İSTANBUL GELİŞİM ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İŞLETME DOKTORA PROGRAMI ÇAĞDAŞ YÖNETİM YAKLAŞIMLARI VE TEORİLERİ SOSYAL BİLİMLERDE NİTEL NİCEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ NADİRE KANTARCIOĞLU İSTANBUL-2015

KURAM TÜMDENGELİM TÜMEVARIM HİPOTEZ TESTİ Genel kabul görmüş fikre TEZ denir, teze karşı çıkan, genel kabul görmüş fikri olumsuzlayan fikre ANTİ-TEZ denir, hem tez hem de anti tezin çarpıştırılmasıyla ortaya çıkan daha sağlıklı ve bilinçli olan yeni fikre SENTEZ denir. Bu şekilde sürekli gelişme sağlanır ve daha üst düzey tezler, anti tezler ve sentezlerin oluşturduğu karşıtların mücadelesi ve birlikteliği incelenerek KURAM oluşur. Bilimsel metod KURAMLA başlar. Metod, bilinmeyeni bilinir hale getiren bizi gerçeğe götüren bilimsel yoldur. Sosyal bilimlerde birbirine alternatif olabilen farklı yaklaşımlar, PARADİGMALAR vardır. KURAM TÜMDENGELİM Çağdaş bilimsel metod yaklaşımında tümdengelim ile yeni çıkarımlar yapılarak yeni hipotezler oluşturulur, tümevarım ile test edilen hipotezlerden genelleme yaparak yeni bilgiler oluşturulur. Çağdaş bilimsel yöntemle de olay ve olgulara kapsamlı bir bakış açısı sağlayan paradigmalar oluşturulur. TÜMEVARIM HİPOTEZ TESTİ

Bilimsel araştırma türleri; 1-Keşifsel araştırmalar 2-Tanımlayıcı araştırmalar, 3-Nedensel araştırmalar Bilimsel araştırmada veri analizi sonucunda elde edilen bulguların güvenilir ve geçerli olması şarttır. Geçerlilik doğru olgunun ölçülüp ölçülmediğinin, güvenilirlik ise olgunun doğru ölçülüp ölçülmediğinin tanımlanmasıdır. Bir ölçeğin güvenilirliğini sağlamak için birçok yöntem kullanılır. Bu yöntemlerden en yaygın olanı Alfa katsayısıdır. Anket çalışmalarında uygulanır.Alfa katsayısı 0,00 ile 1,00 arasında bir değerle ifade edilir.Katsayı 1,00’e yaklaştıkça anketin güvenilirliği artar ve 0,00’a yaklaştıkça güvenilirlik azalır. Ölçeğin güvenilirliğinden bahsedebilmek için alfa katsayısının 0,7’den fazla olması gerekir.

ARAŞTIRMADA DEĞİŞKENLER Aldıkları değere göre; 1-Nitel değişkenler, 2-Nicel değişkenler Araştırma içindeki konumlarına göre; 1-Bağımlı değişkenler, 2-Bağımsız değişkenler, 3-Kontrol değişkenleri, 4-Ilımlaştırıcı değişkenler, 5-Ara değişkenler Nicel değişkenler, herhangi bir özelliğin birey ya da nesnede sayısal olarak hangi miktarda olduğunun betimlenmesinde kullanılır. Nitel değişkenlerle yapılan ölçümlerde ise sahip olunan bir özelliğe göre birey ya da nesneler sınıflandırılır.

Araştırma evreni; herhangi bir gözlem alanına giren obje ya da bireylerin tümüdür. Bilimsel tekniğin alan uygulamasında iki yol izlenir. Bunlardan biri araştırmaya konu olan evrenin tamamında inceleme yapılmasıdır. Tam sayım yapılan incelemeler en sağlıklı sonuçları verir ancak, sosyal bilimlerde her zaman tam sayım yapılması söz konusu değildir. Zaman, maliyet, emek ve araştırma evrenine ulaşılabilirlik gibi faktörler nedeniyle evreni temsil eden bir örneklem belirlenmesi ve o örneklem üzerinden genellemeye gidilmesi ikinci yoldur. Evrenin içindeki birimleri temsil etmek üzere seçilen parçaya örneklem, bu parça üzerinde yapılan inceleme ile genellemelere ulaşma işlemine de örnekleme denir.

