Temel Kanunlar ve Temel Elektronik
Ohm Kanunu Akım = Gerilim / Direnç I = V / R V = I x R Tanımlamalar: Gerilim (V) = Enerji / Elek.Yük, [joule/culomb] veya [volt] Akım (I) = Elek.Yük / Zaman, [culomb/sn] veya [amper] Direnç (R) = Gerilim / Akım, [volt/amper] veya [Ohm] Örnek: Bir direnç üzerinden bir akım geçtiğinde üzerinde oluşan gerilim düşümü V1 - V2 = I R I R V1 V2
Semboller Devre elemanlarını göstermek için semboller kullanılır Ayrıca her devrede kablo ve iletken teller vardır. + Batarya veya üreteç Örnek devre V + I R Direnç Toprak Toprak gerilimi 0 Volt Olarak tanımlanır.
Paralel ve seri direnç devreleri Tüm elemanlar üzerinden aynı değerlikli akım akar. Paralel Tüm elemanlar üzerinde aynı gerilim düşer Seri devre V = R1 I + R2 I = Reş I Reş = R1 + R2 + Not: Bu nokta ortak bağlantı noktasıdır I V R1 R2 Paralel devre I = V/R1 + V/R2 = V/Reff 1/Reş = 1/R1 + 1/R2 + V R1 R2 I1 I2 I Reş (veya Req): eşdeğer direnç
Gerilim Bölücü Seri direnç devresidir. Giriş gerilimini istenilen seviyeye düşürmede kullanılır. Avantajları: Basit ve doğru çözüm sunarlar Karmaşık olan devrelerde tek bir güç kaynağı kullanımına olanak tanır. Dezavantajları: Güç bölünür. Rload >> R2 olması gerekir. Gerilim Bölücü I = Vin/Reş = Vout/R2 Vout = Vin (R2 / (R1 + R2) ) + Vin R1 R2 I Vout Harici veya dış bağlantı sembolü
Değişken Gerilim Bölücü Potansiyometre kullanılır (= değişken direnç) Sabit çıkış dirençlidir. (Aşağıdaki devre için.) Değişken Gerilim Bölücü Vout = Vin (Rout / (Rvar + Rout) ) Potansiyometre sembolü I Vout Vin Rvar + Rout I
Kirchoff’un Akımlar Kanunu(KAK) Bir düğüme gelen akımların toplamı aynı düğümü terk eden ekımların toplamına eşittir. Diğer bir ifade ile, bir düğüme gelen akımların kapalı bir yüzey üzerinden cebrik toplamı sıfırdır (Gauss Yasası).
Kirchoff’un Akımlar Kanunu(KAK) I1 = 2 A olduğu bilindiğine göre I2 akımının değeri nedir? KAK’ tan I1 = I2 = 2A Son ifade seri bağlı iki eleman üzerinde geçen akım birbirine eşittir. I1 I2
Kirchoff’un Akımlar Kanunu(KAK) Aşağıdaki devrede I0 akımını bulunuz. 10 A 2 A I0 4 A - İşareti akımın yönünün gösterildiğinin aksine ters yönde aktığını gösterir.
Kirchoff’un Akımlar Kanunu(KAK) Paralel yapıya sahip yandaki devrede I akımını bulmak için iki yol vardır. Req (eşdeğer direnç) hesaplanıp buradan I akımını hesaplarız. Veya I1 ve I2 akımlarını bulur buradan (KAK) I değerini hesaplarız. I I1 I2
Kirchoff’un Akımlar Kanunu(KAK) Req hesaplar ve I akımını buluruz. Req = 10/2 = 5 Ω I = 10/5 = 2A I I1 I2
Kirchoff’un Akımlar Kanunu(KAK) I1 ve I2 akımlarından I akımının hesaplanması ise: I1 = 10/10 = 1A I2 = 10/10 = 1 A I = I1 + I2 = 2 A I I1 I2
Kirchoff’un Gerilimler Kanunu(KGK) Kapalı bir yoldaki (veya çevredeki) gerilimlerin cebirsel toplamı sıfırdır. Veya Gerilim düşümleri toplamı = Üretilen gerilimler toplamı
Devre Tanımları Seri bağlı haldeki gerilim kaynakları toplanır.
Devre Tanımları Paralel bağlı gerilim kaynakları aynı değerdeki gerilimi daha yüksek akımlı bir durumda sağlar.
Örnek: Aşağıdaki devrelerden hangisi Vab = 7V eşitliğini sağlar? a) b) c) d)
Seri Direnç Devresi Herhangi bir sayıda birbirine seri bağlı dirençlerden oluşan devrenin eşdeğer direnç değeri dirençlerin herbirisinin değerlerinin toplamına eşittir.
Paralel Direnç Devresi Herhangi bir sayıdaki paralel bağlı dirençlerden oluşan devrenin eşdeğer direnç ifadesi aşağıdaki gibi ifade edilir.
Paralel Bağlı İki Direncin Eşdeğeri Paralel bağlı iki direncin eşdeğeri basitçe aşağıdaki gibi ifade edilebilir.
Gerilim Bölücü Devre Aşağıdaki şekilde verilmiş olan seri bir devrede dirençler üzerindeki gerilim düşümü hesabı kısaca şöyle özetlenebilir. R1 + V1 _ + V2 _ VS R2
Akım Bölücü Devre İki paralel direnç devresinden oluşan yapı için akım paylaşım kuralı kısaca: IS R1 I1 R2 I2