uygurlar

Uygurlarda diriliş Maniheizm ve Budizm inançlarını kabul ettiler. -Yerleşik hayata geçen ilk türk topluluğudur. -Türk tarihinin ilk şehirleri kurulmuştur. -Kendilerine ait Uygur alfabesi vardır. -Türk tarihinde ilk mimari eserleri inşa ettiler. -Çinden öğrendikleri kağıt ve matbaayı geliştirdiler. -Maniheizmden geçen terimleri Türkçeye çevirdiler.Bu durum Uygurların ulusçu bir kimliğe sahip olduğunu gösterir.

Göktürkleri yıkarak bilge kül kadir han tarafından uygurlar -En önemli özellikleri Manihaizm dinini benimseyip Yerleşik yaşam geçmeleridir. -Maniheizm dini hayvansal gıda yemeyi ve savaşmayı yasaklamıştır. Göktürkleri yıkarak bilge kül kadir han tarafından

yaptıkları -Minyatürü benimsediler. -Göç ve türeyiş destanları vardır. -Orta oyunu sahneleyen Uygurlar türk tiyatrosunun temelini attı. -Uygurlar yazılı hukuk kurallarını kullandılar.

özellikleri Yerleşik yaşama geçen ilk Türk Devleti -Kendilerine ait 14 harfli Uygur alfabesi vardır. -İlk şehirleşmeleri başlattılar, Ordu balık ilk şehirdir. -Mimari alanda gelişmişlerdir. -İlk defa matbaa kullanılmıştır.

özellikler2 Kütüphane kültürü gelişmiştir. -Göç ve türeyiş destanları vardır. -İlk tiyatro örneği sergilendi. -Yazıyı ilk defa kağıda geçirdiler -Minyatür geliştir. -Kırgızlar devleti Uygurlar devletini yıktı.

745~~ 840 UYGUR DEVLETİ Hakkında Bilgi UYGUR DEVLETİ (745-840) Kurucusu: Kutluk Bilge Kül Kağan’dır. Başkenti: Karabalgasun’dur. Hükümdarları: * Kutluk Bilge Kül Kağan * Moyen- Çor Kağan * Bögü Kağan’dır.

özet En eski Türk devletlerinden biri olan Uygurlar Kutluğ Kül Bilge Kağan tarafından 745 te kurulmuş,dahili karışıklıklar ,manihaizimin ,tesirleri ,Kırgızlar'ın istilası ile 840 ta yıkılmıştır.

özet Ortaçağ da gelişmiş bir uygarlık kuran Uygurlar ,önceleri Kuzey Moğolistan'da yaşıyorlardı.Hun İmparatorluğu yıkıldıktan sonra Göktürkler'in buyruğu altına girdiler.Daha sonra da onlara karşı ayaklanarak 740 ta bağımsız bir devlet kurdular.Öteki Türk boylarını egemenlikleri altına alarak güçlendiler.Uygurlar Çinliler le de ilişki kurdular

özet lX.yy.ın ortalarında Tibetliler le Kırgızların saldırısına uğrayarak yıkılan Uygur Devleti ortadan kalkınca ,Uygurlar Batıya göç ederek (840) küçük,dağınık devletler kurdular.Sonunda bütün Uygurlar , Cengizhan zamanında Moğolların egemenlikleri altına girdiler.Böylece son Uygur devleti de ortadan kalktı (1212).O zamandan beri bir daha bağımsız olamayan Uygurlar , bugün Çin'in kuzey batısında ,Çin egemenliği altında yaşamaktadırlar

özet Uygurlar Yenisey kaynakları,Çu-Talas havalisi ,İç Asya ve Kerulen'a kadar olan sahaya yayılmıştır. Uygurlar sanat,yapı,yönetim işlerinde ileri bir uygarlıktılar.14 harfli bir alfabe kullanırlardı.Buddha dinine bağlıydılar.Uygur fikir adamları Arapça ve Hintçe den çeviriler yaptılar.Uygurlardan kalan en önemli yapıt Yusuf Has Hacip'in "Kutadgu Bilig" (mutlu olma bilgisi ) adlı eserdir.

