Siber Zorbalık

Zorbalık; bir kişinin veya kişilerin başka bir kişiyi ya da kişileri kasıtlı, tekrarlı ve en azından bir süre devam eden olumsuz davranışlara maruz bırakmasıdır.

Diğer bir deyişle zorbalık; birine ad takma, birini özellikle oyun dışı bırakma, biriyle alay etme, dışlama, aşağılama, korkutma, psikolojik baskı yapma, biri hakkında söylenti çıkarma, başkalarının malını alma veya malına zarar verme ve fiziksel şiddet uygulamadır.

Zorbalık olayları, özellikle 20 Zorbalık olayları, özellikle 20. yüzyılın son çeyreğinden sonra hızlı bir artış göstermektedir. Bu artıştan dolayı zorbalık, yazılı ve görsel medyanın ilgisini çekmiş ve araştırmacılar tarafından incelenmeye başlanmıştır.

Çocuk ve ergenler arasında da yaygın olan zorbalığın bireyler üzerinde birçok olumsuz etkisi bulunmaktadır.

Zorbalık, öğrenciler için ciddi bir travmadır Zorbalık, öğrenciler için ciddi bir travmadır. Zorbalığın etkileri bazen yaşam boyu devam edebilmekte ve zorbalıktan kaynaklanan olumsuzluklar topluma da yansımaktadır.

Zorbalık uzun süre devam ettiğinde, zorbalığa maruz kalan öğrencilerin zihinsel ve fiziksel gelişim süreçleri bozulmaktadır.

Zorbalığa maruz kalan birçok öğrenci nasıl bir tutum sergileyeceği konusunda kararsızdır. Bu yüzden zorbalığa maruz kalan öğrenciler kendi geliştirdikleri sağlıksız yöntemlere (bir gruba katılma, karşı zorbalığa başvurma gibi) başvurmakta ya da içinde bulundukları duruma duyarsızlaşmaktadır.

Siber zorbalık terimi ise ilk kez Bill Belsey tarafından 2004 yılında kullanılmıştır. Siber zorbalık; bilgi ve iletişim teknolojileri aracılığı ile sergilenen şiddet davranışlarıdır.

Siber zorbalık; İnternet, cep telefonu, sosyal ağ gibi bilişim teknolojilerinin hakaret, tehdit, iftira, dedikodu, utandırma, korkutma amaçlı kullanımıdır.

Siber zorbalık davranışları genel olarak şunlardır: Kışkırtma İftira Taciz Farklı kişilerin kimliğine bürünme Dışlama Özel görüntü ve bilgileri paylaşma

Sanal ortamda kurulan iletişimin yüz yüze iletişimden farklı olması ve bazı durumlarda kimliğin gizlenebilmesi, siber zorbalığa başvurmayı artırabilmektedir.

«Bir kız bana istek yolladı Facebook tan. Kızı beğendim ve ekledim «Bir kız bana istek yolladı Facebook tan. Kızı beğendim ve ekledim. Uzun bir süre yazıştık. Sonra bana buraya geleceğini söyledi ve otobüs terminalinden beni al dedi. Saat verdi şu saatte ordayım dedi. Bir de telefon numarası vermişti. Sık sık oradan da konuşuyorduk. Ama ben bekledim, bütün gün akşama kadar. Gelmedi, telefonla aradım telefonu açmadı. Beni kandırdı. Kız beni kandırınca ben de başka kızları kandırmak için yaptım.»

«Sınıftan bir kız arkadaşım beni öğretmenin yanında rezil etti «Sınıftan bir kız arkadaşım beni öğretmenin yanında rezil etti. Ben de ona virüs yolladım.»

Siber zorbalık konusunda yapılan araştırmalar, çocuklar ve ergenlerin siber zorbalıktan olumsuz yönde etkilendiğini ortaya koymaktadır.

Birçok araştırmacıya göre siber zorbalık çocuklarda ve ergenlerde; kızgınlık, üzüntü ve sinirlilik, okul devamsızlığı, akademik başarılarda düşüklük gibi olumsuz etkilere yol açmaktadır.

Aynı zamanda depresyon, düşük benlik saygısı ve intihar gibi düşüncesinin de siber zorbalığın olumsuz etkileri arasında yer aldığı belirtilmektedir.

“Derslerde öğretmeni dinledim ama kafam yine de oraya gidiyordu, özellikle teneffüslerde kötü oluyordum. Çok kötü bir şey kimsenin başına gelmesin…” “Kalabalık olduğunda, arkadaşlarım olduğunda unutuyorum, ama yalnız kaldığımda hep aklıma geliyor, ilk zamanlar yalnız kalamıyordum hiçbir yerde…”

“Özellikle olayı yaşadığım aralar hiç motive olamıyordum, dalıp gidiyordum. Bir daha böyle bir şey olursa direk polise giderim. Çok ağır küfüler ediyorlar…” “O süreçte geceleri çok uykusuz kaldım, saatlerce uyumadım. Bunalıyordum. Camı açıp hava almak istedim. Dışarıya çıkıp gezmek istedim. Evine gidip onu boğayım diye düşündüm, çünkü çok sinirlenmiştim.”

“Olaydan önce yazılılarımdan 85, 90 civarında notlar alıyordum “Olaydan önce yazılılarımdan 85, 90 civarında notlar alıyordum. O süreçte yazılı notlarım 35, 40 civarına düştü. Olaydan sonra toparlayıp tekrar eski haline döndü.” «Karşı cinse bakışımı çok etkiledi. Şu anda bile erkeklerden korkuyorum, onlarla konuşmuyorum. Sadece akrabalarımla konuşabiliyorum…”

Siber zorbalığın önüne geçilebilmesi ya da zorbalığa maruz kalmanın etkilerinin azaltılabilmesi için eğitimciler ve aileler tarafından bazı önlemlerin alınması gerekmektedir.

Bu önlemler genel olarak şöyledir: Çocuk ve ergenlerin bilişim teknolojilerine olan erişimleri sürekli kontrol altında tutulmalı Çocuk ve ergenlerin teknolojiyi kullanarak neler yaptıkları gözlemlenmeli Çocuk ve ergenlere teknolojinin sağlıklı ve doğru kullanımıyla ilgili eğitimler verilmeli Ailelere teknolojinin sağlıklı ve doğru kullanımıyla ilgili eğitimler verilmeli

Öğretmenler, başarı ve sosyal durumunda keskin değişimler gözledikleri öğrencilerle görüşmeli, onları rehberlik servisine yönlendirmeli. Çocuk ve ergenlere siber mağduriyet durumunda neler yapabilecekleri anlatılmalı

Kaynaklar Kestel, Muharrem (2015). Siber Zorbalığın Öğrencilerin Akademik, Sosyal ve Duygusal Durumları Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Kayseri.