2015 YILI TAŞKIN RAPORU

BÖLÜM-1 Genel tanıtım: 30.09.2015 tarihinde Sakarya’nın Sapanca ilçesinde aşırı yağışlar nedeniyle meydana gelen taşkın.

29. 09. 2015 Tarihi akşam saatlerinde başlayan saat 20 29.09.2015 Tarihi akşam saatlerinde başlayan saat 20.00 den sonra şiddetini artıran yağmur yan derelerde su seviyelerinin yükselmesine, kıyı oyulmalarına, yukarı havzalardan gelen teressübatın dere yataklarının yer yer dolmasına sebep olmuş,30.09.2015 tarihinden itibaren dere yataklarından taşkınlar meydana gelmiş, ayrıca aşırı yağışlar nedeniyle yamaçlardan akan sular meskûn mahallerde arkları, yol kenarlarındaki kafa hendeklerini tıkayarak yolların kapanmasına ve meskûn mahallere ve tarım arazilerine suyun yayılmasına sebep olmuştur.

BÖLÜM-2 Havzanın tanıtımı: 2.1Coğrafi Yeri : Sakarya İli. Marmara bölgesinin kuzey doğusu 2.2 Topoğrafya : Bütün nehir ve dereler Sakarya ilinin güneyindeki yüksek kotlarında olan dağlık, ormanlık alanlardan doğarak ve meyilli arazilerden geçerek Sakarya nehrine ve dolayısı ile Karadenize deşarj olmaktadır. 2.3 Marmara iklim bölgesine girer. Genellikle kış, sonbahar ve ilkbahar yağışlıdır. Yağışların %60’a yakın kısmı sonbahar ve kış aylarında yaşanmaktadır. Sakarya nehri, Mudurnu, Dinsiz, Maden dereleri başlıca akarsu ve dereler olup, Sapanca gölü ve irili ufaklı sulak alanlar ve güneydeki yüksek kotdaki ormanlık ve dağlık alanlardan beslenen çok sayıda yan dere bulunmaktadır. 2.4 Genel Jeoloji: Sakarya ili kuzeyden güneye doğru Batı Pontid, Armutlu-Almacık-Arkotdağ ve Sakarya zonlarına ait birimler yer alır. Zonlar arasındaki ilişki tektoniktir. Tüm birimler, Geç miyosen yaşlı bazalt (Özlü Bazaltı), Pliyosen yaşlı kırıntılılar (Örencik fm.) yamaç molozu ve alüvyonlar tarafından açısal uyumsuzlukla örtülür. 2.5 Sosyo ekonomik durum : Tarım, sanayi, turizm ve hizmetler sektörü başlıca faaliyet alanlarıdır.Sakarya İli, coğrafi konumu itibariyle sanayi, tarım ve turizm yatırımlarına uygun bir nitelik taşımaktadır. Özellikle İstanbul - İzmit ve Bursa üçgeninde sanayinin yoğunlaşması, müteşebbisleri yeni yatırım alanları arayışlarına yönlendirmiş, dolayısıyla da il, alternatif bir yatırım alanı olarak değerlendirilmeye başlanmıştır.

BÖLÜM-3 TAŞKININ DEĞERLENDİRİLMESİ 3.1 Tarihi Taşkınlar ve etkileri: Son yıllarda şiddeti ve süresi artan ani ve aşırı yağışlar sonrası 2014-2015 yıllarında Darıçayırı deresi, Kanlıçayderesi,Acarlar longozu, Dokuzoluk dereleri taşmış meskun alanlar ve tarım arazilerine yayılmıştır. 3.2 Taşkın anında ölçülen akım ve yağış değerleriile Taşkın izlerinden hesaplanan debi: Limnigrafların bir kısmı arzılalı olup, Taşkın başlangıcında çalışan limnigrafların bir kısmıda taşkın esnasında hasarlanmıştır.

3.3 Taşkına Neden Olan Akarsuya Ait (dere/ çay/ ırmak) Tekerrür Debileri   Yağış Alanı KM2 Q100 Q500 Keçi Deresi 5,49 37,91 55,75 İstanbul Deresi 29,38 86,94 127,47 Kurtköy Deresi 20,26 71,23 104,74 Mahmudiye Deresi 20,46 54,27 79,48 Sarp deresi 4,46 38,5 54,72 Yanık deresi 23,89 83,74 123,18 Seyren deresi  15,13 42,08 59,2 Darıçayırı deresi 36,8 40,64 84,41 Karanlık deresi 27,37 39,56 Kanlıçay deresi 73,63 90,57 127,1 Uludere 23,04 68,43 101,9 Karacadere 14,76 43,85 62,14 Bazlamaç dere 11,77 32,4 46,68 Fındıklı kanalı 11,5 39,1

3.4 Taşkının oluş biçimi, değerlendirilmesi, zararları, etkilenen arazi ve yerleşim yerleri, mevcut köprü ve DSİ tesislerinin durumu Derelerde mevcut DSİ taşkın tesisleri genel itibarı ile görevini yapmış olup, hasarlanan kısımlar aşağıda verilmiştir.