alfabe  İslamiyet’ten önceki Türk devletinin arasında ilk defa göçebe hayat tarzından yerleşik hayata geçerek tarım ve ticaret faaliyetleriyle uğraştılar. * Türk tarihinde ilk defa şehir ve kasabalar kurarak, ilk Türk mimari eserlerini meydana getirdiler. * Çinlilerle ilişkileri sonucunda kağıt ve matbaayı kullandılar. * Kendine özgü Uygur Alfabesi’ni kullandılar.

Yıkılış sebebi 839 yılında meydana gelen kıtlık, açlık, şiddetli soğuklar ve salgın hastalıklarla devletin zayıflaması * devletin zayıflamasından yararlanan Kırgızların akınlarını arttırmaları * 840 yılında Kırgızlar tarafından yıkıldılar. Devleti yıkılan Uygurların bir kısmı çeşitli yerlere göç ederek yerleştiler. Uygurlar, XII. Yüzyıl başlarında Moğolların egemenliğine girdiler. “ Uygurlar, Moğol egemenliğinde yaşarken Araplarla Çinliler arasında yapılan Talas Savaşı (751)’ndan sonra Müslüman olmuşlardır.” “ kültür ve medeniyet yönünden Moğolları etkileyen Uygurlar, Moğollardan bir kısmının Türkleşmesini sağladılar.

Devlet~ saray hayatı Çağın en ileri ve aydın ülkesi idiler.Hanlığa hukuki esaslara dayanan devlet tadı verdiler.hukuk devleti vücuda getirdiler.Yabancı ellerde yaşayan Türk kolonileri için koruyucu kanunlar çıkardılar.Devlet idaresinin yürütülmesinde memurlar ,vekiller ve çeşitli mansuplar oluşturdular.Saray hayatını ,düzenli merasimleri tanzim ettiler.Han ve saray halkının yakarıcı sefirleri karşılama vazifeleri de düşünüldü.

Fikir hayatı Yüksek seviyedendi.Uygur saraylarında yerli yabancı tarihçiler ,alimler,şairler,sanatkarlar,nakkaşlar,mu*****inas lar himaye gördü.Mürebbilerin ders verdikleri ,kütüphaneler kurdukları Çin gezgincilerince bildirilir.Uygur şehzadesinin kopuz çaldığı ,manzum bir edebiyatın varlığıda unutulmamalıdır. Uygurlar lX.yy. dan beri yksek bir kültür gelişmesi geleneğini kurdularXll.yydan itibaren Orta-Asya Türk Moğol haklarının kültür terbiyesini üstlendiler.

Fikir hayatı2 Son yarım asır içinde Uygur Hanlığı merkezi olan Hoço ve İdikut şehri harebelerinde yapılan kazılarda Budist,Manihey ve Hristiyan mabetlerinde çok sayıda malzeme elde edildi.Malzemeler Uygur dili ve edebiyatının azametini belirtmeye yeter.Çoğu da dinlerden yapılan tercümelerdi.Azı orjinal olmak üzere tabiata ,astronomiye ve edebiyat nevilerine ait tercüme vesikalar idi.Hatta Orjinali elde olmayan ,Tübetçe'den çevrilen Uygur hükümdarlarından birinin çevre memleketlerden bilgi edinmek amacıyla gezen memurların bir seyahatnamesi de vardır.

Fikir hayatı3 Çoğu malzemeler çeviridir.Uygurca bu yüzden Uygur dil adını da almıştır.Uygurca'ya İran,Hind ,Sağa ,Çin ,dillerinden kelimeler girdi.Bunlar daha sonra mürebbi Uygurlar tarafından Moğolca'ya da eklenmiştir.Tabiatıyla Uygıurca'ya 1-Dini ve 2-Ticari münasebetler vasıtasıyla pek çok kelime girmiştir.