İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü SAĞLIK AFET YÖNETİMİ Uzm. Psk. Yeşim Ünal İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü Ulusal Hastane Afet Planlamaları (HAP) Kılavuzu Hazırlama Komisyonu Üyesi

AKIŞ Acil Durum / Afet / Olağandışı Durum Tanımları Doğa / İnsan Kaynaklı Olaylar Afet Yönetimi Afet Yönetimi Evreleri Türkiye’de Afet Mevzuatı İL-SAP (İl Sağlık Afet Ve Acil Durum Planı) Sağlık Afet Yönetiminde Hastaneler HAP (Hastane Afet Ve Acil Durum Planı) Sağlık Bakanlığı HAP Kılavuzu AKIŞ

Büyük, fakat genellikle yerel imkânlarla baş edilebilen çapta, ivedilik gerektiren tüm durum ve hallerdir. ACİL DURUM

Olağan durumların dışında müdahale gerektiren, doğa ve insan kaynaklı olarak ortaya çıkan ve toplumsal ve/veya çevresel zararlara yol açan ya da açması muhtemel olan doğa ve insan kaynaklı olaylar, salgın hastalık durumları ile kitlesel kazaların bütünüdür. OLAĞAN DIŞI DURUM

AFET Toplumun tamamı veya belli kesimleri için; Fiziksel, ekonomik ve sosyal kayıplar doğuran, Normal hayatı ve insan faaliyetlerini durduran veya kesintiye uğratan, Etkilenen toplumun baş etme kapasitesinin yeterli olmadığı Doğa, teknoloji veya insan kaynaklı olay. AFET

DOĞA/İNSAN KAYNAKLI OLAYLAR Deprem Heyelan Sel, Su Baskını Fırtına Tsunami Kuraklık Terörist saldırılar Çevre kirliliği Savaş Ekolojik dengenin değiştirilmesi Kazalar Ekonomik krizler Göçler KBRN silahlarının kullanılması Yangın DOĞA/İNSAN KAYNAKLI OLAYLAR

Afetlerin önlenmesi, risk ve zararlarının azaltılması, afet sonucunu doğuran olaylara zamanında, hızlı ve etkili olarak müdahale edilmesi ve afetten etkilenen topluluklar için daha güvenli ve gelişmiş yeni bir yaşam çevresi oluşturulabilmesi için toplumca yapılması gereken topyekün bir mücadele sürecidir. Bütünleşik afet yönetimi, mevcut ve muhtemel tüm afet tehlike ve risklerini, afet yönetiminin tüm temel evrelerini (önleme/zarar azaltma, hazırlık, müdahale, rehabilitasyon/iyileştirme) kapsayan, tüm sektörlerden (kamu, özel, sivil, akademik) kurum ve kuruluşların, toplumun afet yönetimi süreçlerine katılımını ve tüm kaynakların seferber edilmesini ifade eden bir yaklaşımdır. AFET YÖNETİMİ

AFET YÖNETİMİ EVRELERİ

Tehlike Doğal, teknolojik veya insan kökenli olan ve fiziksel, ekonomik, sosyal kayıplara yol açabilecek tüm olaylar Risk Belirli bir alanda, tehlike olasılığına göre kaybedilecek değerlerin ölçüsünü veya bir olayın doğurabileceği olumsuz sonuçların toplamını ifade eden kavramdır Zarar Görebilirlik Herhangi bir tehlike karşısında oluşabilecek kayıplar olarak tanımlanmaktadır. Zarar görebilirlik ekonomik, sosyal, fiziksel gibi farklı açılardan ele alınabilmektedir. AFET YÖNETİMİ

TÜRKİYE’DE AFET MEVZUATI Sağlık Bakanlığı Hastane Afet ve Acil Durum (HAP) Uygulama Yönetmeliği 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında hazırlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği ve İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik Ulusal Deprem Stratejisi Ve Eylem Planı 2012-2023 Afet Ve Acil Durum Müdahale Hizmetleri Yönetmeliği Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik Ve Nükleer Tehlikelere Dair Görev Yönetmeliği 7269 -Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun 88/12777 Afetlere İlişkin Acil Yardım Teşkilatı Ve Planlama Esaslarına Dair Yönetmelik 5902: Afet Ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının Teşkilat Ve Görevleri Hakkında Kanun TÜRKİYE’DE AFET MEVZUATI

İL-SAP (İL SAĞLIK AFET VE ACİL DURUM PLANI) İl sınırları içerisindeki tüm sağlık kurumlarının afet yönetiminin tüm evreleri önleme /zarar azaltma, hazırlık, müdahale, rehabilitasyon/iyileştirme) gözetilerek hazırlıklı olmasını ve sağlık hizmetlerinin kesintisiz sürdürülebilmesini sağlamak amacıyla Sağlık Bakanlığı tarafından geliştirilen ve illerde uygulamaya giren, standart çerçeveye ve kılavuza sahip planlardır. İL-SAP (İL SAĞLIK AFET VE ACİL DURUM PLANI)

