yayınlarını takip edin. Bebek, çocuk, yaşlı ve engellilere mümkünse yardım edin. Arabanın pencerelerini, havalandırma sistemlerini, klima ve ısıtıcılarını kapatın.

RADYALOJİK SALDIRILARDAN KORUNMA 26 Radyolojik Bir Tehdit Oluştuğunda: Dışarıda yakalandıysanız En yakın kapalı yaşam alanına girin. Eğer uygun bir yer bulamazsanız rüzgar yönünün ters istikametinde hızla oradan uzaklaşın. Radyoaktif maddelerin bulaşmış olabileceği her türlü şeyden uzaklaşın.

RADYALOJİK SALDIRILARDAN KORUNMA 27 Radyolojik Bir Tehdit Oluştuğunda: Dışarıda yakalandıysanız Radyo, televizyon veya diğer iletişim araçlarından yetkili makamlarca yapılacak açıklamaları takip edin. Tehlikeli maddelere maruz kaldıysanız giysilerinizi ve ayakkabılarınızı çıkarın. Sabun ve su kullanarak önce ellerinizi, sonra yüz ve saçlarınızı, ardından burun ve kulaklarınızı iyice yıkayın. Mümkün olduğu ilk anda tüm vücudunuzu yıkayın.

RADYALOJİK SALDIRILARDAN KORUNMA 28 Radyolojik Bir Tehdit Oluştuğunda: Araçtaysanız Arabayı durdurun ve barınabilecek bir bina arayın. Arabada kalmanız gerekiyorsa camları, havalandırmayı, klimayı ve ısıtıcıları kapatın. Talimatlar için araç radyosunun veya diğer iletişim araçlarının yayınlarını takip edin ve verilecek talimatlara uyun.

RADYALOJİK SALDIRILARDAN KORUNMA 29 Radyolojik Bir Tehdit Oluştuğunda: İçeride kalmanız istendiyse Tüm kapı ve pencereleri kapatıp kilitleyin. Klima ve havalandırmayı kapatın. Afet ve Acil Durum Çantası ile birlikte sığınma odasına gidin. Odanın duvarlarına odada bulunan eşyaları dizin. Kapı ve pencerelerdeki boşlukları izole bant ile kapatın.

RADYALOJİK SALDIRILARDAN KORUNMA 30 Radyolojik Bir Tehdit Sonrasında: Güvenli bir sığınma yeri bulun ve kirlilikten arının. Bol sabun ve su kullanarak önce ellerinizi, sonra yüzünüzü ve saçlarınızı, ardından burun ve kulaklarınızı ve tüm vücudunuzu iyice yıkayın. Sığındığınız yeri terk etmenin güvenli olduğu talimatından sonra tıbbi yardım alın.

TEŞEKKÜRLER