2011144006 Nermin Akdeniz 2011144026 Elif Göçeri ● 2010145074 Gökhan Yılmaz

Dezenfektasyon teknikleri Sıcaklık Işık Kimyasal dezenfeksiyon 1.Yükseltgen kimyasal maddeler 2.Metal iyonları 3.Bazlar ve Asitler 4.Yüzey aktif maddeler Dezenfekte edilecek suyun türü Klor ve bileşikleri ile dezenfektasyon HOCI(hipokloröz asidi) ve OCI (hipoklorit anyonu),elementel klor Monokloroamin,dikloroamin ve azot triklorür Kompleks organik kloroaminler Organik ve mineral maddelerin yükseltgenmesi Bakteriler üzerine etki Klorlama teknikleri Direk klor gazı ile Klorun sulu çözelti halinde uygulanması,indirekt uygulama tekniği Aşırı klorlama Klor bileşikleri ile suyun dezenfeksiyonu Kireç kaynağı ile dezenfeksiyon Kloroaminler ile dezenfeksiyon

Korunmaya çalışan ürün bulaşabilecek patojen mikroo rganizmaların yok edilmesi işlemidir. Dezenfeksiyon sterilizasyon  demek değildir. Sterilizasyon korunmaya çalışılan ürüne bulaşabilecek patojen olan ya da olmayan tüm mikroorganizmaların yok edilmesidir. Sağlıklı olduğu halde mikrop taşıyanların çokluğu ve bulaşıcı hastalıkların belirsiz biçimlerinin sıklığı nedeniyle dezenfeksiyonun etkisi kısıtlıdır. Özellikle dolaysız ve büyük bulaşmaları sınırlar.

Dezenfektanların etki biçimi, ışığın, ateşin, kostiklerinki(sönmemiş kireç) gibi fiziksel ya da mekaniktir. Ancak yaygın dezenfektanlar, kimyasal maddelerdir. Bunlar üç değişik biçimde kullanılabilir. Gaz halde (formol buharı,klor, kükürt dioksit, etilen oksit) Sıvı halde (fenol, krezilol, klorofenol, bakır sülfat, demir sülfat, demir permanganat, oksijenli su, tentürdiyot) Katı ya da kıvamlısıvı halde (Kireç, kalsiyum klorür, trioksimetilen) Dezenfektanlar genel olarak kuvvetli zehirlerdir; bu yüzden ancak belirli koşullarda uygulanır.

• Sürekliliği sağlanabilmeli, kolay uygulanabilmeli ve çabuk sonuç vermeli • Ucuz olmalı  • Zehirli etkisi olmamalı  • Yöntemin fiziksel ve kimyasal kirletici etkisi olmamalı • Toplum bireyleri tarafından kabul edilebilmeli • Suların renk, tat gibi özelliklerini bozmamalı • Hastalık yapıcı etkenleri bütünüyle öldürüp yok etmelidir.

Kimyasal dezenfeksiyon Sıcaklık Su kaynatılır ve kaynatma 15-20 dk. Devam ettirilir. İyi fakat pahalı bir tekniktir. Kaynatma işlemi sonrasında havalandırma işlemi yapılır. Çünkü; oksijeninde uzaklaştırılması gereklidir. Işık Güneş ışınları doğal bir dezenfeksiyon aracıdır. Suyun uv ışınlar karşısında bırakılması da bulanık olmayan sularda bir dezenfeksiyon yoludur. Kimyasal dezenfeksiyon Su, uygun zaman aralığında ve derişimlerde kimyasal reaktiflerle dezenfekte edilebilir.

Halojenler Dezenfeksiyon işleminde Brom, İyot, Klor, Hidrojen peroksit gibi halojenler de kullanılmaktadır. Brom : Koyu kırmızı-kahverengi bir halojendir ve sıvı haldedir.  Sudan 3.2 defa daha ağırdır, deri ile temasta yanıklara neden olur. Brom iyi bir germisidal etkiye sahiptir, amonyum bileşikleri ile kırılma noktası olayını teşkil eder ve bromaminler oluşur. Brom yüzme havuzlarının dezenfeksiyonunda kullanılır. Brom, koku yapmaz.  Bromun dezenfektan olarak kullanımında ekipman ve ekonomi problemleri olduğundan bromun dezenfektan olarak pek fazla kullanımı yoktur.