SOSYAL BİLİMLERDE NİCEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Nicel Araştırma Süreci: Problemin ya da araştırma sorusunun belirlenmesi, Araştırma ile ilgili tüm bilgilerin bir araya getirilerek problemin sınıflandırılması, Sorunun genellenmesi ve hipotez haline getirilmesi Hipotezin test edilmesi Bulguların değerlendirilmesi ve sonuçlar Teori ya da kanun oluşturmak

Hipotez, araştırılan sorun ile ilgili öne sürülen doğruluğu ya da yanlışlığı henüz test edilmemiş fakat doğruluğuna önceden güven duyulan önermedir. Hipotezler bulundukları tarafa göre araştırma hipotezleri ve istatiksel hipotezler olarak ikiye ayrılır. İncelendikleri olguya göre hipotez türleri; Değişkenler arası ilişki ve gruplar arası farklılığı belirten hipotezlerdir. Araştırma Hipotezi iki değişken arasında bir ilişki vardır H1 iki değişken arasında pozitif yönlü bir ilişki vardır iki değişken arasında negatif bir ilişki vardır İstatiksel Hipotez H0 iki değişken arasında ilişki yoktur İki grup x açısından birbirinden farklıdır H1 Gruplardan birinin X’i diğer grubun X’inden fazladır Gruplardan birinin X’i diğer grubun X’inden azdır H0 iki grup arasından X açısından fark yoktur(istatiksel)

NİCEL ARAŞTIRMA DESENLERİ: Deneysel çalışma Tarama araştırmaları Nedensel karşılaştırma Korelasyon araştırması NİCEL ARAŞTIRMADA VERİ TOPLAMA YÖNTEMLERİ: Birincil Veriler: Araştırmacı ihtiyaç duyduğu özgün verileri gözlem, deney ua da anket yoluyla kendisi toplar. İkincil Veriler: Araştırma yapılan konuyla ilgili önceden hazırlanmış toplantı tutanakları,bülten, bilanço gibi verilerdir. Veri toplama yöntemleri içinde soyut ve somut kavramların ölçülmesi için gerekli ölçek ve ölçeklendirme türleri kullanılır. Nitel Ölçekler: Sınıflayıcı (nominal) ölçekler ve sıralayıcı (ordinal) ölçekler Nicel Ölçekler: Aralıklı (interval) ölçekler ve oranlı (ratio) ölçeklerdir.

NİCEL BAĞIMLI DEĞİŞKENLERE GÖRE ANALİZ TÜRLERİ

NİCEL ARAŞTIRMADA VERİ ANALİZİ YÖNTEMLERİ: Nicel veri analizinde istatistik teknikleri kullanılır. Tanımlayıcı istatistiki teknikler:Değişkenlere ilişkin sayısal değerlerin toplanması,betimlenmesi ve sunulmasına olanak verir. Aritmetik ortalama Frekans ve yüzde Mod Medyan Standart sapma

Parametrik Testler: Değişkenler Arası İlişkileri Belirlemeye Yönelik Testler: 1-Korelasyon analizi : Pearson Korelasyon ve Spearman Korelasyon testi. Korelasyon katsayısı (yön) +1’e yakın ise iki değişken arasında pozitif ilişki olduğu, -1’e yakın ise iki değişken arasında negatif ilişki , 0’a yakın olması halinde ise iki değişken arasında ilişki olmadığı anlamına gelir. Korelasyon katsayısı (kuvvet) 0-0,3 arasında düşük, 0,3-0,7 arasında orta, 0,7-1 arasında yüksek bir ilişki göstergesidir. 2-Regresyon analizi 3-Faktör analizi Gruplar Arası Farklılığı Belirlemeye Yönelik Testler: 1-T-Testi 2-Tek yönlü varyans (anova) analizi İki grup arasında farklılığın var olduğu bilgisini verir ancak, yönü hakkında bilgi vermez. Yönü hakkında bilgi almak için çoklu karşılaştırmalı test olan post-hoc test yapılır. Non-Parametrik Testler: 1-Ki-Kare Testi Gruplar Arası Farklılığı Ölçmeye Yönelik Testler: 1-Mann Whitney U testi 2-Kruskal Wallis Testi

