HAVA YÖNETİMİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI T.C ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ HAVA YÖNETİMİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI SANAYİ KAYNAKLI HAVA KİRLİLİĞİNİN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ

SUNUMUN İÇERİĞİ YÖNETMELİK AMACI VE UYGULAMA ALANLARI YÖNETMELİĞİN TEKNİK UYGULAMASI

YÖNETMELİĞİN AMACI VE UYGULAMA ALANLARI Sanayi ve Enerji Üretim Tesislerinin Faaliyeti Sonucu; Atmosfere yayılan Emisyonları Kontrol Altına Almak

Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği BU YÖNETMELİK; Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Egzoz Gazı Emisyonlarının Kontrolüne Dair Yönetmelik

ile Nükleer yakıt ve diğer radyoaktif maddelerle ilgili tesis, alet ve düzeneklerde, Hava alıcı ortamına baca, kapı, pencere ya da benzeri açıklıklardan herhangi bir emisyonun söz konusu olmadığı tesis, alet ve düzeneklerde, UYGULANMAZ

HAVA EMİSYONU UYGUNLUK KARARI; YÖNETMELİĞİN UYGULAMA ALANLARI HAVA EMİSYONU UYGUNLUK KARARI; 29.04.2009 tarih ve 27214 sayılı R.G’de yayımlanarak 01.04.2010 tarihinde yürürlüğe giren işletmelerin tek bir Çevre İzni almaları amacıyla yayımlanan (ÇKAGİVLHY) Yönetmelik; Ek-1 ve Ek-2 Listesinde yer alan tesislere; SKHKKY hüküm ve esaslarının sağlanması durumunda, verilir.

İZNE TABİ OLMAYAN TESİSLER UYULMASI GEREKEN ESASLAR İzne tabi olmayan tesislerin kurulması ve işletilmesinde; Çevreye olan zararlı etkilerin teknolojik seviyeye uygun olarak azaltılmasına çalışılır. İleri teknoloji uygulanarak, kirleticilerin çevreye olan zararlı etkileri asgari düzeyde tutulur Tesislerin işletilmesi aşamasında ve sonunda açığa çıkan atıklar ve artıklar uygun metotlarla bertaraf edilir.

YÖNETMELİĞİN UYGULAMA ALANLARI SKHKK YÖNETMELİĞİ Ek-11 Ek-1 Ek-2 Ek-3 Ek-4 Ek-5 FORMAT DEĞERLENDİRME TEKNİK DEĞERLENDİRME

BACA KAYNAKLI

YAKMA ve PROSES

Esaslar BELİRLENMİŞTİR. TEKNİK DEĞERLENDİRME Ek-5 Yönetmeliğin Diğer Kısımlarında Verilen Emisyon Sınırlarından Daha Öncelikli Uygulanması Gereken; -Kütlesel Debi Eşik Değerleri -Konsantrasyon Sınır Değerleri Getirilerek Bunlara İlişkin Esaslar BELİRLENMİŞTİR.

TEKNİK DEĞERLENDİRME (EK-5) Yakma Tesisleri Atıkların Ortadan Kaldırıldığı Tesisler Toprak Ürünleri Tesisleri Demir ve Demir Dışı Metallerin Üretildiği tesisler Sinterlendiği, Ergitildiği Tesisler Dökümhaneler Kimya tesisler (Asit Üretim, Karpit Üretim, Klor Üretim, Florür Üretim Tesisleri vb…) Sunta ve Benzeri Ağaç Ürünleri Üretim Tesisleri Petrol Rafinerileri ve Depolama Tesisleri Taş Kömürü Gazlaştırma Tesisleri

TEKNİK DEĞERLENDİRME (EK-5) Bitümlü Yol Yapim Maddelerinin Üretildiği ve İşlendiği Tesisler, Asfalt Üretim Tesisleri: Grafit ve Benzeri Ürünlerin Üretildiği Tesisler Cam Üretim Tesisleri Metal Yüzeylerin Boyandığı Tesisler Ham Petrol, Petrol ve Akaryakıt Dolum ve Depolama Tesisleri Gıda Üretim Tesisleri Diğer Tesisler