Klor Dezenfeksiyon işlemlerinde en yaygın olarak kullanılan halojen klordur. Bu yaygın kullanım sebebiyle dezenfeksiyon işlemi yanlış olarak “klorlama” şeklinde bile tanımlanmaktadır. İlk olarak suların dezenfeksiyonu amacıyla, İngiltere'de 1904 yılında uygulanmıştır. Klor, sıvılaştırılmış gaz veya sodyum ve kalsiyum hipokloritler halinde piyasaya arz edilir. Ülkemizde en sık kullanılan formu, sodyum hipoklorit şeklindedir. Buna karşın klorun alerjiden kansere kadar bir birçok rahatsızlıklara eden olduğu bilim adaları tarafından tespit edilmiştir. İçme sularının dezenfeksiyonunda, ortalama 0,4-0,8 mg/L dozunda uygulanır. Klor bileşikleri depolandıklarında zamanla aktivite kaybederler. 1 mg/L'nin üzerindeki dozlarda tat ve koku bozukluğu, daha yüksek dozlarda (3 mg/L)kıyafetlerde ağarma, cilt ve deride kaşıntı ve lezyonlara sebep olabilir. Klorun yan ürünleri olan çeşitli maddeler mevcuttur, bu maddelerin çok büyük çoğunluğunun kanserojen etkinliği kanıtlanmıştır. Klor ile dezenfekte edilen içme sularını kullananlar üzerinde, yapılan araştırmalar sonucu;doğuştan bebek anomalilerinde, beyin kanserlerinde, bağırsak kanserlerinde istatistiksel olarak artış tespit edilmiştir.

Ozon  Ozon, oksijenin allotropik bir şekildir ve özel bir oksidasyon maddesidir. Ozonun özellikleri: Açık mavi renkli, keskin kokulu, stabil olmayan bir gazdır. Bu nedenle ozon kullanılacağı zaman imal edilir.Bu gün Fransa'da 70 kadar kentin içme suyu ozonla dezenfekte edilmektedir. Ozon sadece dezenfektan olarak değil, suyun rengini ve kokusunu gidermek üzere oksidasyon maddesi olarak da kullanılır. Bulanıklığı giderilmiş ve filtrelenmiş suların dezenfeksiyonu için 0,5- 1 mg/L ozon yeterlidir. Ozonun suya görünüş ve koku yönünden ve içilebilirliği açısından bir zararı yoktur. Ozonla dezenfeksiyon işleminin avantajları şöyle sıralanabilir: Tad, koku ve renk problemlerini tamamen giderir. Güçlü bir oksidasyon maddesidir. Organik kirlilikleri hızlı bir şekilde oksitler. Geniş pH ve sıcaklık sınırlarında dezenfeksiyon faaliyeti yapılabilir. Bakterisidal ve sporisidal faaliyeti hızlıdır. Sağlık açısından tehlikeli değildir. Ozonlamanın dezavantajları ise şunlardır: Kalıcı dezenfeksiyon sağlanamaz. Elektrik enerjisi gereksinmesi, kapital ve işletme maliyeti yüksektir. Prosesin kontrolü ve verimi açısından analitik teknikler yeterli değildir. Kolloidal maddeleri içeren sularda dezenfeksiyon için daha yüksek dozlara gereksinim vardır.

Gümüş ve bakır iyonları suyun dezenfeksiyonunda etkili metallerdir. Gümüş'ün anti-bakteriyal özelliğinden faydalanılır ancak pahalı olduğu için ekonomik değildir. Bakır iyonları pozitif yüklü oldukları için su içerisinde rastladıkları negatif yüklü bakteri duvarını tahrip ederler.  Bakır’ın bakterilere etkisi az olmasına rağmen, yosunlar üzerinde etkileri fazladır. Gümüş ve bakırın tüm boru devrelerinde, derz aralıklarında, vana çeperlerinden duş ve musluk başlıklarına, depo yüzeylerinde oluşan film tabalarına erişmesi mümkündür.

pH’nın çok yüksek ve çok düşük olması sularda zararlı bakterilerin yaşamlarını sürdürmelerine izin vermezler. Örneğin,suyun kireçle yumuşatılmasında oluşan baziklik,mikroorganizmaların tamamen giderilmesini de sağlar.

Deterjanlarda bulunan yüzey aktif maddeler dezenfeksiyon etkisine sahiptirler. Yüzey aktif maddeler ile bakteriler,virüsler,tek hücreli canlılar vb. mikroorganizmalar giderilir.

HOCI(hipokloröz asidi) ve OCI (hipoklorit anyonu),elementel klor Monokloroamin,dikloroamin ve azot triklorür Kompleks organik kloroaminler

● Harcanan klor ‘gerekli klor miktarı’ olarak tanımlanır. a)Organik ve mineral maddelerin yükseltgenmesi; ● Suya eklenen klor ve bileşiklerinin büyük bir kısmı suda bulunan organik ve anorganik grupların yükseltgenmesi için harcanır. ● Harcanan klor ‘gerekli klor miktarı’ olarak tanımlanır. b)Bakteriler üzerine etki; ● Klorlamadan sonra 10 dakikalık bir temas süresi sonunda kalan klor miktarı bakterlerin dezenfeksiyonunu sağlar.

