YATIRIM TALEBİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Yatırım Talebini Belirleyen Faktörler (İ) reel faiz oranı 1.(KME) Umulan Kar Oranı ;) Yapılması düşünülen bir yatırımda umulan kar oranı KME bulunduktan sonra işletmeci yatırım kararını nasıl verecektir? Bu durum karşısında etkili olan faktörleri açıklayalım ;)
Reel Faiz Oranı Ve KME Nominal faiz oranında enflasyon oranını düşürürsek reel faiz oranını buluruz. Umulan kar oranı (KME) ve reel faiz oranı (i) bulunduktan sonra 3 (üç) durum mevcuttur.
1.durum 1.Durumda reel faiz oranı umulan kar oranına eşitse (i=KME) ekonomik birim parasını bir bankaya yatırarak aynı geliri elde eder. Bu nedenle yatırım konusunda kararsız kalır. ;) **** AÇIKLAMA **** İ =REEL FAİZ ORANI KME=UMULAN KAR ORANI
2.DURUM 2. Durumda KME>İ ise, yatırım faiz oranının üzerinde gelir sağlayacak demektir. Bu nedenle yatırım yapılır.
3. VE SON DURUM 3. Durumda KME<İ ise yatırımın getirisi reel faiz oranından düşük olduğundan müteşebbis yatırımdan kaçınır.
OY EĞRİSİ Şekil 121`de bir firmada diğer giderler sabitken kapital artışına bağlı olarak üretimin nasıl artacağı görülmektedir. Oy eğrisinin eğimi bize KME’yi vermektedir. Yani K nın yarattığı üretimin değeri (OY) ile gösterilir. OA doğrusu ise borç alınan bir liranın bir yıl sonra geriye ödönecek miktarını göstermektedir.
Aşağıdaki Nedenlerle Faiz Oranının Yatırımlar Üzerinde Etkisi Zayıflar Faiz giderleri firma maliyetleri içinde çok küçük bir paya sahipse faiz oranındaki düşme yatırımları çok az etkiler. Yatırımlar Otofinansmanla yapılıyorsa bu durumdada faiz oranının etkisi yok denecek kadar zayıftır Müteşebbislerin iyimserlik ve kötümserliği faiz faiz oranında daha etkilidir. Oysa açıklanan mekanik formül psikolojik öğeleri gözardı eder. Faiz oranının düşmesi karşısında mali kaynak yoksa yatırım fırsatı kaçırılır.
2.Milli gelirin yatırımlara etkisi Özellikle milli gelirin artışı ekonomide talebi arttıracağından yatırımlardan, beklenen gelir. (H1,H2,H3……Hn) artarak, yatırımların marjinal etkinliğini yükseltir. O halde, milli gelir artışının yatırımlar üzerine etkisi talep artışı yoluyla olmaktadır. Bu nedenle yatırım düzeyi faiz haddi (İ) ve milli gelirin düzeyine bağlıdır Artan milli gelirin belli bir oranı yatırıma dönüşür. Artan gelirin ne kadarının yatırıma dönüştüğünü gösteren orana marjinal yatırım meyli (b) denir ve bu oran açıklamalarımızda anlaşılacağı gibi pozitiftir. Öyleyse milli gelirle yatırım miktarı arasındaki ilişki, milli gelirle tüketim arasındaki ilişkiye benzemektedir. Milli gelir düzeyine bağlı olmadan yapılan yatırım (Io) ve milli gelir düzeyine bağlı olarak yapılan yatırım (by) ile yatırım fonksiyonu şu şekli alır I=Io+by
3.TAHMİNLERİN YATIRIMLARA ETKİSİ Faiz oranını içsel ve dışsal etmenler yatırım hacmini belirlemektedir. Yatırımları belirlemede tahminler etkili bir öğedir. J.M. Keynes’in GENEL TEORİ adlı yapıtında tahminler yatırımlar üzerinde önemli bir rol oynar. Statik bir ekonomide belirsizlikler ve rizkler azaldığında tahminler kısmen önemini yitirir. Statik ekonomide bugün dün gibidir. Ve yarında bugün gibi olacaktır. Tahminde esneklik vardır. Zamanla tahmini yenileme başarıyı yükseltir. Uzun vadeli tahminler daha çok revizyona yararlar. Böyle bir revizyon için lindall’a göre -Planla, ekonomik gelişme karşılaştırılır. -Öngörülen koşullarla gerçekleşen koşullar karşılaşştırılır.
