TÜRK YÜKSEKÖĞRETİMİNDE BOLOGNA SÜRECİ VE GELECEĞE BAKIŞ I. BOLOGNA SÜRECİ ARAŞTIRMALARI KONGRESİ HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ, EYLÜL 2015 Prof. Dr. Mehmet Durman

SUNUM İÇERİĞİ  Bologna Süreci  Ülkemizde bu kapsamda günümüze kadar yürütülen çalışmalar ve diğer ülkelere göre kıyaslamalı durumu  Geleceğe bakış ve öncelikler

3 Avrupa Düzeyinde, 29 Ülkenin Eğitim Bakanları tarafından 19 Haziran 1999 tarihinde Bologna Deklarasyonu ile başlatılan ve Avrupa ülkelerinin katılımı ile ortak bir Avrupa Yükseköğretim Alanı oluşturmayı hedefleyen süreçtir. 4 ülke ile Sorbon’da başlatılan sürece günümüzde dahil olan ülkelerin sayısı 48‘e ulaşmıştır. Avrupa dışındaki ülkelerin de yükseköğretim sistemlerini etkilemektedir. Birkaç hedeften bir çok hedefe genişlemiştir. AB Lizbon Stratejisi’nin hayata geçirilmesinde en önemli itici gücü oluşturmaktadır. ANA HEDEFLERİ: Avrupa yükseköğretimini yeniden yapılandırmak, Avrupa topluluğunun ekonomik ve sosyal ihtiyaçlarına uygun Avrupa Yükseköğretim Alanı’nı oluşturmak, Yükseköğretim sistemlerini birbiri ile uyumlu, kolay anlaşılır ve ulusal ve uluslararası bir çerçevede tanınır duruma getirmek, Yükseköğretim kurumları arasında işbirliğini, hareketliliği ve mezunların istihdam edilebilirliğini arttırmak Yaşam Boyu Öğrenmeyi Desteklemek BOLONYA SÜRECİ

4 BOLOGNA SÜRECİ YAYILIM  Bologna Deklarasyonu, 1999 (29 ülke)  Prag, 2001 (33 ülke, Türkiye’nin katılımı)  Berlin, 2003 (40 ülke)  Bergen, 2005 (45 ülke)  Londra, 2007 (46 ülke)  Leuven, 2009  Budapeşte-Viyana, 2010 (47 ülke)  Bükreş, 2012  Erivan, 2015 (48 ülke)   Fransa, 2018 

5

Bolgna Süreci, son 16 yılda, dünyadaki yükseköğretimin en hızlı ve en kapsamlı yeniden yapılanmasını beraberinde getirmiştir. Bu süreç, Avrupa dışındaki ülkeler tarafından da yakından takip edilmekte, bu ülkelerin yükseköğretim sistemlerini etkilemekte ve yeniden yapılanmalarına bir vizyon ve çerçeve oluşturmaktadır. BOLOGNA SÜRECİ KÜRESEL YAYILIM

7 BOLOGNA SÜRECİ İŞLEYİŞ  Avrupa Düzeyinde o Bakanlar Konferansı (2-3 yılda bir kez toplanır) o Bologna İzleme Grubu (BFUG) (Üye ülkeler, Avrupa Komisyonu, Danışma Üyeleri (ESU, EUA, vb.) o BFUG Yürütme Kurulu o Bologna Sekreteryası o Bologna Seminerleri o BFUG Çalışma Grupları ve Networkler ( : 9 Çalışma Grubu/Network) Yapısal Reformlar Raporlama (Stocktaking) Ulusal Yeterlilikler Çerçeveleri Sosyal Boyut ve Yaşam Boyu Öğrenme Önceki Öğrenmelerin Tanınması, Hareketlilik ve Uluslararasılaşma.....  Ülkeler Düzeyinde: Yükseköğretimden sorumlu bakanlıklar/kurumlar, öğrenci birlikleri, kalite güvencesi, vb. kuruluşlar Türkiye’de: YÖK, Ulusal Ajans ve Bologna Uzmanları Türkiye Ulusal Takımı: ( , , , , , Dönem Projeleri)  Kurumlar Düzeyinde: Yükseköğretim Kurumları, kalite güvencesi kuruluşları, paydaşlar

8 BOLOGNA SÜRECİ SORBON’DAN BÜKREŞ’E ÇALIŞMA KONULARI Kaynak: Bologna Proccess Implementation Report, 2015 Akademik yeterliliklerin otomatik tanınmasının sağlanması UYÇ’lerini oluşturmayan ülkeler için yeni bir yol haritasının belirlenmesi Yükseköğretime erişimi ve tamamlama oranlarının arttırmasına yönelik politikaların güçlendirilmesi İşverenler ile işbirliği içerisinde mezunların istihdam, yaşam boyu öğrenme ve girişimcilik becerilerinin iyileştirmesi EQAR’a kayıtlı kalite güvencesi kuruluşlarını AYA içerisinde faaliyetlerine izin verilmesi Küresel yayılım ve işbirliği stratejisinin gözden geçirilmesi ve iyileştirilmesi Bologna uygulama araçlarının öğrenme çıktılarını temel almasının sağlanması

9 9 DERECE SİSTEMİMÜKEMMEL (4.67) ÇOK İYİ (4.33) ÇOK İYİ (4.66) 2/3’lü Sistemi Uygulama DüzeyiMÜKEMMEL (5) 1 den 2’ ye GeçişÇOK İYİ (4)MÜKEMMEL (5) İkili Sistemdeki Öğrenci OranıMÜKEMMEL (5)-- Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi Uygulama Düzeyi-İYİ (3) ÇOK İYİ (4) KALİTE GÜVENCESİORTA (2.00)ÇOK İYİ (4.00) ORTA (1.66) AYA ile uyumlu Ulusal Kalite Sistemi Uygulama DüzeyiORTA (2)MÜKEMMEL (5)-- Dış Kalite Güvence Sistemi Gelişme DüzeyiORTA (2)ÇOK İYİ (4)İYİ (3) Öğrencilerin Katılım DüzeyiORTA (2)ÇOK İYİ (4)MÜKEMMEL (5)ZAYIF (1) Uluslararası Katılım DüzeyiORTA (2)İYİ (3)ÇOK İYİ (4)ZAYIF (1) DİPLOMA VE ÖĞRENİM SÜRELERİNİN DENKLİĞİÇOK İYİ (3.67)ÇOK İYİ (4.33)ÇOK İYİ (4.00)İYİ (3.00) Diploma Eki Uygulama DüzeyiÇOK İYİ (4) İYİ (3) Lizbon Tanınma KonvansiyonuİYİ (3)ÇOK İYİ (4)MÜKEMMEL (5)- ECTS Uygulama DüzeyiÇOK İYİ (4)MÜKEMMEL (5)İYİ (3) YAŞAM BOYU ÖĞRENMEİYİ (3.00)ZAYIF (1.00) Önceki Öğrenimin Tanınması-İYİ (3)ZAYIF (1) ORTAK DERECELERMÜKEMMEL (5.00)-- Ortak Derecelerin Oluşturulması ve Tanınması-MÜKEMMEL (5)-- GENELİYİ (3,30)ÇOK İYİ (4.16)ÇOK İYİ (3,80)İYİ (2.88) BERGEN 2005 LONDRA 2007 Bologna Süreci Değerlendirme Raporlarında Türkiye’nin Durumu LEUVEN 2009 BÜKREŞ 2012

1. Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: 2/3 seviyeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi Seviyeler arası geçiş Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi

Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: 2/3 seviyeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi Seviyeler arası geçiş Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi

Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: 2/3 seviyeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi Seviyeler arası geçiş Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi

Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: 2/3 seviyeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi Seviyeler arası geçiş Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi

Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: 2/3 seviyeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi Seviyeler arası geçiş Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi

Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: 2/3 seviyeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi Seviyeler arası geçiş Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi 1.Süreci başlatmak için karar alınması 2.Çalışma takviminin oluşturulması 3.Sürecin organizasyonu 4.Çerçevenin tasarımı 5.Paydaşlardan görüş alınması 6.Çerçevenin onaylanması 7.İdari organizasyon 8.Çerçevenin yükseköğretim kurumları/programları düzeyinde uygulanması 9.Yeterliliklerin TYYÇ’ye dahil edilmesi (Kalite Güvencesi) 10.Çerçevenin Avrupa Üst Yeterlilik Çerçeveleri ile uyumluluğunun belgelendirilmesi 11.TYYÇ Web sitesinin oluşturulması ve yayınlanması

2. Kalite güvencesi Dış Kalite Güvence Sisteminin gelişim düzeyi Öğrenci Katılımı Uluslararası Katılım

2. Kalite güvencesi Dış Kalite Güvence Sisteminin gelişim düzeyi Öğrenci Katılımı Uluslararası Katılım

2. Kalite güvencesi Dış Kalite Güvence Sisteminin gelişim düzeyi Öğrenci Katılımı Uluslararası Katılım

3. Diplomaların ve Öğrenim Sürelerinin Tanınması Diploma Eki Uygulama Düzeyi AKTS Uygulama Düzeyi Yeterliliklerin Tanınması (Lisbon Tanınma Konvensiyonu)

3. Diplomaların ve Öğrenim Sürelerinin Tanınması Diploma Eki Uygulama Düzeyi AKTS Uygulama Düzeyi Yeterliliklerin Tanınması (Lisbon Tanınma Konvensiyonu)

3. Diplomaların ve Öğrenim Sürelerinin Tanınması Diploma Eki Uygulama Düzeyi AKTS Uygulama Düzeyi Yeterliliklerin Tanınması (Lisbon Tanınma Konvensiyonu)

1.Başvuran eşit değerlendirilme hakkına sahiptir. 2.Önemli bir farklılık yok ise tanınma gerçekleşir. 3.Düzenlemeler tanınma süreçlerinin program içeriğinden daha çok öğrenme çıktılarının kıyaslanmasını teşvik eder. 4.Denklik verilmemesi durumunda ilgili otorite önemli olan farklılıkları kanıtlar. 5.Başvuran itiraz hakkına sahiptir. 3. Diplomaların ve Öğrenim Sürelerinin Tanınması Diploma Eki Uygulama Düzeyi AKTS Uygulama Düzeyi Yeterliliklerin Tanınması (Lisbon Tanınma Konvansiyonu) √ √ √ √ _

4. Yaşam Boyu Öğrenme Önceki öğrenimin tanınması

24 Teşekkür ederim. “…..implementation of the structural reforms is uneven and the tools are sometimes used incorrectly or in bureaucratic and superficial ways. Continuing improvement of our higher education systems and greater involvement of academic communities are necessary to achieve the full potential of the EHEA. We are committed to completing the work, and recognize the need to give new impetus to our cooperation.” “….yapılsal reformların uygulanması farklılıklar göstermektedir ve bazen araçlar yanlış, bürokratik veya yapay olarak kullanılmaktadır.. AYA ‘nın hedeflerine ulaşması için yükseköğretim sistemlerimizdeki gelişmelerin devam etmesi ve daha fazla oranda akademik kesimlerin katılımı zorunludur. Bizler, bu çalışmaları tamamlamayı taahhüt ediyor ve işbirliğimize yeni bir ivme kazandırma ihtiyacı olduğunu görüyoruz. Yeravan Communiqué, 2015