SAĞLIK AFET YÖNETİMİNDE HASTANELER Sağlık sistemleri afetlere karşı daha dirençli ve hazırlıklı olmalıdır ? Sağlık sektörü afet yönetimi içinde özel bir öneme sahiptir ? NEDEN? SAĞLIK AFET YÖNETİMİNDE HASTANELER

SAĞLIK AFET YÖNETİMİNDE HASTANELER Sağlık sisteminin en önemli unsurlarından olan hastaneler herhangi bir işyeri değildir. Hastanelerde sunulan hizmet hayati öneme sahiptir, herhangi bir işkolundaki hizmet ile karşılaştırılamaz. Günlük yaşamda en ufak aksamaların bile büyük sıkıntı yarattığı sağlık hizmetlerine, afet dönemlerinde daha çok ihtiyaç duyulur. SAĞLIK AFET YÖNETİMİNDE HASTANELER

SAĞLIK AFET YÖNETİMİNDE HASTANELER Doğa ve teknoloji kaynaklı olayların hepsinin insan sağlığı üzerine doğrudan ve dolaylı birçok etkisi vardır. Sağlık sistemleri bu etkilere müdahale etmek açısından hayati bir rol üstlenirler. Buna ek olarak toplumu etkileyen olay ne olursa olsun, sağlık sistemleri bundan nasıl etkilenirse etkilensin, bir taraftan rutin sağlık hizmetleri de devam etmek zorundadır. SAĞLIK AFET YÖNETİMİNDE HASTANELER

HAP (HASTANE AFET VE ACİL DURUM PLANI) Ulusal sağlık sisteminin merkez ve il düzeyinde (İL-SAP) afet yönetiminin tüm evrelerini kapsayan planları çerçevesinde, hastanelerde afet ve acil durum yönetimini geliştirmek, hastanelerin fiziksel ve fonksiyonel olarak afete hazırlıklı ve dayanıklı olmasını, afet halinde zamanında, hızlı ve etkili müdahaleyi sağlamak amacıyla Sağlık Bakanlığı tarafından geliştirilen, standart çerçeveye ve kılavuza sahip planlardır. HAP (HASTANE AFET VE ACİL DURUM PLANI)

SAĞLIK BAKANLIĞI HAP KILAVUZU Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Avrupa Bölge Ofisi tarafından hazırlanan Hastane Acil Durum Müdahale Planı İçin Kılavuz Notlar, WHO Amerika Kıtası Örgütü (PAHO) tarafından hazırlanan Güvenli Hastane Kontrol Listesi, Amerika Birleşik Devletleri’nde geliştirilen Hastane Olay Yönetim Sistemi (HICS) SAĞLIK BAKANLIĞI HAP KILAVUZU

SAĞLIK BAKANLIĞI HAP KILAVUZU Mevcut Durum Analizi Hastane Risk Değerlendirmesi Yapısal Risklerin Azaltılması Yapısal Olmayan Risklerin Azaltılması Hastane Olay Yönetim Sistemi Hastane Olay Yönetim Ekibi (OYE) Standart Operasyon Prosedürü (SOP) İş Akış Talimatı (İşAT) Kitlesel Yaralanmalı Olaylarda Hastanenin Müdahale Aşamaları Olay Bildirimi ve Acil Müdahale Planı’nın Aktivasyonu SAĞLIK BAKANLIĞI HAP KILAVUZU

SAĞLIK BAKANLIĞI HAP KILAVUZU Hastanenin Tıbbi Kapasitesi Tedavi Kapasitesinin Artırılması Yatak Kapasitesi ve Kullanılabilirliği Ekipman ve Malzemelerin Artırılması Personelin Geri Çağrılması Gönüllü Yönetimi Diğer Sağlık Kurum ve Kuruluşları ile İşbirliği Yeni ve Özel Alanların Açılması, Konumları Acil Servis ve Hastane İçi Hasta Trafik Akışı Acil Müdahale Planı’nın Aktivasyonunda Bilgi Yönetimi Güvenlik ve Emniyet Lojistik ve Malzemeler SAĞLIK BAKANLIĞI HAP KILAVUZU

SAĞLIK BAKANLIĞI HAP KILAVUZU Psikososyal Destek Faaliyetleri Ölü ve Kayıplarla İlgili İşlemler Departman/Servis/Birimlerin Müdahale Prosedürleri SAĞLIK BAKANLIĞI HAP KILAVUZU

GÖZLEMLER KAYGI VERİCİ OLDUĞUNDA ŞANS HAZIRLIKLI BEYİNLERDEN YANADIR TEŞEKKÜRLER Yeşim Ünal yesimu@gmail.com