ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR (İradi Mirasçılık) KONULAR VASİYET Vasiyet ehliyeti Vasiyet şekilleri El Yazısıyla Vasiyet Resmi Vasiyet Sözlü Vasiyet MİRAS SÖZLEŞMESİ (Miras Mukavelesi) ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN İPTALİ Tenkis Davası TASARRUF ÖZGÜRLÜĞÜ (Tasarruf Nisabı ve Mahfuz Hisse) MİRASÇILIKTAN ÇIKARMA (İskat) Koruyucu İskat

1. VASİYET Vasiyet Ehliyeti Vasiyet yapabilmek için ayırt etme gücüne sahip ve 15 yaşını doldurmuş olmak gerekir (4721/502). Vasiyet yapanın iradesi ile meydana gelen tek taraflı bir muameledir. Vasiyetten tek taraflı dönülebilir (4721 - 542, 543). Vasiyet Şekilleri Şekil bakımından üç çeşit vasiyet yapılabilir (4721/531): El Yazısıyla Vasiyet Resmi Vasiyet Sözlü Vasiyet

El Yazısıyla Vasiyet (4721/538) Vasiyetçinin bizzat kendi el yazısıyla yaptığı vasiyettir. Araya başkası girmediği ve kişinin arzularını kendisi belirlediği için, en çok başvurulan vasiyet şeklidir. Taşıması gereken şartlar: Vasiyetname baştan sona kadar vasiyetçinin kendi el yazısıyla yazılmış olmalıdır. Düzenlendiği yer, yıl, ay ve gün belirtilmelidir. imza edilmiş olmalıdır. Vasiyetname düzenlendikten sonra açık veya kapalı olarak notere, sulh hakimine veya yetkili memura teslim edilir

Resmi Vasiyet (4721/532-537) Okuma – yazma bilmeyen veya bedeni rahatsızlığı nedeniyle el yazısı vasiyetname tanzim edemeyecek durumda olanların; 2 şahit huzurunda sulh hakimi, noter yahut kanunen bu hususta görevli memura düzenletecekleri vasiyetnamedir. Vasiyetnamenin şahit huzurunda yapılması, onun gizliliğini kaldırır fakat, ispat gücünü arttırır. Görevli, vasiyetçinin arzularını yazdıktan sonra tarih ve yer belirterek imzalar. Vasiyetçi, yazılan metni okur ve imzalar. Bu yazılanların son arzuları olduğunu tanıklar huzurunda beyan eder. Tanıklar, bu beyanın kendi huzurlarında yapıldığını ve vasiyetçiyi tasarrufa ehil gördüklerini vasiyetnameye yazarak altını imzalarlar. Vasiyetname içeriğinin tanıklara bildirilmesi zorunlu değildir. Vasiyetçi okuması yoksa, memur vasiyetnameyi tanıkların huzurunda okur ve imzalattırır. Kısıtlı olanlar, okuma-yazma bilmeyenler, vasiyetçinin kan bağına ve akdi bağa dayalı mirasçıları ve bunların eşleri tanıklık yapamazlar. Vasiyetnamenin aslını, belgeyi düzenleyen memur saklamakla yükümlüdür.

Sözlü Vasiyet (4721/539-541) Yakın ölüm tehlikesi, ulaşımın kesilmesi, hastalık, savaş gibi olağanüstü durumlarda, resmi veya el yazısıyla vasiyet yapılamıyorsa sözlü vasiyet yapılır. Vasiyetçi son arzularını iki tanığa anlatarak bunu yazılı hale getirme görevini onlara yükler. Tanıklık için yasaklılar, -okuma yazma şartı hariç- resmi vasiyette olduğu gibidir. Tanıklar, vasiyetnameyi düzenledikten sora hakime verirler. Vasiyetçi asker ise, teğmen veya üst dereceden bir subay, yurt dışında seyahat halinde ise aracın sorumlu yöneticisi ve sağlık kurumunda bulunuyorsa en yetkili yönetici hakim yerine geçer. Sonradan başka bir şekilde vasiyet yapma imkanı doğarsa, 1 ay geçince sözlü vasiyetin hükmü düşer.

Sözleşmenin Sona Ermesi MİRAS SÖZLEŞMESİ (4721/545-549) Resmi vasiyetname şeklinde taraflar, hakim, 2 tanık ve memur huzurunda düzenlenir. Sözleşmenin Sona Ermesi Sözleşmenin ortadan kaldırılması, tarafların arzusu üzerine anlaşma ile, Yeni bir sözleşme veya vasiyetname ile, Sözleşmeden tek taraflı dönme yoluyla, Miras bırakandan önce ölme (Miras mukavelesinin hükümsüzlüğü) ile sona erer.

ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN İPTALİ (4721/557-571) Ölüme bağlı tasarruflar; Miras bırakanın tasarruf ehliyeti bulunmadığı bir sırada yapılmışsa, Yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama sonucu yapılmışsa, Tasarrufun içeriği, bağlandığı koşullar veya yüklemeler hukuka veya ahlaka aykırı ise, Tasarruf, kanunda öngörülen şekillere uyulmadan yapılmış ise İptal edilir. İptal davası, tasarrufun iptal edilmesinde menfaati bulunan mirasçı veya vasiyet alacaklısı tarafından açılabilir. Dava, tasarrufun tamamını veya bir kısmını kapsayabilir. Dava, iptal sebebinin öğrenilmesinden itibaren bir yıl içinde açılmalıdır. Tenkis Davası: Saklı payların karşılığını alamayan mirasçılar, murisin tasarruf nisabını aşan tasarruflarının tenkisini dava edebilirler.

TASARRUF ÖZGÜRLÜĞÜ (TASARRUF NİSABI ve MAHFUZ HİSSE) Murisin ölüme bağlı tasarruf ehliyetine haiz olması, ona, mameleki üzerinde dilediği gibi tasarruf etme imkanını vermez. Eğer, murisin füru’u, eşi, ana ve babası, kardeşlerinden birileri var ise, ancak bunların saklı payları (mahfuz hisse) dışındaki kısmını tasarruf edebilir.Bunlardan hiç biri yoksa, mamelekinin tamamını tasarruf edebilir. Saklı paylar (Mahfuz Hisse); Alt soy için yasal miras payının yarısı, (önceki: ¾’ü) Ana ve babadan her biri için yasal miras payının ¼’i, (önceki: 1/2’si) Kardeşlerden her biri için yasal miras payının 1/8’i, (önceki: ¼’i) Sağ kalan eş için, Alt soy veya ana-baba zümresi ile birlikte mirasçı olması halinde yasal miras payının tamamı; Diğer hallerde yasal miras payının ¾’ü (önceki: yarısı) Tasarruf edilebilir kısım, ölüm tarihindeki duruma göre borçlar ve giderler terekeden çıkartıldıktan sonra hesaplanır.

Mirasçılıktan Çıkarma (İskat) (4721/510-513) Muris, mirasçısını aşağıdaki durumlarda mirasından iskat edebilir: Murisine veya yakınlarından birine karşı ağır bir suç (cürüm) işlerse, Murisine veya ailesine karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini yerine getirmemişse. İskat edilen mirasçı, mirastan pay alamayacağı gibi tenkis davası da açamaz. İskat edilen mirasçının alt soyu, koruyucu iskat talebinde bulunabilir. Koruyucu İskat: Borçlarını ödemeden aciz durumdaki (acizlik belgesi bulunan) alt soyun saklı payının yarısını onun doğmuş veya doğacak çocuklarına geçmesi için mirastan iskat edilmesidir.