İşletme-7

İşletmelerin Hukuksal Yapısı

ÖZEL İŞLETMELER KİŞİ İŞLETMELERİ TEK KİŞİ İŞLETMELERİ ADİ ORTAKLIK KOLLEKTİF ORTAKLIK ADİ KOMANDİT ORTAKLIK SERMAYE İŞLETMELERİ ANONİM ORTAKLIK LİMİTED ORTAKLIK SERM. PAYLARA BÖLÜNMÜŞ KOM.ORT. KOOPERATİF İŞLETMELER ÜRETİM KOOP. TÜKETİM KOOP. KONUT KOOP. KREDİ KOOP. SATIŞ KOOP DERNEK VE TESİS İŞLETMELERİ

1.KİŞİ İŞLETMELERİ Sermayeleri ve yönetimleri açısından kişilere bağlı olarak örgütlenen hukuksal yapı olarak ayrı bir tüzel kişiliği olmayan birimler Tek kişi işletmesi, adi şirket, kollektif şirket, adi komandit şirket

1a.Tek kişi işletmesi Bir kişinin sahipliği ile kurulup yönetilirler Kar ve risk bir kişinindir İşletmenin tüzel kişiliği yoktur Sanayi sitesindeki dükkan, bakkal amca TACİR: Bir ticari işletmeyi kısmen dahi olsa, kendi adına işleten kimseye denir

1a yararları Yalındırlar Kuruluşları kolaydır Denetimleri sorunsuzdur Kararlar kolay alınır Yetki tek elde toplanır

1a sakıncaları Büyüme olanakları sınırlı Kredi alabilmeleri zor Gelişmiş yönetim ilkelerini uygulayamazlar İşletme sahibi yalnızca yatırdığı sermaye ile değil tüm mal varlığı ile risk altına girer. Sınırsız sorumluluk vardır

1b.Adi Ortaklık TTK’ya göre adi ortaklık tacir tanımı içindedir. Yazılı ve sözlü bir sözleşmeyle kurulur Her ortak para, mal, alacak ya da emek olarak bir sermaye koymak zorundadır Adi ortaklığın tüzel kişiliği yoktur Adi ortaklıkların kuruluşları ve yönetilmeleri yalın ve kolaydır Yaşama süreleri kısıtlıdır

1c.Kollektif Şirket Adi ortaklık değil ticaret ortaklığı türüdür Kollektif, komandit, serm.payl.böl.komandit, anonim, limited, kooperatif=ticaret ortaklıkları Ticaret ortaklıklarında işletme sermaye sahiplerinin dışında ve onlardan ayrı olarak hukuksal bir kişiliğe sahip=tüzel kişilik “Ticari bir işletmeyi bir ticari unvan altında işletmek maksadıyla hakiki şahıslar arasında kurulan ve ortaklardan hiçbirinin sorumluluğu şirket alacaklılarına karşı tahdit edilmemiş olan şirket”

1c.Kollektif Şirket Borçlardan dolayı gerçek kişi olan ortaklar yalnız kendi koydukları sermaye ile değil bütün varlıklarıyla sınırsız sorumludurlar 1.derecede şirketin tüzel kişiliği sorumlu 2.derecede şirketin varlığı yetmiyorsa ortaklara yönelim Ortaklar birbirini yakından tanıyıp güvenmesi Ortak sayısı az En az iki gerçek kişi

1c.yararları Az sayıda kişi kurabilir Yönetim ve örgütlenmesi kolay Üçüncü kişilere karşı güven yaratır Tüm ortaklar her zaman bütün işlemleri denetleme hakkına sahip İlke olarak karşılıklı güvene dayanır

1c.sakıncaları Yetki bölünmesi yönetimde sorun yaratabilir Sınırsız sorumluluk ortaklar arasında sorunlar yaratabilir Yeni ortak alınması ya da ortaklıktan çıkarmanın yasal gerekleri ağırdır Büyüme ve gelişme olanakları sınırlıdır

1d.ADİ KOMANDİT ŞİRKET “Ticari bir işletmeyi bir ticaret ünvanı altında işletmek amacıyla kurulan, şirket alacaklılarına karşı ortaklardan bir veya birkaçının sorumluluğu sınırlanmamış, öbürlerinin sorumluluğu koydukları kapital ile sınırlanmış olan şirket komandit şirkettir”

1d.Komandit Şirket Adi komandit şirket kimi yönleriyle kollektif şirkete, kimi yönleriyle de limited şirkete benzemekte Komandite ortak: sınırsız sorumlu (kollektif şirket hükümleri geçerli) Komanditer ortak:sınırlı sorumlu (şirketin yönetiminde yok) Şirketin yönetim ve temsil hakkı komandite ortaklarının Kuruluş formaliteleri ve koşulları açısından kollektif şirket hükümleri uygulanır Komanditer ortağın sermayesi paylara bölünmüşse durum farklı

2.Sermaye şirketleri Ortaklar ve onların varlıkları değil, işletmeye koydukları sermaye Ortakların varlıkları şirket varlıklarından ayrı

2a.SERMAYESİ PAYLARA BÖLÜNMÜŞ KOMANDİT ŞİRKET Sermayesi paylara bölünen ve ortaklarından bir veya birkaçı ortaklığın alacaklılarına karşı bir kollektif ortaklık paydaşı gibi sorumlu olan bir ortaklık türüdür Komanditer’in sermayesi paylar biçiminde belirtilmektedir (A.Ş. gibi) Kuruluş için: en az 5 ortak biri komandite olmalı Bu şirketlere; A.Ş.’lere ilişkin yasal hükümler uygulanır

