ELEKTRİK MAKİNELERİ VE KONTROL SİSTEMLERİ

KUMANDA DEVRE ELEMANLARI

KUMANDA DEVRE ELEMANLARI 1-) SİGORTA 2-) BUTONLAR 3-) SİNYAL LAMBALARI 4-) RÖLE 5-) ASENKRON MOTORLAR 6-) PAKET ŞALTERLER 7-) KORUMA RÖLELERİ A-) Aşırı Akım Koruma Rölesi B-) Motor Koruma Rölesi C-) Faz Sırası Rölesi D-) Faz Koruma Rölesi 8-) KONTAKTÖR

5) ASENKRON MOTORLAR Elektrik enerjisini mekanik enerjiye dönüştüren aygıta elektrik motoru denir. 1887 yılında Nicola TESLA tarafında icat edilmiştir. En büyük avantajı, rotor manyetik alan tarafından çevrildiği için rotora elektriksel bağlantı gerektirmemesidir. Bu da bakım masraflarının azalması, uzun ömürlü olması ve patlama riski olan yerlerde rahatlıkla kullanılması demektir. Sanayide en fazla kullanılan elektrik motorudur.

5) ASENKRON MOTORLAR

5) ASENKRON MOTORLAR

5) ASENKRON MOTORLAR

Yapısı Ve Parçaları Stator; Döner manyetik alanın oluştuğu, bobinleri üzerinde bulunduran, motorun duran kısmıdır. Rotor; Döner manyetik alandan etkilenerek hareket eden, mekanik enerjinin alındığı kısımdır. Gövde; Bütün parçaları üzerinde bulunduran, soğutmanın yapılabilmesi için üzerinde yarıklar bulunan parçadır. Kapaklar; Dışarıdan girebilecek toz ve benzeri parçaları engelleyen parçalardır. Üzeinde yatak ve rulmanlar bulunur. Yatak ve Rulman; Kapakların içinde bulunan yataklar ve rulmanlar rotorun rahat bir şekilde dönmesi içindir.

Yapısı Ve Parçaları Sabitleme Ayakları; Motorun herhangi bir yere civata ile sabitlenmesi için kullanılan ayaklardır. Klemens Kutusu; Motorun bağlantı şeklinin yapıldığı ve enerjisinin bağlandığı yerdir. Soğutma Pervanesi; Motor manyetik alanın etkisi ile çalıştığından dolayı çok fazla ısınır, bu nedenle motorun soğutulması için soğutma pervanesi kullanılır.

Bağlantı Şekli Statora yerleştirilen sargıların bağlantı uçları klemens kutusuna çıkarılır. Üç fazlı asenkron motorlarda altı adet bağlantı noktası vardır(U1,V1,W1-U2,V2,W2). Bu bağlantılar aşağıda gösterildiği şekilde YILDIZ veya ÜÇGEN bağlanabilir.

Bağlantı Şekli YILDIZ BAĞLANTI; 380V uygulanan motorda her bir bobine 220V gerilim düşen bağlantı şeklidir.

Bağlantı Şekli ÜÇGEN BAĞLANTI; 380V uygulanan motorda her bir bobine 380V gerilim uygulanan bağlantı şeklidir.

Motor Etiketi Motorun tüm özelliklerinin belirtildiği kısımdır. Motorun kimliği gibidir. Etikette bilgilere aşağıdaki sıra ile bakılır. 1 fazlı mı – 3 fazlı mı ? Frekansı (Hz) Çalışma Gerilimi (V) Bağlantı Şekli (λ - ∆) Gücü (kW) Çalışma Akımı (A) Devir Sayısı (d / dk) Güç katsayısı (cos φ) Koruma Tipi (IP..)

Motor Etiketi IP: (Ingress Protection Classes) Motorun koruma sınıfı

Çalışma Prensibi 3 fazlı asenkron motorun stator sargılarına gerilim uygulandığı zaman bobinlerde döner manyetik alan oluşur. Bu döner manyetik alan senkron hızda döner. Bu hızda dönen manyetik alandan dolayı durmakta olan rotor iletkenlerinde bir gerilim indüklenir. Rotor uçları kısa devre edildiğinden rotorda bir akım akacaktır. Akım akan iletken, manyetik alan içerisinde olduğundan bu iletkenlere bir kuvvet etkir ve itme çekme prensibi ile rotor dönmeye başlar. Rotorun hızı senkron hızdan küçüktür ve hiçbir zaman senkron hıza ulaşamaz.

Asenkron Motorların Çeşitleri ve Kullanım Alanları Çalışma Gerilimine Göre; Bir Fazlı Asenkron Motorlar Üç Fazlı Asenkron Motorlar Rotor Yapısına Göre; Rotoru kısa devre çubuklu ASM. Rotoru sargılı (bilezikli) ASM.

Asenkron Motorlar 3 Fazlı Asenkron Motorlar 1 Fazlı Asenkron Motorlar

Asenkron Motorun Kutup ve Devir Sayısı Asenkron motorların devir sayısı; kutup sayısı ve frekansa göre değişir.

Asenkron Motorun Kataloglarını Okuma Asenkron Motorlara bağlanacak Sigorta, Termik Röle, Kontaktör gibi elemanlar motor etiketindeki akım ve güç değerleri referans alınarak kataloglardan bulunur.

6) PAKET ŞALTERLER Bir eksen etrafında dönebilen bir mil üzerine ard arda dizilmiş ve paketlenmiş birçok kontak yuvalarından oluşan çok konumlu şalterlere Paket şalter denir.

6-)Paket Şalterler;(2) Butondan farkı Çevirme ile çalışması, Pek çok konumu olması, 3) Yüksek akımlarda ve gerilimde çalışmasıdır.

6-)Paket Şalterler;(3) Paket Şalterlerin Kullanım Alanları; Bir fazlı ASM’lerin çalıştırılması(0-1-Start) Üç fazlı ASM’lerin On-Off çalıştırılması (0-1) Üç fazlı ASM’lerin ileri-geri çalıştırılması(1-0-2) Üç fazlı ASM’lere yolverilmesinde (0-λ- ∆)

6-)Paket Şalterler;(4) Kontaklardaki değişimleri inceleyiniz.

6-)Paket Şalterler;(5) 0-1 konumlu On-Off paket şalter;

6-)Paket Şalterler;(6) 0-1-Start (bir fazlı motorları çalıştırmak için kullanılır;

6-)Paket Şalterler;(7) 1-0-2 (üç fazlı motorların devir yönünü değiştirmek için kullanılır;

6-)Paket Şalterler;(8) 0-λ-∆ konumlu On-Off paket şalter;

3. Temrin Adı; 3 Fazlı Asenkron Motorun Paket Şalter ile Kontrolü 3.Temrin Adı; 3 Fazlı Asenkron Motorun Paket Şalter ile Kontrolü. (temrin formatı için word belg. Bakınız.) Temrin amacı; Paket şalterin kullanımının öğrenilmesi Devre şeması;