SERVİKAL TRAVMALAR YAKIN DOĞU ÜNİVERSİTESİ SHMYO İLK VE ACİL YARDIM BÖLÜMÜ YRD DOÇ DR SEMRA ASLAY 2015

Spinal travmalar: %90’a yakını künt travmalar nedeniyledir Yaralanma sıklığı%61 servikal, %19 torakolumbal, %16 torakal %4’te lumbosakral yaralanmalardır

Atlanmasının uzun dönem sonuçları yıkıcı olabilir -Spinal travma dışlanana kadar varmış gibi kabul edilmelidir -Spinal travmanın %33 gibi yüksek oranda atlandığı belirtiliyor

Önemi Ciddi servikal travmalı hastaların ¼ de nörolojik bulgu saptanmaz. Servikal travması olan hastaların %50 de yetersiz transport, %20 ye yakın bölümünde gözlem ve inceleme sırasında servikal travmaların gözden kaçması, veya uygun olmayan manüplasyon neticesinde ciddi kalıcı medulla hasarı gelişmektedir. İlk yardım ve acil servis ekiplerine çok önemli görevler düşmektedir.

SPİNAL STABİLİTE Hasarlı spinal kolonun fizyolojik yük altında, spinal kord ve köklerin irritasyonuna neden olmadan hareketliliğini sınırlandırma, ağrı ve deformitelerden korunmasına “spinal stabilite” denir. Spinal yaralanmalarda spinal stabilitenin sağlanması önemlidir

SPİNAL İMMOBİLİZASYON Spinal yaralanma sonrası nörolojik iyileşme çok zayıftır. Bu nedenle hastane öncesi spinal stabilizasyon önemlidir. İmmobilizasyon kelimesi desteklemek, korumak ve deformiteyi engellemek anlamına gelir.

SPİNAL İMMOBİLİZASYON Travma hastasında servikal yaralanma düşünüyorsak, iyileşme (recovery) pozisyonu önerilmemektedir. Recoveryde lateral fleksiyondan dolayı servikal hasarlanma oluşur.radyolojik çalışmalarla bu gösterilmiştir.

SERVİKAL COLLAR Vazgeçilmezdir. Sert collar tercih edilmelidir. Hastaya göre uygun boyut seçilmeli. Hastane öncesi uygulananlar baş-boyun-toraks bağlantılıdırlar. Oksiputu, çeneyi, klavikulayı ve sternumu desteklemelidir.

Eğer klinik olarak aşağıdaki durumlarla karşılaşılırsa servikaltravma ihtimali yok sayılabilir: -Şuurun tam olarak açık ve oryante olması -Kafa travmasının olmaması -İlaç veya alkol almaması -Boyun ağrısının olmaması -Nörolojik muayenesinin normal olması -Spinal injuri yapabilecek başka bir travmanın olmaması Yukarıdaki şartları sağlayan bir hastayla karşılaşılırsa, hasta muayene edilir. Eğer deformite, hassasiyet ve aktif hareketlerde ağrı yoksa servikal omurgalar sağlamdır denir. Bu tip hastalarda radyolojik tetkik endikasyonu yoktur.

Mekanizma Servikal yaralanmalar direkt ve indirekt mekanizmalar neticesinde oluşur. Gövde veya kafaya olan vuruşlarla, servikal vertebraların normal fizyolojik hudutlarının ötesine zorlanmasıyla oluşan travmalar indirekt travmalardır. Servikal travmaların çoğu indirekt travmayla oluşur Kafanın akselerasyon ve deselerasyon kuvvetleriyle meydana gelir

ÜST SERVİKAL VERTEBRALAR Oksiput C1 veC2 yi içerir. Bunların anotomik yapısı ve fonksiyonları diğerlerinden farklıdır. Bunlar rotasyon yapabilirler.

Atlanto-oksipital Dislokasyon Kraniyoservikal birleşim dislokasyonu olarak da bilinir. Bazis-axis arası mesafe lateral grafilerde çoğunlukla ölçülebilir.(klivus-C2 posterior korteksi). Bazis-dental arası mesafede bazisle densin süperioru arasıdır. Normalde bunların her ikiside 12mm nin altında olmalıdır.

Atlanto-oksipital Dislokasyon

Jefferson Fraktürü C1 arkının genellikle aksiyal yüklenme sonucu olan fraktürüdür. Oksipital kemiğin aşağı doğru basısı sonucu C1 in lateral kısımlarında burst fraktürü meydana gelir. İnstabil fraktürlerdirler

Jefferson’s Fraktürü

Jefferson’s Fraktürü

Odontoid Fraktürler Odontoid fraktürleri, servikal fraktürlerin %10-15’ini kadarını oluşturmaktadırlar Fleksiyon, odontoid fraktürlerinin oluşumu için en önemli mekanizmadır . Odontoid fraktürlerin oluşması için genellikle major bir travma gereklidir. Odontoid fraktürlerinin oluştuğu travmaların yol açtığı ölüm oranı bilinmemekle birlikte %25-40 arasında olduğu bildirilmektedir

Odontoid Fraktürler En sık görülen semptomlardan biri boyun ağrısı ( “oksipital nöralji”)’ dır. Paravertebral spazm, boyun hareketlerinde kısıtlılık ve üst servikal bölgede palpasyonla ağrı mevcuttur. Nörolojik hasar %18-25 hastada olabilir.Bunlar minimal duyu ve motor hasardan quadri plejiye kadar değişebilir.

