Lipitlerin Sindirim ve Emilimi Temel lipit moleküllerinin hatırlanması Sindirim ve Emilimde yer alan enzimler Sindirim sırasında yağların parçalanması Emildikten sonra barsak mukoza hücresinde tekrar yapılmaları Emilen yağların karaciğere taşınması

LİPİDLERİN SİNDİRİM VE ABSORBSİYONU Lingual Lipaz (ağız) Gastrik Lipaz (mide) Pankreatik Lipaz (pankreas) +KOLİPAZ Kolesterol esteraz ve Fosfolipaz A2 (pankreas) enzimleri Safra Tuzları (ince bağırsak) ve bağırsağın mekanik karıştırma etkisi Kolesistokinin=pankreozimin ( bağısak endokrin hücreleri) Safra salgısı ve pankreas enzimleri + Mide motilitesi Sekretin ( bağırsak endokrin hücreleri) + Pankreas bikarbonat salgısı

Lipit Sindirimi ve Emilimi Besin maddelerinin büyük bir kısmı önemli oranda lipid içerir. Lipidler yağlı yiyecek ve içeceklerde, ette bulunurlar ki günlük diyet 15-40 g kadar lipid içerir. Diyette yer alan major lipitler Trigliseritler Daha az fosfolipitler Kolesterol’dür Bunlar hidrofobik moleküllerdir; emilebilmeleri için önce hidrolize olmalı ve daha küçük partiküllere emülsifiye olmalıdır (4-6 nm çapında miçeller)

Lipit Sindirimi ve Emilimi Yağda çözünen vitaminler: A, D, E ve K vitaminleri ile Kolesterol de, miçeller aracılığı ile absorbe edilirler. Çok düşük yağ diyetinde olanlarda bu vitaminlerde eksiklikler oluşabilir.

Sindirimin Başlaması Lipitlerin esas sindirim yeri ince barsaklardır. Ancak bir miktar sindirim ağız ve midede başlar. LİPAZ adı verilen enzimler trigliserit ve fosfolipitleri parçalar: Ağızda lingual lipaz Mide esas (şef) hücrelerinden salgılanan gastrik lipaz

<12C FFA FFA FFA A FFA Portal dolaşım Gastrik lipaz Lingual lipaz

Sindirimde İnce Barsak Deudenuma geçen kimus pankreatik sıvı ile önce nötralize olur. Trigliseritler burada safra asitleri ile karşılaşır. Yağ globülleri emülsifiye olur.

Trigliseritler safra asitleri ile karşılaşır FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA Safra asitleri FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA Trigliseritler safra asitleri ile karşılaşır (SA’leri KC’de yapılır, safra kesesinde depolanır ve ortak kanal ile deudenum 2. parçasına akar)

FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA FFA Safra asitleri; yağ globülündeki mono-, di-, ve tri-gliseritleri sarmalar ve büyük yağ globüllerini küçük trigliserit emülsiyon damlacıklarına parçalar.

Ko-lipaz ve Lipaz Ko-lipaz, misellerin iç yüzüne bağlanır ve lipazın yüksek affinite ile bağlanabileceği bir yer oluşturur Lipaz, kolipazla 1/1 oranında bağlanır ve yağ damlacıklarını hidroliz eder

Pankreatik lipaz + Kolipaz FA FFA 2 mol serbest yağ asidi FA FA FFA 1 mol MonoAsilGliserol

Kolesterol ester hidrolaz Yağ asidi Kolesterol esteri OH Kolesterol FFA

Fosfolipaz A2 FFA FA FFA FA PO4 Alkol GLİSEROL BAZI Lizofosfolipaz

Emilim duodenum ve jejenumda pasif difüzyonla olur <12C Portal dolaşım Emilim duodenum ve jejenumda pasif difüzyonla olur ENTEROSİT FFA FFA FFA FFA A FFA FFA FFA FFA Emilim öncesi 2. kez emülsifikasyon gerekmez FFA

Emilim öncesi 2. kez emülsifikasyon gerekir ENTEROSİT FFA FFA FFA FFA FFA FFA MAG Emilim duodenum ve jejenumda pasif difüzyonla ve Na’a bağlı kotransportla olur OH Kolesterol Emilim öncesi 2. kez emülsifikasyon gerekir

FFA >12C FFA MAG OH Kolesterol

Açil-KoA sentetaz AÇİL-KoA FFA FFA FFA FFA Açil transferaz FFA KoA ATP AMP FFA KoA FFA FFA Açil transferaz FFA MAG

OH Kolesterol AÇİL-KoA Açil transferaz KoA Yağ asidi Kolesterol esteri

A A SİSTEMİK DOLAŞIM-SOL SUBCLAVİAN VEN LENFATİK DOLAŞIM Apoprotein B48 barsak mukoza hücrelerinde sentezlenen bir proteindir. Eğer bu proteinin sentezlenmesinde bir problem olursa ŞL’la barsak mukoza hücrelerinde birikir ve konjenital abetalipoproteinemi hastalığı oluşur. A A

Lipidlerin vücuda alınması ve taşınması Mideden ince bağırsağa gelen kimus, asit reaksiyondadır; safra ve pankreas sıvısı tarafından nötralize edilir. Nötralize kimus içindeki lipidler üç basamakta sindirilirler: Nötralize kimus içindeki lipidlerin ince bağırsakta sindiriminde ilk basamak emülsiyon oluşumudur Lipid sindiriminin ikinci basamağında emülsiyon partiküllerine safra tuzlarının katılmasıyla miçeller oluşur Misellerdeki lipidlere enzimlerin etkisi sonucu lipidler hidrolitik olarak parçalanırlar ve parçalanma ürünlerinin de misele katılmasıyla miks miseller oluşur

İnce bağırsaktaki miçellerde az miktarda trigliserid, bol miktarda 2-monogliserid, yağ asidi, gliserol, fosfolipid, serbest kolesterol ve safra tuzları bulunur. Bunların %95’i ileumdan pinositoz veya pasif diffüzyonla emilerek ince bağırsak mukoza hücresi içine geçerler

İnce bağırsak mukoza hücresinde yağ asitleri, koenzim A ile aktiflendikten sonra 2-monogliseridlerle esterleşirler ve tekrar trigliserid oluştururlar. İnce bağırsak mukoza hücresinde 2-monogliseridlerden oluşan ekzojen trigliseridler, az miktarda serbest kolesterol, kolesterol esteri ve fosfolipid ile biraraya gelirler; bir protein tabakasıyla da kaplanarak suda çözünebilir ve transport edilebilir şilomikronları oluştururlar. Şilomikronlar da lenf sistemi yoluyla dolaşıma katılırlar

Downloaded from: StudentConsult (on 14 November 2013 08:46 AM) © 2005 Elsevier