Hareket Sistemi Öğr. Gör. Ümmühan Demir

Hareket Sistemi (Systema Locomotorium): Vücuda şeklini ve hareket etme kabiliyetini veren sistemdir. Kemikler (iskelet) Eklemler Kaslar Kemikler ve eklemler hareket sisteminin pasif elemanlarıdır. Kaslar ise hareket sisteminin aktif elemanlarıdır, kemik ve eklemlere etki ederek vücudun hareketini sağlarlar.

Kemik Tipleri Uzun Kemikler (Ossa Longa) Kısa Kemikler (Ossa Brevia) Yassı Kemikler (Ossa Plana) Düzensiz Kemikler (Ossa İrregülare) Sesamoid Kemikler (Ossa Sesamoidea) Os: kemik Ossa: kemikler

Kürek, art kafa Şakak, üst çene Kol, önkol, uyluk, bacak Omurlar El bileği, ayak bileği Diz kapağı

Kemik Tipleri Uzun Kemikler (Ossa Longa): Uzunluğu genişliğinden büyük olan kemiklerdir. Kol, ön kol, uyluk, bacak ve parmak kemikleri uzun kemiklerdir.

Kemik Tipleri Kısa Kemikler (Ossa Brevia): Uzunluğu, genişliği ve kalınlığı birbirine eşit olan kemiklerdir. El bileği ve ayak bileği kemikleri kısa kemiklerdir.

Kemik Tipleri Yassı Kemikler (Ossa Plana): İnce, yassı ve kavisli kemiklerdir. Kaburgalar, kürek kemiği, göğüs kemiği, kalça kemikleri yassı kemiklerdir.

Kemik Tipleri Düzensiz Kemikler (Ossa İrregülare): Herhangi kemik tiplerinden birine uymayan, belli bir şekli olmayan kemiklerdir. Düzensiz kemikler baskılara karşı son derece sağlam kemiklerdir. Omurlar, kuyruk sokumu kemiği, maksilla (üst çene kemiği), mandibula (alt çene kemiği) düzensiz kemiklerdir.

Kemik Tipleri Sesamoid Kemikler (Ossa Sesamoidea): Bazı tendonlar ile kasları kemikleri bağlayan fibröz bağlar içinde bulunan kemiklerdir. Diz kapağı kemiği örnek verilebilir.

Kemiğin Anatomik Yapısı Uzun kemiklerin ortadaki uzun kısmı olan gövdeye diafiz denir. Gövdenin içinde cavitas medullaris denen kemik iliği boşluğu vardır. Kemik iliği boşluğunu çevreleyen kemik doku, sert yapıdadır. Bu boşlukta sarı kemik iliği (medulla ossium flava) bulunur.

Kemiğin Anatomik Yapısı Sarı kemik iliği (SKİ) yağ açısından zengin, bağ doku yapısındadır. SKİ görevi yağ hücrelerini depolamaktır fakat vücudun aşırı oksijensiz kaldığı, kan kaybına uğradığı dönemlerde, kan hücreleri üretebilecek yapıya sahiptir.

Cavitas Medullaris Medulla ossium Flava

Kemiğin Anatomik Yapısı Uzun kemiğin iki ucundan her biri epifiz olarak adlandırılır. Buradaki gözeneklerde kırmızı kemik iliği (medulla ossium rubra) bulunur ve kan hücreleri üretir. Diafizin epifize komşu olan bölümüne ise metafiz denir.

Tipik Bir Kemiğin Anatomik Yapısı

Kemiğin Anatomik Yapısı Epifizde diğer kemiklerle bağlantıyı sağlayan eklem yüzleri vardır. Eklem yüzünün dışında kalan yerleri periost sarar. Burada erken gelişme döneminde boyca büyümeyi sağlayan epifiz kıkırdağı yer alır. Epifiz kıkırdağı zamanla kemikleşerek boyca büyüme sona erer.

Kemik Gelişimi için Gerekli Faktörler Şunlardır Yeterli miktarda kalsiyum, fosfor gibi minerallerden zengin besinler tüketilmelidir. Yetersiz alınmaları durumunda kemikler kolay kırılabilir bir hal alır. D vitamini kemik gelişimi için çok önemlidir. Vücuda alınan kalsiyumun bağırsaklardan emilimini ve kemiklerde çökmesini sağlar. Kişi, besinlerle yeterince kalsiyum alsa dahi D vitamini yetersizliği varsa kalsiyumun emilimi gerçekleşemez. Güneşin ultraviyole ışınları kemik gelişimi için gereklidir. Besinlerle alınan D vitamini, D vitamininin ön maddesi olup ancak ultraviyole ışınlarının deriye teması ile D vitamini (kalsiferol) haline dönüşür.

Kemik Gelişimi için Gerekli Faktörler Şunlardır A vitamini kemik dokudaki osteoblast ve osteoklast faaliyetlerini dengeleyerek sağlıklı büyümeyi sağlar. C vitamini kemiğin yapısındaki kollajen liflerin yapımında etkili olup, büyümeyi olumlu etkiler, kırıklarda kemiğin iyileşmesini sağlar. Kemik gelişiminde büyüme hormonu, parathormon, kalsitonin, tiroksin ve cinsiyet hormonları etkilidir.

Kemikleşme (ossification): Embriyonel dönem ve doğumdan sonra bağ ve kıkırdak dokunun kemikleşmesine denir.

Kemiklerin eklemlerle birleşerek oluşturduğu kemik çatıya iskelet denir. Yetişkinlerde 206, yeni doğanda 270 kemik bulunur.

İskeletin görevleri: Yumuşak dokulara destek olarak vücudun şeklini korur. Vücut boşluklarındaki organları korur. Eklemler ve kaslarla birlikte vücudun hareketini sağlar. Kemik içindeki kırmızı kemik iliğinde kırmızı kan hücrelerinin yapımını sağlar. Kalsiyum ve fosfor gibi mineralleri depo eder.

İnsan vücudu topografik olarak baş-boyun, gövde ve ekstremitelere ayrılarak incelenir. Sistematik anatomide hareket sistemi oluşumlarının işlenişinin temeli bu ayırıma dayanır. Baş-boyun ve gövdenin iskeleti için aksial iskelet, eksremitelerin iskeleti içinde apendiküler iskelet terimi kullanılır.

APPENDİKÜLER İSKELET Üst taraf Kemikleri Alt taraf Kemikleri AKSİAL İSKELET Omurga Göğüs Kemikleri Kafatası

Baş-Boyun Kafatası Yüz Gövde Üst uzuvlar) Alt uzuvlar)