Taxus Porsuk Yrd. Doç. Dr. Taki Demir

Bilimsel sınıflandırma Alem: Plantae Bölüm: Pinophyta Sınıf: Pinopsida Takım: Pinales Familya: Taxaceae Cins: Taxus L.

Porsuk (Taxus), Porsukgiller (Taxaceae) familyasından, Taxus cinsinden ibreli ağaç türlerlerine verilen addır. Kuzey ve orta Avrupa bu yayılışı dışında güneyde Amanos dağlarında da bulunmaktadır. Çoğunlukla boylu çalı iğne yaprak enine kesitlerinde reçine kanalı olmaması gibi bazı karakteristik özelliklerce onlardan farklıdır. Odunları sert ve ağır olup tornacılık ve küçük el sanatlarında kullanılmaktadır.

Bir gölge ağacı olan adi porsuk yavaş büyür Bir gölge ağacı olan adi porsuk yavaş büyür. kireççe zengin topraklarda iyi gelişir. 2000-3000 yıl kadar yaşayabilmektedir. Makaslanarak istenilen şekil verilebildiğinden parkçılık için aranan bir türdür. 100'den fazla kültür formu bulunmaktadır. Önemli park formlarının başında Taxus baccata var. “fastigiata loud” gelir. Bu taksonun iğne yapraklarının bir kısmı altın sarısı renkte olan -cv. "fastigiata aurea"; sarımsı beyaz renkli cv. "fastigiata variegata"; piramit yapılı cv. "pyramidallis"; yerde sürünen yatık cv. "prostrata" gibi güzel kültür formları bulunur.

Porsuk ağacı çiçekli bir bitkidir ve iki evciklidir Porsuk ağacı çiçekli bir bitkidir ve iki evciklidir. Yani erkek ve dişi çiçekler farklı ağaçlarda bulunur. Porsuğun turuncu-kırmızı-yeşil renkli özgün meyvesi az etli olması ve ticari değer taşımamasına karşın oldukça tatlı olup yenilebilmektedir. Bitkinin bütün diğer kısımları zehirlidir. Çimlenme engeli, kuşların zehirsiz olan meyveyi yiyip dışkılamasıyla ortadan kalkmaktadır. Eylül-Ekim’den itibaren Aralık-Ocak aylarına kadar meyveleri, sanki ağaçta yeni yılı karşılar gibi çok güzel görüntü oluştururlar.

Porsuk ağacı savaşların kazanılmasına vesile olmuştur Porsuk ağacı savaşların kazanılmasına vesile olmuştur. Porsuktan elde edilen ahşap oldukça esnek bir o kadar dayanıklıdır. Bu nedenle geleneksel yayların yapımında kullanılmıştır. Porsuk ağacı bitkisinden elde edilen taksol maddesi antikanserojen etkiye sahip bir maddedir ve günümüzde etkili olarak kanser tedavilerinde kullanılmaktadır.

Türkiye'de Porsuk ağacının nesli tehlikede olup, tohumdan porsuk ağacı yetiştirme oldukça zordur. Çoğaltılması için henüz ideal bir yöntem bulunabilmiş değildir. Türkiye'de bulunan en yaşlı porsuk ağaçları Zonguldak ilinde Gümeli beldesinde, Türkiye'nin 105.ci tabiat anıtı olan Bölüklü Ormanlarında yer alan biri 1600 diğeri 1000 yaşındaki porsuk ağaçlarıdır.

Taxus baccata

Taxus baccata Erkek çiçekler Tomurcuklar

Taxus baccata Taxus baccata 'Fastigiata' Taxus baccata 'Fastigiata Aurea'

Taxus baccata

Taxus baccata Taxus baccata “Prostrata” Taxus baccata “Pyramidalis”

Taxus baccata

Taxus baccata

Kaynaklar http://tr.wikipedia.org/wiki/Porsuk_(bitki) http://www.conifers.co.nz/taxus/taxus.html http://apzeldinimas.biz/medelynas.php?g=33&lng=en&page=1&prid=print http://www.gapphotos.com/imagedetails.asp?imageno=30827