METAL YÜZEYLERİN BOYANMASI ÖRNEK UYGULAMA: METAL YÜZEYLERİN BOYANMASI 12.03.2012

Kütlesel bilanço yöntemi ÖRNEK UYGULAMA: METAL YÜZEYLERİN BOYANMASI Kütlesel bilanço yöntemi Kütlesel bilanço, motorlu taşıt üreten ve bu araçların boyandığı tesislerde VOC emisyonlarının hesaplandığı bir metotdur. Bu metot boya proseslerinde tüketilen ve geri kazanılan ya da çeşitli yöntemlerle yok edilen tüm solvent miktarlarını kapsar. PROSESTE KULLANILAN SOLVENT MİKTARI BOYA PROSESİ SOLVENT EMİSYONLARI TOPLANAN KİRLİ SOLVENT VE YAKMA/BERTARAF TESİSİNDE YOK EDİLEN SOLVENT

TEKNİK DEĞERLENDİRME Ek-1 İslilik Toz şeklinde emisyon Tozlu maddelerin üretimi, işlenmesi, taşınması, doldurulması,boşaltılması Açıkta depolanan yığma malzeme Toz yapıcı yanma ve üretim artıklarının taşınması ve depolanması Tesis içi yolların durumu Filtrelerin boşaltılması Atık gazlardaki özel tozların emisyonları için sınırlar Gaz ve buhar emisyonları için sınırlar Kanser yapıcı maddelerin emisyon sınırları Aşırı derece tehlikeli maddeler için emisyon sınırları ve esasları

Açıkta Depolanan Yığma Malzeme TEKNİK DEĞERLENDİRME (Ek-1) Açıkta Depolanan Yığma Malzeme -Araziye rüzgarı kesici levhalar yerleştirir, duvar örülür veya rüzgarı kesici ağaçlar dikilir, -Konveyörler ve diğer taşıyıcıların ve bunların birbiri üzerine malzeme boşalttığı bağlantı kısımlarının üstü kapatılır, -Savurma yapılmadan boşaltma ve doldurma yapılır, -Malzeme üstü naylon branda veya tane büyüklüğü 10 mm den fazla olan maddelerle kapatılır, -Üst tabakalar %10 nemde muhafaza edilir. Bu durumu sağlamak için gerekli donanım kurulur.

TEKNİK DEĞERLENDİRME (Ek-1) Tesisinin prosesi, kullanılan hammadde, üretim sırasında oluşan reaksiyonlar vb… dikkate alınarak Ek-1 kapsamında değerlendirilmektedir. Bu kapsamda; emisyon izin dosyasında; tesiste bulunan emisyon kaynakları ve bu kaynakların ne amaçla kullanıldığına ilişkin açıklayıcı bilgilerin yer alması gerekmektedir. Tesis bacasında oluşan; - Organik/inorganik bileşiklerinin, - Özel toz emisyonlarının, - Kanser yapıcı maddeler ve PAH emisyonları, ayrı ayrı ölçülerek değerlendirilmesi yapılmalıdır.

TEKNİK DEĞERLENDİRME (Ek-1) Aşırı derecede tehlikeli maddeler: Söz konusu maddeler ortamda kalıcı ve birikim etkisi gösterdiğinden,baca gazındaki emisyon konsantrasyonu aşağıdaki sınır değerlere uygun olmalıdır ve verilen sınır değerleri sağlayacak gerekli her türlü önlem alınmalıdır. Poliklor dibenzodioksinler (PCDD) ve Poliklordibenzofuranlar (PCDF) : 0,1 ng/Nm3 Polibrom dibenzodioksinler Polibrom dibenzofuran Poliklor bifeniller 0,1 ng/Nm3 Polihalojen dibenzodioksinler Polihalojen dibenzofuranlar

TEKNİK DEĞERLENDİRME Ek-4 Tesiste bulanan emisyon kaynaklarına ait tüm bacalara; Baca Gazı Hızında; Yakma veya Proses Ünitesi Olması, Baca Yüksekliğinde ise; Yakma ve proses bacaları olması ve bacaların ısıl güçleri dikkate alınarak sınır değerler belirlenmiştir ve bunlara ilişkin esaslar getirilmiştir.