4.YATIRIMIN MALİYETİ,BAKIMI VE İŞLETME GİDERLERİ Bir ekonomide yatırım yapmak pahalılaşırsa yatırımların bakımı zor ve masraflı olursa ya da işletme masrafları yükselirse yatırım yapmak zorlaşır. Bazı durumlarda döner sermaya ihtiyacının artması yatırımlar üzerinde caydırıcı etki yapar. Bu neden le YTE sola kayar. Bu gelişmelerin tersine yatırım maliyeti azalırsa firmanın bakım ve işletme giderleri azalırsa YTE sağa kayar. Emek yoğun üretim yöntemlerine yönelmede YTE’yi sola kaydırır.
5.VERGİLER VE TEKNOLOJİK DEĞİŞİM Teknolojik gelişme sermayenin verimliliğini yükselterek yatırımların karlılığını arttırır. Buna karşılık firmalardan alınacak vergiler , vergi sonrası karı azaltacağından yatırım düzeyini olumsuz etkiler. Bir firmada %30 kapasite varsa firma hiç yatırım yapmadan üretimi 0,30 arttırabilir. O halde boş kapasitenin bulunması durumunda diğer koşullar olumlu olsa bile faiz oranının düşmesi ya da talebin yükselmesi yatırımlar üzerinde etkide bulunmaz.
YATIRIM KAYNAKLARI YATIRIM KAYNAKLARI MAKRO VE MİKRO OLARAK İKİYE AYRILIR
A)ULUSAL EKONOMİDE YATIRIM KAYNAKLARI; İç ve dış finansman olarak ikiye ayrılır. Gönüllü ve zorunlu tasarruftan oluşan iç finansman kaynaklarının miktarı aile , birey , şirket ve yabancı sermaye olanaklarına bağlıdır. Dış finansman kaynakları ise yabancı yatırım yardımlar ve dış borçlanmalardan gösterir.
B)İŞLETMELERDE YATIRIM KAYNAKLARI Piyasada koşulların olumlu olması halinde işletmenin yatırım yapması öz sermaye ve yabancı sermaye dayanaklarına bağlıdır. Yatırımda kullanılacak iç ve dış fonların maliyetleri ve riskleri farklılıklar gösterir.
c)YATIRIM DÜZEYİNDE DALGALANMALAR Keynes modelinde milli gelir ve dolayısıyla istihdam düzeyi üç nedenle dalgalanmaktadır, Tüketim meyli dalgalanmalar Para talebi dalgalanmaları Kapital marjinal etkinliğindeki dalgalanmalar Yeni kertezyenlere göre yatırımlar istikrarsızdır. Yatırımların milli gelire bağlı olmadığını savunan yeni kertezyenlere göre yatırımlar dört nedenle istikrarsızlık gösterir .
1.Neden umulan kar oranının (KME) değişmesi yatırım düzeyinde dalgalanma yaratır. 2.Neden ileriye ilişkin tahminler umulan kar oranı yoluyla yatırımlarda istikrarı bozar 3.Neden olarak yatırımlara neden olan yenilikler düzensiz bir biçimle ortaya çıkar. 4.Neden yatırımlar otomatik değildir. İyimserlik ve kötümserlik durumları kapitalin yenilenmesini öne alacağı gibi erteleyede bilir.
DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM