ÜRETİM YÖNETİMİ PROF. DR. ORHAN TORKUL ARŞ. GÖR. M. RAŞİT CESUR NORMAN GAITHER,GREG FRAZIER, OPERATIONS MANAGEMENT Slides prepared by John Loucks  2002 South-Western/Thomson Learning TM

Bölüm 2: Küresel Ekonomide İşletme Stratejileri

İşletme Stratejisinin Geliştirilmesi Şirket Misyonu İş Stratejisi Ürün/Hizmet Planları Rekabet Önceliği İşletme Stratejisi Küresel İş KoşullarınınDeğerlendirilmesi KoşullarınınDeğerlendirilmesiAyırtediciYetkinliklerveyaZayıflıklarAyırtediciYetkinliklerveyaZayıflıklar

Şirket Misyonu  Bir şirket misyonu uzun dönemli amaçları ve şunlarla ilgili beyanları içermelidir:  Şirketin yapmak istediği işin türü  Müşterilerin kimler olacağı  İşle ilgili temel inanışları  Varolma, büyüme ve karlılık amaçları

İş Stratejisi  İş Stratejisi şirketin amaçlarına nasıl ulaşacağını gösteren bir yol haritası veya uzun dönemli bir oyun planı gibi düşünülebilir.  İş stratejisinin girdileri  Küresel iş koşullarının değerlendirilmesi - sosyal, ekonomik, politik, teknolojik, rekabet  Ayırtedici yetkinlikler veya zayıflıklar - işçiler, satış gücü, araştırma- geliştirme, teknoloji, yönetim

Rekabet Öncelikleri  Düşük Üretim Maliyeti  Tanım Ürün/hizmet başına birim maliyet (işçilik, malzeme, ve genel giderler)  Bazı yaratıcı teknikler  Ürün/hizmetin yeniden tasarımı  Yeni teknoloji  Üretim oranında artış  Hurda/atık azalması  Stok azalması

Rekabet Öncelikleri  Teslim performansı  Tanım a) Hızlı teslimat b) Zamanında teslimat  Bazı yaratıcı teknikler a) bitmiş-ürün stoğu a) yüksek üretim hızı a) hızlı taşıma metodu b) daha gerçekçi termin tarihleri b) üretim siparişlerinin daha iyi kontrolü b) daha iyi bilgi sistemi

Rekabet Öncelikleri  Yüksek Ürün/Hizmet Kalitesi  Tanım Müşterinin algıladığı ürün/hizmet kalitesi  Bazı yaratıcı teknikler Ürün/hizmetin  Görünüşünün  Performans ve fonksiyonunun  Yıpranma, dayanıklılık kabiliyetinin  Satış sonrası servisinin geliştirilmesi.

Rekabet Öncelikleri  Müşteri Hizmetleri ve Esneklik  Tanım Diğer ürün/hizmetlerle hızlı değişim. Müşteriye yanıt verme.  Bazı yaratıcı teknikler  Kullanılan proses tipinin değiştirilmesi  İleri teknoloji kullanımı  Ara stokların azaltılması  Kapasite arttırımı

İşletme Stratejisi  İşletme stratejisi şirketin ürün/hizmet üretme ve iş stratejisine ulaşmasını sağlayacak üretim fonksiyonu yol haritasını belirleme planıdır.

İşletme Stratejisinin Elemanları  Üretim sistemi planlaması  Ürün/hizmet planları  Dış kaynak planları  Proses ve teknoloji planları  Kaynakların stratejik tahsisi  Tesis planı: kapasite, lokasyon, ve yerleşim

Üretim Sistemi Planlaması  Üretim tasarım tipinin seçilmesi  Standart  Özel  Üretim Proses tipinin seçilmesi  Ürün odaklı  Süreç odaklı  Bitmiş-ürün stok politikasının seçilmesi  Stoğa üretim  Siparişe üretim

Ürün/Hizmet Planları Bir ürün tasarlandığında, ürünün tüm karakteristik özellikleri belirlenir. Her ürün karakteristiği üretimin nasıl yapılacağını etkiler. Ürün, üretim sistemi tasarımının yapılmasında belirleyicidir.