TEKNİK DEĞERLENDİRME (Ek-4) YAKMA TESİSLERİNE AİT BACALARDA BACA GAZI HIZI; Baca gazı hızı en az: 4 m/s Baca gazı hızı en az : 3 m/s olmalıdır. Baca gazı hızı en az : 2 m/s olmalıdır. Baca gazı hızı : 2 m/s’nin altında olabilir. Anma ısıl gücü 500 kW’ın üzerinde ise; Tesisin üretimi ve dizaynı gereği; baca çapının daraltılamadığı ve cebri çekişin uygulanamadığı hallerde; 300 kW ≤ Anma ısıl gücü ≤ 500 kW ise; Anma ısıl gücü 300 kW’ın altında ise;

TEKNİK DEĞERLENDİRME (Ek-4) ÜRETİM ŞEKLİNDEN KAYNAKLANAN BACALARDA BACA GAZI HIZI; Baca gazı hızı en az : 4 m/s olmalıdır. Baca gazı hızı en az : 2 m/s olmalıdır. Cebri çekişin uygulanabildiği hallerde; Tesisin üretim şekli ve üretim prosesi gereği; baca çapının daraltılamadığı ve cebri çekişin uygulanamadığı ve bu durumun bilim kuruluşundan alınacak bir raporla onaylandığı hallerde;

Bacalara dirsek takarak yönlendirme yapılmaması gereklidir

TEKNİK DEĞERLENDİRME (Ek-4) KÜÇÜK ÖLÇEKLİ TESİSLERDE ASGARİ BACA YÜKSEKLİĞİ (Anma ısıl gücü 500 kW’ın altında olan tesisler;) ORTA ÖLÇEKLİ TESİSLERDE ASGARİ BACA YÜKSEKLİĞİ (Anma ısıl gücü 500 kW ile 1,2 MW arasında olan tesisler;) Baca yüksekliği (çatının en yüksek noktasından) en az; 0,5 m Baca çatının tepe noktasına çok yakın değilse; Baca yüksekliği (çatı tabanından) en az 1 m olmalıdır. noktasından) en az; 1,5 m olmalıdır. Anma ısıl gücü 50 kW’ın altında ise; Düz veya eğim açısı 20 derecenin altında olan eğik çatılarda baca yüksekliği çatı eğimini 20 derece olarak kabul edilerek hesaplanan eğik çatının en yüksek noktasından itibaren; Baca yüksekliği en az 1,5 m olmalıdır. Baca yüksekliği (çatının en yüksek noktasından) en az; 2 m olmalıdır. Eğik çatı; Eğik çatı; Düz çatı; Düz çatı;

TEKNİK DEĞERLENDİRME (Ek-4) BÜYÜK ÖLÇEKLİ TESİSLERDE ASGARİ BACA YÜKSEKLİĞİ (Anma ısıl gücü 1,2 MW ve üzerinde olan tesisler;) Bacanın yerden yüksekliği ABAK kullanılarak belirlenir. Çatı üzerinden yüksekliği en az 3 m olmalıdır. H’ (m) : Abak kullanılarak belirlenen baca yüksekliği, d (m) : Baca iç çapı veya baca kesiti alanı eş değer çapı, t (°C) : Baca girişindeki atık gazın sıcaklığı, R (Nm3/h) : Nemsiz durumdaki atık baca gazının normal şartlardaki hacimsel debisi, Q (kg/h) : Kütlesel debi, S : Faktör H (m) : Düzeltilmiş baca yüksekliği H = H’ + J J’ : 10 H’ yarı çapındaki engebeli arazinin tesis zemininden ortalama yüksekliği veya imar planına göre tespit edilmiş azami baca yüksekliklerinin 10 H’ yarı çapı bölge içindeki tesisi zeminine göre yükseklik ortalaması

TEKNİK DEĞERLENDİRME (Ek-4) ISIL GÜCÜ OLMAYAN TESİSLERDE ASGARİ BACA YÜKSEKLİĞİ Yerden 10 m veya çatının en yüksek noktasından itibaren 1,5 m olmalıdır. Ancak; Üretim prosesi bacası olmayan, ortam tozsuzlaştırma/gazlaştırma ve malzeme geri kazanım amaçlı olarak iç ortam havasını toz tutma/gaz arıtma sisteminden filtre ederek atmosfere veren bacaların, dikey çıkışlı olmasına, bacanın ait olduğu bina yüksekliği ve atmosfere verilen emisyonların dağılım koşulları dikkate alınarak, yetkili mercii tarafından karar verilir. (stokholler, silolar, nakil hatları, pnömatik sevk sistemlerineait bacalar ) Bu bacalarda Ek-4.b.4 uygulanmaz. Bu bacalar hakkında emisyon ölçüm raporunda ve Valilik tespit raporunda ayrıntılı bilgi verilmesi gerekmektedir.

