Havacılık ve Havayolu İşletmeleri Nasıl Yönetilir ?

HAVACILIK Havacılık; insanlar tarafından üretilmiş hava taşıtlarıyla uçmak ya da uçmak için gerekli olan makinaların tasarımıyla veya bakımlarıyla uğraşmak demektir. Daha genel bir anlamda, havacılık terimi, hava taşıtı ile ilgili olan tüm eylemleri, endüstrileri, kurumları kapsamaktadır.

Havacılık 2 ye ayrılır 1-ASKERİ HAVACILIK 2- SİVİL HAVACILIK

Askeri Havacılık Sivil havacılık dışında kalan askeri amaçlar güdülerek yapılan tüm havacılık faaliyetlerini kapsamaktadır

Sivil Havacılık Sivil Havacılık: Askeri amaçlarla ya da güvenlik sağlama, gümrük ve sınır kontrolü gibi görevler için kullanılmayan hava araçları sivil hava aracı sayılır ve sivil hava araçlarıyla gerçekleştirilen havacılık faaliyetleri sivil havacılık kapsamına girer.

3 başlıkta Sivil Havacılık A) Ticari havacılık: bir ücret karşılığında yolcu, kargo ya da posta taşımak suretiyle gerçekleştirilen sivil havacılık faaliyetidir. B) Aerial Work (Hava Çalışması): Ziraat, inşaat, fotoğraflama, gözlem,arama-kurtarma, reklam vb. özel amaçlarla gerçekleştirilen havacılık faaliyeti ise “hava çalışması” olarak adlandırılır. C) Genel havacılık: Ticari havacılık ve hava çalışması sınıfına girmeyen diğer uçuşları kapsar

Havacılık Faaliyeti Yapmak İçin Ne Gerekir? Araç : Uçak, Helikopter vb. Mekan : Havalimanı, heliport, park apronu vb. Hizmetler : Bilet satışı, ikram, temizlik, yer hizmetleri, uçak işletici vb. İnsan kaynağı : Teknisyen, uzman, pilot, mühendis, kabin memuru vb. Kurallar : Yasalar, yönetmelikler, politikalar, talimatlar, kurallar vb. Kurumlar : Kuralları işletecek otorite, ilgili bakanlık, müdürlükler vb. İşletmeler : Bakım işletmeleri, yer işletmeleri, havayolu şirketleri vb.

ICAO Uluslararası Sivil Havacılık Organizasyonu (ICAO) Birleşmiş Milletler'e bağlı, 1947 yılında kurulmuş bir örgüttür. ICAO kısaltması İngilizce International Civil Aviation Organisation kavramının akronimidir. Chicago Konvansiyonu'nu baz alan örgütün merkezi Montreal'dedir. Görevleri Uluslararası sivil havacılığın güvenli ve düzenli bir şekilde büyümesini sağlamak; Barışçıl amaçlara yönelik uçak tasarımı ve işletmesini teşvik etmek; Sivil havacılık için havayolları, havaalanları ve hava seyir tesislerinin gelişimini desteklemek; Uluslararası kamuoyunun güvenli, düzenli, verimli ve ekonomik hava taşımacılığı ihtiyaçlarını karşılamak.

Ayrıca; - 1944 yılında Chicago konvansiyonu ile kurulmuştur. Başlangıçta 52 iken şu an 191 üye bulunmaktadır. - 1947’de Birleşmiş Milletlerin bir alt kuruluşu haline gelmiştir. Ülkelerin uymakla yükümlü olduğu genel kuralları belirler ve uluslar arası bir takım hususlarda karar merciidir. Türkiye 5 Haziran 1945 tarih ve 4749 sayılı yasa ile Sözleşmeye taraf olarak, ICAO’nun kurucu üyeleri arasında yer almıştır.

EASA Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı (EASA), Avrupa Birliği'nin sivil havacılık güvenliği çerçevesinde oluşturduğu ve 2010 itibariyle JAA'nın yerini alan girişimidir. EASA,  European Aviation Safety Agency ifadesinin kısaltmasıdır. EASA, 15 Temmuz 2002 tarihinde hizmete geçmiş ve Avrupa hava sahasıyla ilgili bir güvenlik kurumudur. Merkezi Almanya´nın Köln şehrindedir ve tüm üye uluslardan yaklaşık 300 görevli çalıştırmaktadır. ABD´de bulunan FAA'ya benzer şekilde, Avrupa hava sahası içinde, hava ve havacılıkla ilgili her türlü hava aracı, uçuş, üretim, müdahale, etkinlik ve geçerli güvenlik mevzuatların takibi ve uygulanmasını kontrol edip uçuş ve yer güvenliğini sağlamaktır.

SHGM Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM), Türkiye'de sivil hava yolları kurmak ve bu yolda taşıma yapmak üzere görevlendirilir. Ankara'daki Ulaştırma Bakanlığı binasında hizmet vermektedir.

Uluslararası İlişkiler Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı (ICAO), Avrupa Sivil Havacılık Konferansı (ECAC), Avrupa Havacılık Seyrüsefer Güvenliği Teşkilatı (EUROCONTROL) ve Avrupa Havacılık Otoriteleri Birliği (JAA) bünyesinde yapılan çalışmalar yakından izlenmekte, mümkün olduğunca toplantılarına katılım sağlanmaktadır. 04.04.2001 tarihi itibariyle JAA'ye tam üyelik hakkı kazanılmıştır. Havacılık faaliyetleri ulusal ve uluslararası mevzuata uygun olarak sürdürülmektedir.

Ayrıca; - Türkiye’nin milli otoritesidir. - 1954 yılında Ulaştırma Bakanlığı bünyesinde "Sivil Havacılık Dairesi Başkanlığı“ olarak kuruldu. - 1987 yılında "Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü" olarak günün koşullarına göre yeniden teşkilatlandırılmıştır. - 2005 yılında finansal özerkliğe kavuştu.

KURAL KOYMA Yetki sahibinin, düzen sağlama amaçlı eylemlerine denir. Kanunlar,yönetmelikler,talimatlar ,direktifler gibi.

ÖRNEK OLARAK: Türk Sivil Havacılık Kanunu, Madde 19: Hava araçlarıyla ticari amaçla, belirli hatlar üzerinde, ücret karşılığında yolcu veya yük veya yolcu ve yük taşıması yapacak olan gerçek veya tüzelkişilerin 18 inci maddede belirtilen izinden başka, Ulaştırma Bakanlığından işletme ruhsatı almaları şarttır. SHY-6A Ticari Hava İşletmeleri Yönetmeliği ruhsat alım şartlarını, ruhsat isteyen firmanın kurmak zorunda olduğu birimleri (örneğin kalite müdürlüğü) , kimlerin yönetici olabileceğini , sefer ve operasyonların hangi şartlarla gerçekleşebileceğini açıklar. SHT-OPS 1 Ticari uçuş gerçekleştiren şirketin operasyonlarını hangi limitler içerisinde gerçekleştireceğinden, dökümanları saklama sürelerine kadar tüm detayları tanımlar. SHT 121.23 Kalite talimatı, bir şirkette kimin kalite müdürü olacağından , kalite denetimlerinin nasıl yapılacağına kadar pek çok detayı açıklar. SHGM-OD TCAS ve ACAS kullanımına yönelik operasyon direktifi.

TÜRKİYE’DE SİVİL HAVACILIK

TÜRKİYE’DE SİVİL HAVACILIK İşletici: Yolcu ya da kargı taşımak amacıyla SHGM’den ruhsat almış hava aracı işletmeleridir. Genel Havacılık (SHY-6B) veya Ticari Havacılık (SHY-6A) ruhsatı sahibidirler. Tarifeli ya da tarifesiz seferler gerçekleştirebilirler. Havayolu işletmeleri (THY, Onur Air, Atlasjet vb.) ve Hava-Taksi işletmeleri (Kaya Havacılık, Kuğu Havacılık, Sancak Air vb.) işletici kapsamına girerler.

Bakım Kuruluşu: İşleticilere bakım hizmeti verirler. SHY-145 kapsamında faaliyet gösterirler. (Turkish Technic, MNG Teknik vb.)

Eğitim Kuruluşu: Pilotaj eğitimi (SHY-1) Hava aracı bakım personeli eğitimi (SHY-147) Diğer eğitimler Yakıt: Uçağın görevini yerine getirebilmesi için gereken harici kaynaktır PO Air, Shell, Turkish-Opet vb.

YER HİZMETLERİ havalimanlarında havayolları şirketlerine sağlanan temsil, trafik, uçuş operasyonu, ramp, bagaj, kargo, ikram, uçak bakımı gibi hizmetlerin tümü TGS,HAVAS ve ÇELEBİ

İKRAM Konuklan yedirip içirme, ağırlama. İngilizce karşılığı "catering". Örneğin hava yolu şirketinin "ikram servisi"nin görevi, yolcuları uçakta "ağırlamak"tır Turkish Do&Co, Sancak İkram vb.

Hangarlama ve Konaklama: Büyük meblağlar ödeyerek satın alınmış helikopter ve jetlerin uçabilirliğini koruyabilmesi için mümkün olduğunca korunması gerekir. Bu tüm hava araçları için geçerlidir. TAV, Yabancı Havalimanları, Özel Hangarlar

Yönetsel Hizmetler Denetim, tescil, kalite danışmanlığı, emniyet danışmanlığı vb.

SHY-6A Yönetmeliğine göre bir havayolu firmasının temel ve zorunlu organizasyon şeması

Havacılık İşletmeleri Nasıl Yönetilir? El Kitapları: Kimi zaman prosedürler bütünüdür. Bir işletmenin herhangi bir konudaki tüm faaliyetlerini açıklar. (Örnek: Uçuş İşletme El Kitabı) Prosedürler Şirketin bir faaliyetinin detaylı olarak tanımlanmasıdır. Prosedür kapsamında o faaliyetin nasıl gerçekleştirileceği, kimlerin sorumlu olduğu, kullanılacak araç ve gereçler yazar. (Örnek: Yer İşletme Prosedürü) Talimatlar Spesifik bir konuda ya da bir faaliyete ilişkin yayınlanan talimatlar bütünüdür. Prosedürler gibi detay içerebileceği gibi, uygulanmaya başlanacak yeni bir hareketi içerebilir.

ULUSAL YÖNETMELİK VE TALİMATLARDA BELİRTİLEN EL KİTAPLARINA ÖRNEKLER Uçuş İşletme El Kitabı Kalite El Kitabı Emniyet Yönetimi El Kitabı Yer İşletme El Kitabı Güvenlik El Kitabı Kabin Ekibi El Kitabı Bakım Yönetimi El Kitabı

Ahmet Ziya NAYIR Cemal Yasin GÜZEL Yunus Emre YANIK Harun CEYHUN Kaan YILMAZ Abdullah Serhat GÜZ