Ürün Yaşam Çevriminin Aşamaları  Giriş- Satış başlar, üretim ve pazarlama gelişmekte, kar ise negatiftir.  Büyüme – Satışlar ciddi oranda artar, pazarlama çalışmaları yapılır, kapasite arttırılır, kara geçilir.  Olgunluk – Üretim yüksek-hacim, etkinlik ve düşük-maliyete odaklanmıştır, pazarlama ise satış promosyon ve kar maksimizasyonuna odaklıdır.  Düşüş – Satışlar ve kar düşer, ürün kaldırılır veya yenilenir.

Ürün Yaşam Çevriminin Aşamaları Giriş Büyüme Olgunluk Düşüş Giriş Büyüme Olgunluk Düşüş B&W TV Otomobil Video CD Player Renkli baskı Cep telefonu Internet Radyo Internet Radyo Fax Fax Dot-Matrix Printer Printer

Dışkaynak Kullanım Planları  Dışkaynak kullanımı şirketin ihtiyaç duyduğu işlerden bazılarının dışarıdan kiralanması veya taşeronlara yaptırılmasıdır.  Bu strateji, işlerini daha etkin hale getirmek için çalışan firmalar tarafından gittikçe daha çok kullanılmaktadır.  Dışkaynak kullanımının pek çok avantajı ve dezavantajı vardır.  Şirketler belirledikleri operasyon ve iş hedeflerine ulaşabilmek için gerekli en iyi dışkaynak kullanım seviyesini tespit etmeye çalışırlar.  Dışkaynak kullanacak bir firmanın az da olsa ekipman, işçi ve tesis kaynaklarına sahip olması gerekir.

Dışkaynak Kullanım Planları  Bir firma üretimle ilişkili fonksiyonlardan şunlar için dış kaynak kullanımına gidebilir:  Ürün tasarımı  Temel hammaddelerin satınalınması  Alt bileşenler, alt montaj, ana montaj ve bitmiş ürün proseslerinde  Ürünlerin dağıtımında

Dışkaynak Kullanım Planları  Pek çok firma aşağıdaki hizmet fonksiyonları için de dış kaynak kullanımına gitmektedir:  Maaş ödemeleri/bordroları  Fatura çıkarma  Sipariş prosesi  Website geliştirme/bakım/güncelleme  İstihdam  Tesis bakım

Proses ve Teknoloji Planları  İşletme stratejisi için gerekli olan unsurlardan biri ürünlerin/hizmetlerin nasıl üretileceğinin belirlenmesidir.  Teknolojinin yayılımı ürünlerin/hizmetlerin çok hızlı ve sürekli değişimine elverişlidir.

Stratejik Kaynak Tahsisi  Çoğu firmada, firmanın sahip olduğu kaynakların büyük bölümü üretimde/operasyonlarda kullanılır.  Bazı kaynaklar veya kaynakların tamamı sınırlıdır.  Kaynaklar; ürünlere, hizmetlere, projelere ve diğer kar fırsatlarına işletme amaçlarına maksimum ulaşmayı sağlayacak şekilde tahsis edilmelidir.

Tesis Planları  Firmanın ürün/hizmet üretmek için uzun-dönem kapasitesini belirlemesi stratejik önemi olan bir karardır.  Yeni bir tesis lokasyonunun gerekli olduğuna karar verilebilir.  İşçilerin, ekipmanların ve tesisteki fonksiyonel alanların iç düzenlemeleri (yerleşimleri), ürünlerin/hizmetlerin istenen hacimde, kalitede ve maliyette üretilebilmesine etki eder.

Ürün ve Hizmet Karakteristikleri Hizmet Ürün Çıktı Soyut Somut Çıktı stoğu Evet Hayır Müşteri teması KapsamlıÇok az Temin süresi Kısa Uzun Yoğunluk İşçi Sermaye Kalite Subjektif Objektif

Hizmette Rekabet Öncelikleri  Rekabet öncelikleri şöyle sıralanabilir:  Düşük üretim maliyeti  Hızlı ve zamanında teslim  Yüksek kaliteli ürünler/hizmetler  Müşteri hizmetleri ve esneklik  Bu önceliklerin hepsinin aynı anda müşteriye sunulabilmesi ihtimali düşüktür.