TEKNİK DEĞERLENDİRME Ek-3 SEÖS kurulmasına ilişkin tesiste Bulanan Her Bir Baca İçin ; Isıl güç ve/veya Kütlesel Debi Eşik Değerleri, Ölçümler, değerlendirilmesi ve raporlanması, SEÖS ölçüm sonuçlarının değerlendirilmesine ilişkin esaslar Belirlenmiştir.

TEKNİK DEĞERLENDİRME (Ek-3) Yakma tesislerinin ısıl gücüne ve kullandığı yakıta bağlı olarak; Bacada ölçülen emisyonların kütlesel debi değerine bağlı olarak; SKHKKY Ek-3.d.2 gereğince; Isıl kapasitesi 100 GJ/saat (27778 kW) ve üstünde olan katı yakıt ve fuel-oil ile çalışan yakma sistemleri toz emisyonu ve Hacimsel debi ; SKHKKY Ek-3.d.4 gereğince; Isıl kapasitesi 36 GJ/saat (10 MW) ve Üstünde olan sıvı ve katı yakıtlı yakma sistemleri yanma kontrolü için yazıcılı bir baca gazı analiz cihazı CO ve (O2 veya CO2 ); Ölçümü yapan yazıcılı ve kaydedicili bir baca gazı Ölçüm Cihazıyla donatılmalıdır. SKHKKY Ek-3.d.3’de verilen kütlesel debi Eşik Değerlerini aşması halinde aşan Parametrenin ve hacimsel debi; SKHKKY Ek-3.d.2 gereğince; Toz emisyonu değeri 10 kg/saat’i; I. Sınıf özel toz emisyonu değeri 2 kg/saat’i ; II. Sınıf özel toz emisyonu değeri 5 kg/saat’i; Toz emisyonu ve hacimsel debi; ölçümü yapan yazıcılı ve kaydedicili bir Baca gazı ölçüm cihazıyla donatılmalıdır.

Sürekli ölçümler çerçevesinde, sonuçların değerlendirilmesi (BYT dışında) 1 (bir) yıl içindeki işletim saatleri açısından aşağıdakilerin karşılandığını gösteriyorsa, Hiç bir takvim ayındaki emisyon ölçümlerinin ortalaması emisyon sınır değerlerini geçmiyorsa, Kükürt dioksit ve toz için: 48 saatlik tüm ortalama değerlerin %97'si, emisyon sınır değerlerinin %110'unu geçmiyorsa, Azot oksitler için: 48 saatlik tüm ortalama değerlerin %95'i, emisyon sınır değerlerinin %110'unu geçmiyorsa, emisyon sınır değerlerine uyulduğu kabul edilir.

Sürekli ölçümler çerçevesinde, sonuçların değerlendirilmesi (BYT dışında) Ek-5.A.1.9 Bir takvim yılı içindeki işletim saatleri süresince; Geçerli günlük ortalamaların hiç birinin ilgili değerleri aşmaması, Yıl boyunca bütün onaylanmış saatlik ortalama değerlerin, ilgili değerlerin % 200 ünü aşmaması, durumunda emisyon sınır değerlerine uyulduğu kabul edilir.