Odontoid grafi

Hangman Fraktürü Aksisin travmatik spondilolistezisi olarak da bilinmektedir C2 pedikülünde fraktür ve sıklıkla buna eşlik eden C3 üzerine C2’nin anterior subluksasyonu mevcuttur Aşırı ekstansiyon sonucunda meydana gelir ve genellikle adli asılarda görülür. Genellikle fraktür unstabildir

Hangman’s Fraktürü

Hangman’s Fraktürü

ALT SERVİKAL VERTEBRALAR

FLEKSİYON TİPİ TRAVMALAR ANTERİOR SUBLUKSASYON

Fleksiyon Tipi Travmalar Bu tip travmalarda esas ani hareket boynun nötral eksenine göre sagittal planda olur. Anterior kolonda kompressif kuvvetler hasar yaratırken, posterior kolonda destrüktif kuvvetler hasar yaratır.

Fleksiyon Tipi Travmalar Eğer etkilenme şiddetli ise anterior longitudinal ligament, posterior longitudinal ligament, interspinöz ligament ve supraspinöz ligament kopması ile bilateral faset dislokasyonu gelişebilir Bir vertebra diğeri üzerinde kayar ve inferior faset, eklem yaptığı superior faseti atlayarak onun ön ne geçer Bu tür bir dislokasyon instabil olduğu gibi yüksek oranda nörolojik defisitler ile birliktedir

Ekstansiyon Tipi Travmalar Kafanın ön tarafına gelen travmalar boynu ani ekstansiyona getirerek hiperekstansiyon tipi travmalara sebep olur. Önden arkaya doğru tüm ligamentler ve kemik yapı zedelenmiştir. Nörolojik defisit görülme oranı yüksektir Anterior longitudinal ligamentte kopma ilgili vertebranın laminer arkusunda kırıklar, processus spinosus’da kırıklar ve artiküler process’lerde kırıklar görülür. Travma şiddetli ise bir orta kolon elemanı olan vertebra pediküllerinde kırılmalar gözlenebilir

Lateral Fleksiyon Tipi Travmalar Bu tür travmalarda ön kolon yapılarında etkilenme çoğunlukla görülmez. Arka kolonun etkilenmesi de nadirdir. Esas etkilenen yapı bir orta kolon elemanı olan uncinate process’dir. Stabil fraktürlerdir.

Vertikal Kompresyon Tipi Travmalar Koronal planda servikal bölgeye ekstansiyon ve fleksiyon olmaksızın aksiyel yüklenme neticesi ortaya çıkar Kafa üstüne düşme veya kafaya ağırlık düşmesi en sık sebeplerdir. Ön kolon ve orta kolon yapıları etkilenir. Orta kolon elemanlarının kanal içine girmesi ile nörolojik defisitler gelişir.

Tear drop Farktürler Genellikle hiperfleksiyon sonucu oluşan instabil fraktürlerdir. Servikal omurga fraktürlerinin yaklaşık %5’inde gözlenmektedir. Olgular sıklıkla quatriplejiktir. Bazen normal olabilirler. lateral servikal grafide vertebra cisminin ön alt kenarında kopuk küçük bir kemik fragmanı izlenir.

İnstabilite İnstabilite fizyolojik yükler altında vertebralar arasındaki ilişkinin bozulması, medulla spinalis, sinir kökleri etkilenmesi veya yaralanmasının ortaya çıkması halidir

Normal

Oblik

C4 burst fraktürü

C4 Teardrop Farktür

C5-C6 facet dislokasyonu

Servikal(boyun)korunma Travmaya uğramış kazazede aksi ispat olana kadar boyun (omurga) kırığı varmış gibi kabul edilmelidir. Bu yüzden boyunluklar kullanılmalı eğer bu yoksa başın her iki tarafı bulunabilecek sert cisimler ile sabitlenmelidir. Boyunluk,boyuna uygulanacak hafif bir çekme kuvvetiyle birlikte yerleştirilmemelidir

Basit Wedge Fraktürü

Fleksiyon Teardrop Fraktür

Kompresyon Fraktürü

C6-C7 Subluksasyonu

Bilateral Facet Eklem Dislokasyonu

Clay-Shovelers Fraktürü

Clay-Shovelers Fraktürü Normal AP Grafi

Unilateral Facet Eklem Dislokasyonu Lateral Grafi Oblik Grafi

Unilateral Facet Eklem Dislokasyonu Normal AP Grafi

Burst Fraktürü