1- Sapanca yan dereleri: Sapanca ilçesi 30 eylül sabahı itibarı ile 1 günlük 84 mm, 01 ekim sabahı itibarı ile de 1 günlük 47.1 mm yağış almıştır. 30 eylül saat 24.00 de 1 saatlik yağış 21 mm .dir. Sapanca Keçi deresinde meydana gelen sel nedeniyle meskûn mahallerde özellikle göl mahallesinde yer yer evleri su basmıştır. Dere banketlerinde kıyı oyulması meydana gelmiştir. Yukarı havzalardan taşkın sularının getirdiği teressübat mansapta dere yatağını kısmen doldurmuştur. Bu derede dere yatağı temizliği ve banket oyulmalarına karşı yer yer taş tahkimatı yapılmalıdır. Keçi deresinin kolu olan Kuruçeşme deresinin, Göl mahallesi Ünlüce caddesindeki belediye tarafından yapılmış olan ve yol kenarından geçirilen menfezi tıkanmış olup, bu kesimden su atlayarak meskun mahale su yayılmıştır. Bu menfezin kesitinin büyütülmesi ve temizliğinin yapılması gereklidir.

Keçi deresi sel sonrası

Kuruçeşme deresinin keçi deresine döküldüğü yerde belediyece yapılan mahalle içindeki menfez

Kuruçeşme deresinin keçi deresine döküldüğü yerde belediyece yapılan mahalle içindeki menfez-2

Sapanca İstanbul Dere de aşırı yağışlarla yamaçlardan molozları sürükleyerek getiren taşkın suları yer yer kıyı oyulmalarına sebep olmuş, yer yer yollara ve yol kenarlarındaki tesis ve evlere su basmış ve sular ertesi gün çekilmiştir. Dereden aşrı yağışlarla gelen sular taşıdığı teressübatı yatak içine yığmıştır. Dere kenarına yakın olan bazı ev tesisler kıyı oyulmalarından etkilenmiş olup, DSİ ve Büyükşehir belediyesine bağlı ekipler halen kıyı oyulmasından etkilenen yerler başta olmak üzere çalışmalarına devam etmektedir. Bu derede dere yatağı temizliği ve banket oyulmalarına karşı yer yer taş tahkimatı yapılacaktır.

İstanbul dere sel sonrası  

Sapanca Kurtköy deresinin fatih mahallesi kısımlarında sular yer yer yollara taşmıştır. Kıyı ve banket oyulması nedeniyle heyelan oluşan ve evlerin tehlikede olduğu yerlerde ve dere tabanında oyulmalara karşı DSİ’ ce taş tahkimatı çalışmaları yapılmaktadır. Bu derede yer yer yatak tanzimi, dere yatağı temizliği, tahkimat çalışmaları yapılacaktır.

Kurtköy deresi sel sonrası

Kurtköy deresi otoban üstü servis yolu menfezi belediyeye ait

Sapanca Mahmudiye deresinde yer yer yollara ve mansapta meskûn mahallere taşmıştır. Dere yatağında biriken teressübat yer yer temizlenmeli, yatak tanzimi yapılmalı ve kıyı ve taban oyulmalarının olduğu yerlerde taş tahkimatı yapılmalıdır. Bu derenin mansabında demiryolunun kuzeyinde kalan mahalle yolunun dere yatağı geçişinde buluna büzlü geçiş dereden gelen yüksek debili suyu geçirmediğinden dağılmış olup, belediyece DSİ’ den alınacak görüş doğrultusunda köprü yapılmalıdır.

Mahmudiye deresi sel sonrası

Mahmudiye deresi belediyece yapılan büzlü geçiş

Sapanca Sarp deresinde aşırı sel nedeniyle yer yer kıyı oyulmaları meydana gelmiştir. Ayrıca mevcut kıyı koruma duvarında 15 m. lik kısım sel nedeniyle yıkılmıştır. Bu kısımlarda onarım yapılacaktır. Dere içinde biriken ve kesiti daraltan taşkın sularının getirdiği teressübat kurumumuzca temizlenecektir.

