DENETİM İHTİYACI, DENETİM TÜRLERİ VE DENETİM BENZERİ KAVRAMLAR BİRİNCİ BÖLÜM DENETİM İHTİYACI, DENETİM TÜRLERİ VE DENETİM BENZERİ KAVRAMLAR
GÜVENİLİR İŞLETME BİLGİLERİNİN ÖNEMİ VE DENETİME DUYULAN İHTİYAÇ İşletme ile ilgili kişi ve kuruluşlar, işletme yönetiminden bazı bilgileri talep etme hakları olsa da, kendilerine verilen (sunulan) bilgilerin gerçek olmasından ve güvenilirliğinden emin olamayacakları gibi, bilgileri kaynağından inceleme olanağına ve yeteneğine de sahip değillerdir. Ancak, işletme yönetimi tarafından hazırlanan bu bilgilerin kasıtlı olarak(hile yoluyla) ya da kasıtlı olmadan (hata) yapılan gerçek dışı işlemlerden dolayı güvenilir olmaması olasılığı ya da endişesi yüksektir. Güvenilir olmayan bilgilere dayanılarak sağlıklı karar verilemeyeceğinden, bu risklerin azaltılması gerekmektedir. Bu itibarla işletme ile ilgili bilgilerin yayınlamadan önce uzman ve güvenilir bir kişi tarafından incelenmesi ve onaylanması gereği ortaya çıkmıştır. Bu gerçek “Denetim” mesleğini ortaya çıkarmıştır.
DENETİM KAVRAMI Denetim, belli bir ekonomik birime ve bir döneme ait bilgilerin doğruluğunu ve güvenilirliğini saptamak amacıyla, bu bilgilerin önceden belirlenmiş ölçütlere uygunluk derecesini tarafsızca araştıran ve sonuçlarını değerlendirerek ilgili kullanıcılara bir rapor halinde sunmayı esas alan sistematik bir süreçtir.
Denetimin özellikleri a.Denetim, belli bir ekonomik birime ve bir döneme ait bilgileri kapsar. b.Denetim bir süreçtir. c. Denetim, bilgilerin doğruluğu ya da ne kadar güvenilir olduğu ile ilgilenir. d.Denetim, bir karşılaştırma eylemidir. e.Denetim, kanıt toplama ve değerlendirme eylemidir. f. Denetim uzman ve bağımsız bir kişi tarafından yapılır. g. Denetim çalışmaları sonucunda rapor düzenlenir.
Denetim Türleri Amaçlarına Göre Denetim Türleri - Mali Tablolar Denetimi - Uygunluk Denetimi - Faaliyet Denetimi Yapılış Zamanına Göre Denetim Türleri - Sürekli, - Sınırlı - Özel denetim
Denetim Türleri Denetçinin Statüsü Yönünden Denetim Türleri - Bağımsız Denetim(Dış Denetim) - İç denetim - Kamusal Denetim
Denetçi Türleri Bağımsız denetçiler, İç denetçiler, Kamu denetçileri
Muhasebe İle Dış Denetim Arasındaki İlişkiler Olayların ve İşlemlerin Analizi Mali Tabloların Yönetimden Alınması Kıymet Hareketlerine İlişkin Bilgilerin Muhasebe Kayıtlarına Aktarılması ve Özetlenmesi Bu Tablolar ile İlgili Kanıt Toplama ve Bu Kanıtları Değerlendirme Mali Bildirimlerde Bulunulması Sunulan Bilgilerin Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkelerine Göre Doğruluğunun Saptanması Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkeleri Doğrultusunda Mali Tabloların Hazırlanması Denetim Raporunun Düzenlenmesi Mali Tablolar ve Denetim Raporunun Yıllık Faaliyet Raporu ile Ortaklara Sunulması Denetim Raporunun Müşteriye Sunulması
DENETİM BENZERİ KAVRAMLAR Kontrol: Bir işlemin yapılması sırasında doğru ve düzenli olarak kayıtlara alınmasının gözlenmesi, varsa hatayı anında işlemi yapana bildirerek düzeltilmesini sağlamaktır. Revizyon:Gözden geçirmek tekrar incelemektir. Gözden geçirme eleştirisel bir gözle yapılmaktadır. Revizyon daha çok vergisel inceleme amaçlıdır.
DENETİM BENZERİ KAVRAMLAR Teftiş: Bir şeyin aslını doğrusunu veya işlerin iyi yürütülüp yürütülmediğini anlamak için incelemedir. Teftiş denetimden daha dar kapsamlıdır. Muhasebe Denetimi; Bir ekonomik birimin belli bir döneme ait sayısal bilgilerin önceden belirlenmiş kıstaslara uygunluğunu belirlemek ve bu konuda ilgi duyanlara rapor etmek üzere uzman ve bağımsız kişilerce kanıt toplama ve bunları değerlendirerek bir görüşe ulaşma süreci olarak tanımlayabiliriz