1)Direkt klor gazı ile dezenfeksiyonu; Klor gazının dezenfekte edilecek suya doğrudan doğruya verilmesi,klorun suya güç difüzlenmesi,soğukta difüzörlerin etrafında klorhidrat kristal oluşumu ve diğer taraftan çözünmüş gazın boru ve vanaları aşındırması nedeniyle çok fazla uygulama bulmaz.Klorun çözelti halinde uygulanmasına göre pahalıdır.

2) Klorun sulu çözelti halinde uygulanması,indirekt klorlama tekniği; Klorun çözelti halinde,suya iyi bir karışmanın olabileceği uygun bir şekilde uygulanması ile en uygun dezenfeksiyon sağlanır.Direkt ve indirekt klorlamada dikkat edilecek nokta klorun suyla homojen karışmasının sağlanmasıdır.

Suya dezenfeksiyon için gerekli klorun aşırısı eklenerek, sonrada aşırı kloru uygun yöntemlerle gidermeye aşırı klorlama denir. Mekanizması ; 20°C'de, 1000 m3 suda 2,26 cm3 kadar çözünen klor, suda; Cl2HOH → HCCO+Cl‾+H+  2HClO → 2Cl‾ + 2H++O2  2HClO → Cl2+H2O+1/2O2 şeklinde reaksiyonlar verir ki, burada meydana gelen oksijen, bakterileri öldürmektedir.  Mikrop öldürmek için bir litre suda 0,1-0,3 mg klorun olması yeterlidir.Klor yarım saatte mikropları öldürür. 

Kireç kaynağı ile dezenfeksiyon  Bu maddenin kullanılması çok eskidir. Kireç kaymağı suya ilave edildiği zaman ortamda Ca2+ OH-, Cl- ve ClO- iyonları meydana gelir. Bu iyonlardan etkili olanı ClO- (hipoklorit) dir. Hipoklorit çeşitli reaksiyonlar sonucu serbest klor (Cl2) ve oksijen O2) meydana getirir ki, bunlar dezenfektan maddelerdir. Kloraminler ile Dezenfeksiyon ● Kloraminler belirli miktarlardaki klor ve amonyağın sulu ortamda birleştirilmesi ile elde edilir. Kloraminler klora göre daha güçsüz olduklarından genelde primer dezenfektan olarak kullanılmaz. Kloraminlerin en önemli özelliklerinden biri ortamda uzun süre bozunmadan kalabilmektedir. Bu nedenle kloraminler sıklıkla uzun dağıtım şebekelerinde serbest klor ihtiyacını karşılamak üzere ikincil (rezidüel) dezenfektan olarak kullanılır.

Ultraviyole Radyasyon Kimyasal Fiziksel Klor Klor + hipoklorit Klor + klor dioksit Hipoklorit Klor + klor dioksit + hipoklorit Ozon Ultraviyole Radyasyon

Sudaki organizmanın cinsi ve miktarına göre kullanılacak dezenfektan maddenin cinsi ve dozu, pH, Sıcaklık, Temas süresidir.

KATADİN DEZENFEKSİYON ● Gümüşün oligodinamik etkisine dayanır. ● Oligodinamik etki, parlak gümüş gibi metal kapların içindeki suyun yosunlanmaması ve bu tür kaplarda destillenen sularda mikrop ürememesi olarak tanımlanır. UV ışın ile Dezenfeksiyon İlk kez 1910 yılında Fransa'da Baker tarafından uygulanmıştır. UV uygulamasının özellikleri: UV radyasyonu suyun fiziksel ve kimyasal özelliğini değiştirmez, Suda tat ve koku bozukluğuna sebeb olmaz, Diğer kimyasal maddelerden etkilenmez, Temas süresi kısadır, Lokal etkilidir, Sistemdeki biyofilm içerisine etkisizdir, Aşırı elektrik enerjisi ve pahalı ekipman gerektirir.

Ultraviyole cihazı; suyu sterilize etmek için kullanılır Ultraviyole cihazı; suyu sterilize etmek için kullanılır. Sudaki bakteri, virüs, mantar ve küf gibi mikro organizmaların öldürülmesinde etkilidir.

http://www.iyontek.com/sikca-sorulan- sorular http://www.kmcsuaritmasistemleri.com/su- dezenfeksiyon-yontemleri,2,386,1 http://www.yildizilaclama.com/dezenfeksiyo nhizmetleri/dezenfeksiyon-nedir.html http://www.suvecevre.com/?pid=28731#.Vlh tP9LhBkh

TEŞEKKÜRLER 