Sarp deresi sel sonrası

Sapanca Yanık Köyiçi deresinde aşırı sel nedeniyle yer yer kıyı oyulmaları meydana gelmiştir. Taş tahkimatı yapılarak önlemler alınacaktır. Halen DSİ’ ce 3 beko, 1 yükleyici, 1 dozer , 5 kamyon dere yatağı temizliği, tanzimi ve taş tahkimatı çalışmalarını yürütmekte olup, Sakarya Büyükşehir belediyesi de bölgede Paletli ve Lastik tekerlekli iş makinaları ile çalışmaktadır. Dere yatakları içinde yıkılan ağaçlar da iş makinaları ile dereden çıkarılmakta olup, dere yatağı ve şevlerinde kendliğinden büyüyen orman emvali ağaçların da kesilmesi için Orman Bölge Müdürlüğü ve Milli emlak Müdürlüğü ile görüşme ve yazışmalar devam etmektedir.

Yanık Köyiçi deresi sel sonrası

Yanık deresi belediyeye ait büzlü geçiş   Bölgede mevcut iş makinalarımız ile 1 ay süre ile çalışmaların devam etmesi gerekmektedir.

TAŞKIN ANINDA ALINAN ÖNLEMLER

1- Makinalı çalışmalar Taşkın haberi alınır alınmaz iş makinaları bölgeye sevk edilmiş olup, halen 4 bekoekslavatör , 3 dozer, 2 yükleyici, 5 adet kamyonla taşkın olan derelerde çalışılmaktadır. 2- İdari tedbirler Öncelikle kıyı oyulmalarının bina ve tesislere yaklaştığı ve tehtid ettiği kısımlarda idari imkanlarla taş tahkimatı işleri yapılmaya başlanmıştır. Sakarya valiliği, ilçe kaymakamlıkları,ilçe belediye başkanlıkları, Sakarya büyükşehir başkanlığı ile birlikte çalışmalar yürütülmektedir. 3- Diğer kurum ve kuruluşlarca yapılan çalışmalar Dere kenarındaki arazi ulaşım yolları başta olmak üzere taşkından etkilenen bina ve tesislerin bulunduğu bölgelerde Sakarya büyükşehir belediye başkanlığı, ilçe belediye başkanlıklarının iş makinaları ile birlikte çalışmalar yürütülmektedir

TAŞKIN SONRASINDA ALINMASI GEREKLİ ÖNLEMLER VE ÖNERİLER

1- Kısa vadede alınacak önlemler: Dere kenarlarında taşkından etkilenen bina ve tesislerin bulunduğu, kıyı oyulmalarının bulunduğu kısımlarda taş tahkimatı ve yatak tanzimi çalışmalarına devem edilmelidir.taşkın sularının getirdiği ve dere içerisine yığdığı teressübatın bulunduğu yerlerde iş makinaları ile yatak tanzim ve temizliği yapılmalıdır. 2- Orta vadede yapılacak işler: İkinci ve üçüncü derecede yapılması acil olan dere , kanal temizliği ve kıyı oyulmaları karşı taş tahkimatına devam edilmelidir. Dere yatağı tabanında ve şevlerinde kendiliğinden yetişen ağaçların kesilmesi ve deren çıkartılması işleri yapılacaktır. Bu durum taşkın kanalları muayene raporlarına konacaktır. 3- Uzun vadede yapılacak işler: Kanal temizliklerine devam edilmeli. Dere ıslah duvarlarındaki onarımlar yapılmalıdır. Taşkın olan dere ve kanallar etüd edilerek yapılması gerekli ıslah yapıları (tersip bendi, seki, birit, duvar vb.) ortaya konmalı ve projelendirilerek yapılması sağlanmalıdır. Proje ihalesi yapılacak olan Sapanca Gölü’ne dökülen derelerin ıslahı ivedilikle yapılmalıdır. Darıçayırı deresinde kurumumuzca yapılan tesisler yeniden etüd edilerek taşkının önlenmesi açısından ilave yapılması gereken taşkın tesisleri ortaya konulmalıdır. Belediyelerce özellikle meskun alanlarda yapılmış olan yetersiz menfezler büyütülmelidir. Çift gözlü menfezler tek açıklıklı hale getirilmeli, dere kenarında yapılan su isale hattı ve benzeri yapılar dereden etkilenmeyecek yerlere deplase edilmelidir. Dere kenarındaki tesis ve yapılaşmalara DSİ görüşü alınmadan izin verilmemelidir.