2b.Limited Şirket İki veya daha fazla gerçek veya tüzel kişi tarafından bir ticaret ünvanı altında kurulan, ortakların sorumluluğu, koymayı taahhüt ettikleri sermaye ile sınırlı ve ana sermayesi belirli olan şirkettir Şirketin sermayesi pay senetlerine bölünmüş değil Ortak sayısı 2-50 arası Oy hakkı koydukları sermayeye göre

2b.Limited Şirket Kredi sağlama olanakları sınırlı Payların tümünün ya da bir bölümünün başkalarına aktarılması olanaklı BUNUN İÇİN=Sermayenin ¾’üne sahip olanların olumlu oy kullanması şart Büyük girişimlerde bulunamaz ve kolay gelişemezler Sermaye pay senetleri ile temsil edilemediği için paylar sermaye pazarında alınıp satılamaz Esnek olan ve özellikle sınırlı ve geçici olan işlerde kullanılan bir hukuksal biçim

2c.Anonim Şirket Bir ünvana sahip, ana sermayesi belli ve paylara bölünmüş olan ve borçlardan dolayı yalnız varlıklarıyla sorumlu bulunan bir şirket Şirket ortaklarının sorumluluğu koydukları sermaye ile sınırlı En az 5 ortak Anonim şirketlerde en üst organ genel kuruldur Genel kurul tüm pay sahiplerinden oluşur Sermayesi çok olanın oy hakkı da çok

2c.Anonim Şirket Genel kurul, pay sahipleri arasından en az üç kişiden oluşan bir yönetim kurulu seçer Yönetim kurulu=şirketin yasal temsilcisi Hisse senedi=pay sahiplerinin sermaye payları üzerindeki kullanım hakkı Hisse senetleri yoluyla paylar aktarılabilir

2c. Anonim Şirket Sorumluluk şirketin mal varlığıyla sınırlı Ortaklar şirketin borç ve yükümlülüklerine karşı kişisel yoldan herhangi bir sorumluluk taşımaz Yasal ve özel yedek akçeler ayrılarak öz sermaye sürekli artar Kredi olanaklarını yıldan yıla geliştirir Kuruluş ve yönetim bakımından biçimsel işlemler çoktur Yönetim ve örgütlenme maliyeti yüksek

3.Kooperatif Ortaklıklar Ortakların iktisadi çıkarlarını ve özellikle meslek ve geçimlerine ilişkin gereksinmelerini karşılıklı yardım ve dayanışma yoluyla sağlamak ve korumak amacıyla kurulur Temel amaç, kazanç elde edip bunu ortaklarına dağıtmak değil Ortaklarının gereksinmelerini hep birlikte daha kolay ve ucuza sağlamak Aslında kooperatifler şirketlerden ayrı tüzel kişiliği olan kuruluşlar

3.Kooperatif Ortaklıklar Kurulması için en az 7 ortak Kurulum için ilgili bakanlık onayı gerekli

Kooperatifçilik İlkeleri Açık ortaklık Demokratik yönetim Sermayeye sınırlı faiz ve işletme fazlalarının oranlı dağıtımı (risturn ilkesi) Kooperatifler arası işbirliği

KAMU İŞLETMELERİ Katma bütçeli dairelerin işletmeleri (Üniv, karayolları, orman gen.müdürlüğü) Döner sermayeli işletmeler (hastaneler, darphane) Yerel yönetim işletmeleri (tansa mağazası, petrol istasyonu) Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT)

KİT’LER Sermayesinin yarısından fazlası doğrudan doğruya ve dolaylı olarak devlete ait olan kamu kuruluş ve ortaklıkları İDT:İktisadi devlet teşekkülü (sermayesinin tamamı devlete ait – ticari esaslara göre faaliyet gösteren sayıştay denetimi dışında KİK:Kamu iktisadi kuruluşu Tekel niteliğindeki mallar ile temel mal ve hizmet üretmek ve pazarlamak üzere kurulan ve kamu hizmeti niteliği ağır basan

İDT Ziraat bankası TPAO Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. Halk Bankası A.Ş. TMO

KİK TEK TCDD PTT THY Çaykur

MEMLEKET İSTERİM (Cahit Sıtkı Tarancı) Memleket isterim Gök mavi, dal yeşil, tarla sarı olsun; Kuşların çiçeklerin diyarı olsun. Memleket isterim Ne başta dert ne gönülde hasret olsun; Kardeş kavgasına bir nihayet olsun. Memleket isterim Ne zengin fakir ne sen ben farkı olsun; Kış günü herkesin evi barkı olsun. Memleket isterim Yaşamak, sevmek gibi gönülden olsun; Olursa bir şikayet ölümden olsun.

Bir şirket istiyorum. Ama… Şirket batarsa evim, arabam, yalım gitmesin Kişilikli olsun (Tüzel kişiliğe sahip olsun) Sıkılırsam ortaklıktan çıkabileyim Kurulumu kolay olsun

En Beğenilen Şirketler Ligi (2015) Koç Holding Turkcell Arçelik Coca Cola Garanti Bankası Unilever Eczacıbaşı Topluluğu Türkiye İşbankası THY Sabancı Holding

ISO 500 listesi (2015) Zirvede Kim Var?