TEKNİK DEĞERLENDİRME Ek-2 İşletmenin Tamamından Kaynaklanan Emisyonların Kütlesel Debi Değerlerine Eşik Değerler Getirilerek; Bu Eşik Değerleri Aşan Tesisler İçin; hava kirlenmesi katkı değerinin hesaplanması ve Hava Kalitesi Modellemesi ve hava kalitesi ölçümüne ilişkin ve Hava Kalitesi Ölçüm Esasları ve sınır değerler BELİRLENMİŞTİR

HAVA KİRLENMESİNE KATKI DEĞERİ Tesis Etki Alanı : r=50 X h olan alan, 2X2 km (alan) İnceleme Alanı: Etki alanı içinde 1X1 km Hava Kalitesi Modeli : HKKD hesaplanır, ölçüm noktaları belirlenir. Hava Kalitesi Ölçümü : Aktif veya pasif örnekleme Aktif Ölçüm: En az 2 nokta , 1 ay Pasif Ölçüm: En az 8 nokta (4+2+2) , 2 ay

HKKD ler Hava Kalitesi Sınır Değerleri ile karşılaştırılır. HAVA KALİTESİ ÖLÇÜMLERİ HKKD ler Hava Kalitesi Sınır Değerleri ile karşılaştırılır. Ölçüm sonuçları; UVS: Yapılan bütün ölçüm sonuçlarının ortalaması KVS: Maksimum günlük ortalama veya ölçüm sonuçlarının %95’i

TEKNİK DEĞERLENDİRME Ek-12 emisyonlarının kütlesel debilerinin belirlenmesine ilişkin esaslar belirtilmiştir. - Ham Petrol ve Akaryakıt Dolum ve Depolama Tesisleri - Gaz Dolum ve Depolama Tesisleri - Taş çıkarma kırma ve sınıflandırmaTesisleri

DEĞERLENDİRME ESASLARI YÖNETMELİĞİN TEKNİK DEĞERLENDİRME ESASLARI HAVA KALİTESİNİN KORUNMASI TÜM KİRLETİCİ EMİSYONLARIN KONTROL ALTINA ALINMASI BACA KAYNAKLI BACA DIŞI KAYNAKLI -KONSANTRASYONLAR İÇİN SINIR DEĞER -KÜTLESEL DEBİLER İÇİN EŞİK DEĞERLER -BACA GAZI HIZI VE YÜKSEKLİKLERİ İÇİN ALT SINIR DEĞERLER SÜREKLİ ÖLÇÜM CİHAZLARI -TOZ TUTMA VE TOPLAMA SİSTEMLERİ -GAZ ARITMA SİSTEMLERİ VB.. -KAÇAK EMİSYONLARIN MÜMKÜN OLDUĞUNCA AZALTILMASI( EMİSYONLARIN TOPLANARAK BACA MARİFETİYLE ATMOSFERE VERİLMESİ VB. ) -KÜTLESEL DEBİLER İÇİN EŞİK DEĞERLER -AÇIKTA DEPOLAMA İÇİN KONTROL ÖNLEMLERİ -TESİS İÇİ YOLLAR -VB… HAVA KALİTESİ SINIR DEĞERLERİ

ÖRNEK UYGULAMA: ÇİMENTO FABRİKALARI EMİSYON KAYNAKLARI YAKMA TESİSLERİ BACA DIŞI KAYNAKLI YAKMA PROSES -MADEN OCAKLARI -TESİS İÇİ YOLLAR -AÇIKTA DEPOLANAN MALZEME -BUHAR KAZ. -DÖNER FIRIN -PAKETLEME HATLARI -KÖMÜR KUTUTMA ÜNİT.

YÖNETMELİĞİN UYGULAMASI TEYİT ÖLÇÜMLERİ İşletmeci, her 2 iki yılda bir, izin anında öngörülen verilerden herhangi bir sapma olup olmadığını ve tesiste yapılan iyileştirmeleri rapor etmek zorundadır.

BYT İÇİN RAPORLAMA ZORUNLULUĞU BYT İşletmecisi, SOX, NOX ve toz emisyonu için toplam yıllık emisyonları, Biyokütle, diğer katı yakıtlar, sıvı yakıtlar, doğalgaz ve diğer gazlar olmak üzere alt ısıl değerden hesaplanmak suretiyle yıllık enerji girdisini, 2011 yılı itibariyle her yıl 31 Mart tarihine kadar raporlama zorundadır.

İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM. 0 312 586 31 53 Derya SARIOĞLU Y.Kimyager 0 312 586 31 53 derya.sarioglu@csb.gov.tr