Hizmet Stratejisinin Konumlandırması  Hizmet Tasarım Tipi  Standart veya özel ürünler  Müşteriyle irtibat  Fiziksel malların ve soyut hizmetlerin karışımı  Üretim Prosesi Tipi  Quasi üretim  Katılımcı olarak müşteri  Ürün olarak müşteri

Hizmet Stratejisinin Konumlandırması  Örnek: McDonald’s  Hizmet tasarımında yüksek standardizasyon  Müşteri temasının düşük tutulması  Fiziksel malların, soyut hizmetlere baskınlığı  Arka oda üretim prosesi yaklaşımı ile üretim

İşletme Stratejilerinin Belirlenmesi  İş stratejisinde belirlenen ürün planları ve rekabet önceliklerinin desteklenmesi.  Gelişen stratejilerin konumlandırılması ile ilgili düzenlemeler.  Pazarlama stratejileri ile bağlantı.  Alternatif işletme stratejilerinin de gözönünde bulundurulması.

Gelişen Stratejilerin Konumlandırılması  Üretim sisteminin karakteristikleri de, ürün yaşam çevrimi ile birlikte evrim geçirme eğilimindedir.  İşletme stratejileri; ürünün olgunlaşması ile rekabet önceliklerinin değişmesi durumunda üretim sisteminin modifikasyonu konusunda da bir plana sahip olmalıdır.  Sermaye ve üretim teknolojisi bu değişimleri desteklemelidir.

Gelişen Stratejilerin Konumlandırılması Hacim Çok düşük DüşükYüksekÇokyüksek Odak Proses ÜrünÜrün Fin. Mallar SiparişeSiparişeStoğaStoğa PartiMiktarıÇokküçükKüçükBüyükÇokbüyük ÜrünÖzelDüşükStandardizasyon Standart YüksekStandardizasyon YaşamSafhasıGirişErkenBüyümeİleriBüyümeUygunluk

İşletme ile Pazarlama Stratejilerinin Bağlantısı  İşletme Stratejisi  Ürün-odaklı  Stoğa üretim  Standardize ürün  Yüksek hacim  Pazarlama Stratejisi  Düşük üretim maliyeti  Ürünlerin hızlı teslimi  Kalite  Örnek: TV

İşletme ile Pazarlama Stratejilerinin Bağlantısı  İşletme Stratejisi  Ürün-odaklı  Siparişe üretim  Standardize ürün  Yüksek hacim  Pazarlama Stratejisi  Düşük üretim maliyeti  Termin taahhütlerinin sağlanması  Kalite  Örnek: Okul servisi

İşletme ile Pazarlama Stratejilerinin Bağlantısı  İşletme Stratejisi  Süreç-odaklı  Stoğa üretim  Özel ürün  Yüksek hacim  Pazarlama Stratejisi  Esneklik  Kalite  Ürünlerin hızlı teslimi  Örnek: Medikal cihazlar

İşletme ile Pazarlama Stratejilerinin Bağlantısı  İşletme Stratejisi  Süreç-odaklı  Siparişe üretim  Özel ürün  Düşük hacim  Pazarlama Stratejisi  Termin taahhütlerinin sağlanması  Kalite  Esneklik  Örnek: bilgisayar

Diğer En İyi Stratejiler  Yeni ve Küçük Üreticiler Genellikle tercih ettikleri stratejiler:  Özel ürün  Proses odaklı üretim  Siparişe göre üretim politikası Bunlar çok esnek ve sermaye ihtiyacı az olan sistemlerdir.

Diğer En İyi Stratejiler  Yeni ve Küçük Hizmet Sağlayıcılar Şunlar sayesinde büyük firmalarla yarışabilirler:  Özel bir bölüme odaklanmak  Müşteri hizmetleri uygulamalarına önem vermek  Sadık müşteri tabanı oluşturmak

Diğer En İyi Stratejiler  Teknoloji-Yoğun İşler  Üretim sistemleri, yeni bir ürün veya hizmeti giriş safhası sonrasında yüksek hacimde üretebilme kapasitesine sahip olmalıdır.  Şirketler için iki önemli anahtar güç:  Yüksek teknik-personel kabiliyeti  Yeterli sermaye

Ek (tamamlama) : İşletme Uygulamaları  Önce müşteri  Yeni ürün/hizmetlerin pazara hızlı girişi  Yüksek kaliteli üretici olma  Yüksek işgücü verimi & düşük üretim maliyeti  Düşük stok ...

Ek (tamamlama) : İşletme Uygulamaları  Alım ve satımda küresel düşünce  Yeni teknolojilere çabuk adaptasyon ve gelişim  Dayanıklı ve esnek organizasyon  Stratejik anlaşmalara/ortaklıklara karşı daha az direnç  Strateji belirlemede ilgili sosyal konuların değerlendirilmesi

Bölüm 2 Sonu