Nicel araştırmanın avantajları; Genelleştirilebilir sonuçlar üretir Farklı gruplar arasında karşılaştırma yapılmasına Belirli bir yapı içindeki ilişkilerin incelenmesine Kuramların doğruluk derecelerinin test edilmesine olanak sağlamasıdır. Nicel araştırmanın dezavantajları; Örneklem alabilmek ve yeterli sayıda veri toplamak güçtür. Mükemmel ölçüm şartları her zaman sağlanamaz Model dışındaki veriler ve değişkenlerle ilgilenmez

NİCEL VE NİTEL VERİ ANALİZİ ALGORİTMASI

SOSYAL BİLİMLERDE NİTEL ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ NİTEL ARAŞTIRMA SÜRECİ: Araştırma probleminin belirlenmesi Kuramsal çerçevenin oluşturulması Araştırma sorusunun yazılması Araştırma alanının (örneklemin) belirlenmesi Araştırmacının rolünün belirlenmesi Veri toplama yöntemlerinin belirlenmesi ve veri toplama Veri analizi, bulguların belirlenmesi ve yorumlanması Sonuçların sınırlandırılarak genellemelere ulaşılması NİTEL ARAŞTIRMA DESENLERİ: Durum çalışmaları Kültür analizi Eylem araştırması Olgu bilimi Kuram oluşturma

NİTEL ARAŞTIRMADA VERİ TOPLAMA YÖNTEMLERİ Gözlem Odak grup Mülakat Doküman incelemesi NİTEL ARAŞTIRMADA VERİ ANALİZ YÖNTEMLERİ: Nitel araştırmada veri analizi esneklik, yaratıcılık demektir. Nitel veri analizinde kullanılan süreç; Araştırmada toplanan verilerin probleme ilişkin olarak ne söylediği yada hangi sonuçların ortaya konulduğu betimleme, veri setinde doğrudan görülmeyen kavramsal kodlama ve sınıflama yoluyla temaların ve bu temalar arasında anlamlı ilişkilerin ortaya çıkarılması analiz ve açıklanan ve gözlenenlerin ne anlama geldiği sorusuna cevap verilmesi de yorumlama aşamalarından oluşmaktadır. 1-Betimsel Analiz: Araştırma sonucunda elde edilen verileri sistemli bir şekilde belirtilmekte ve bazı sonuçlar elde edilmektedir. Betimsel analiz için çerçeve oluşturma Tematik çerçeveye göre verilerin işlenmesi Bulguların tanımlanması Bulguların yorumlanması

2-İçerik analizi: İçerik analizinin amacı araştırma sonucunda elde edilen verileri açıklayabilecek kavramlara ve ilişkilere ulaşmaktır. Tümevarımcı bir yaklaşım içerir. Önceden bilinmeyen olguların açıklanmasına ve birtakım önermelere ulaşılmasına imkan tanır. İçerik analizi sonucunda elde edilen verilerin nicel hale getirilmesi ve sayısal analizi mümkündür. Verilerin kodlanması Temaların bulunması Kodların ve temaların düzenlenmesi Bulguların yorumlanması Nitel araştırmaların avantajları; Özel durumların tüm gerçekliğini yansıtmaktadır Sonuçlar ile kuramların üretilmesini kolaylaştırır Ortamdaki çok farklı faktörlerin anlaşılmasını sağlar Araştırmanın sonuçlarının uygulanabilirliği daha yüksektir Nitel araştırmanın dezavantajları; Deneklerin yaşadığı deneyimleri olduğu şekliyle ifade etmek zordur Veri analizinde bireylerin sahip olduğu ön yargıları da yer almaktadır

Teşekkürler…. Nadire KANTARCIOĞLU