ÇALIŞTAY Fizik Dersinde Dijital İçeriklerin Organize Edilmesi: ÇİDKOM Uygulaması Yrd. Doç. Dr. Fikret KORUR Doç. Dr. Ali ERYILMAZ TEŞEKKÜR: Bu çalıştay yürütücülüğünü Yrd. Doç. Dr. Fikret KORUR’un yaptığı TÜBİTAK tarafından maddi destek sağlanan 113K319 nolu projenin bir bölümünden ortaya çıkarılmıştır.

Çalıştay İçeriği Tanışma -Katılımcı Bilgilerinin Toplanması Konu Başlığı SÜRE (dk.) Tanışma -Katılımcı Bilgilerinin Toplanması -- ÇİDKOM’un nasıl geliştirildiği tanıtımı ve kullanım detaylarının irdelenmesi 20 Profil sayfasına giriş-Kavram Haritası Hazırlama ve Dijital içerikleri Yükleme 15 ÇİDKOM’un sosyal ağ alt yapısını kullanma-Paylaşılan haritaların kullanımı ÇİDKOM’un ve gerçekleştirilen Çalıştayın Değerlendirmesi 10

www.cidkom.com OR www.cidkom.net Sunum İçeriği ÇİDKOM Nedir? Neden İhtiyaç Duyulmuştur? Farklı kullanıcılar neler yapabilir? ÇİDKOM’un diğer kavram haritalama araçlarından farkı nedir? ÇİDKOM’un geliştirilme süreçleri Önceki uygulama sonuçları Uygulamada karşılaşabilecek sorunlara çözüm önerileri www.cidkom.com OR www.cidkom.net

ÇİDKOM Nedir? ÇİDKOM, bir TÜBİTAK projesi kapsamında geliştirilen Türkiye’de ilk ve Dünya’daki benzerlerinden belirli üstünlükleri olan bir KAVRAM ÖĞRETİM MATERYALİDİR. Fen/Fizik eğitimi öncelikli olmak üzere – kavram öğretiminin ön plan çıktığı bütün derslerde kullanılabilecek YENİLİKÇİ bir araçtır. 2014 yılında prototip süreci ve 2015 yılı başında beta sürümü çalışmaları tamamlanmış son sürüm çalışmaları devam etmektedir. Çevrimiçi olarak, internet ortamındaki kavramlarla ilintili bütün dijital içeriklerin öğretmenin belirlediği ve müdahil olduğu dinamik bir yapıyla bir kavram haritası üzerinde organize edilmesi ve öğrenciye aktarılması amaçlanmıştır. Fen / Fizik öğretmeni bir derste anlatmak istediği bir bölümle ilgili girdiği kavramla ilintili dijital içerikleri [çevrimiçi eğitimsel video, animasyon-simülasyon, resim, oyun, etkinlik-deney, hikaye, kavram yanılgıları, kavram karikatürü vb.] seçerek ya da kendisi yeni bir tane ekleyerek istediği kavrama atayabilmektedir. Günümüzde Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yürütülen sınıflara teknoloji entegrasyonu çalışmalarına birebir uyumludur. Öğretime odaklıdır. Çevrim içi, sosyal ağ ve semantik ağ destekli alt yapısı olması ve basit yazılım dönüşümleri ile farklı işletim sistemlerinde çalışabilecek “kullanıcı dostu” yapısı bulunmaktadır.

Örnek Harita ve Semboller

Neden İhtiyaç Duyulmuştur? Zaman Kazancı Etkin Kavram Öğretiminin Sağlanması Öğretmen Kontrollü Dijital İçeriklerin Belli bir Sistematikle Öğrenciye Sunulması Öğrencinin Alışık/Bağımlı olduğu sosyal Paylaşım Alt yapısı ile Tutumunun Artırılması ve Derse İlgisinin Artırılması Öğretmenler arası ve Öğretmen-Öğrenci arası derse yönelik paylaşımları güçlendirmek. Dersin takibini öğrenci açısından daha kolay hale getirmek ve derse gelemediği durumlarda derste hangi temel kavramların işlendiğini bilmek Öğrencilerle derse yönelik sohbet ortamları ve diyalog ortamları kurmak – Sohbet edilecekse de dersle ilgili olmasını sağlamak

Farklı Kullanıcılar Neler Yapabilir? - Öğretmen Öğretmen tarafından hazırlanacak kavram haritaları ve ilintili içerikleri görebilir, paylaşabilir. Öğretmen dilediği kavramı ve içeriği yüklemekte özgürdür. Öğretmen kendi eklediği içerikleri kolaylıkla ayırt edebilir. Öğretmen sınırsız farklı kavram haritası hazırlayabilir, bunlara içerik yükleyebilir ve bu haritaları birbirine bağlayabilir. ÇİDKOM’a üye olan bütün öğretmen ve öğrencilerle içerik ve harita paylaşabilir. ÇİDKOM’a üye olan bütün öğretmen ve öğrencilerle mesajlaşabilir, genel (resimli veya metin bazlı) duyurular yapabilir. Sisteme kayıtlı sınıflarındaki öğrencileri ile Anlık Mesajlaşma yapabilir. Öğretmenin ödev olarak sisteme yüklediği haritayı öğrencilerinin ne kadar incelediğini (süre, içerikler, harita vb.) bunların raporlarını inceleyebilir ve takip edebilir. Öğretmen kendisine paylaşılan haritaları beğenebilir, yorum yapabilir. Kendi hazırladığı bir haritayı başka öğretmenlerinde paylaşacağı şekilde kullanıma açabilir ve bunlara ekleyeceği açıklamalarla diğer öğretmen arkadaşlarını yönlendirebilir (Örneğin; “Dün derste haritada ekli videoyu kullandım ama sanırım bunu destekleyecek bir animasyona ihtiyaç var, sen istersen bir animasyon ekleyip kullanabilirsin” şeklinde paylaşımlar olabilir).

Farklı Kullanıcılar Neler Yapabilir? - Öğrenci Öğretmenin paylaştığı haritaya yorum yapabilir, beğenebilir. İzledikleri, okudukları veya takip ettikleri içerikleri değerlendirebilir, böylece içerikleri yükleyen öğretmenlerine fikir verebilir. Her zaman öğretmeni tarafından onaylanmış ve konuyu öğrenmesi bakımından her zaman doğru kaynaklara yönlendirilmiş olduğu için gönül rahatlığıyla içeriklerde gezinebilir. Anlık mesajlaşma ile ders öğretmeni ve diğer sınıf arkadaşları ile mesajlaşabilir. Sınıf arkadaşlarının çevrimiçi olması gereklidir, öğretmenine ise çevrimiçi olmasa da mesaj gönderebilir. Internet bağlantısı olan ve internete girebilecek bir cihaz (tablet, cep telefonu, bilgisayar vb.) olan her yerde rahatlıkla ÇİDKOM’u kullanabilir. Harita bazlı, içerik bazlı, kazanım bazlı yorumlar ve değerlendirmeler yapabilir. Öğretmenin kendisi ile paylaştığı haritalardan inceledikleri ile ilgili istatistiki bilgileri görebilir.

Öğrenci Kullanım Videosu

Diğer Kavram Haritalama Araçlarından Farkı Gelişmiş kavram haritalama araçları: Cmap Tools, Inspiration, Think Composer ve Compendium NG ÇİDKOM’da bunlardan farklı olarak; Açık kaynak kodlu yapısı Bütün kullanıcılar kendilerine ait bir profil sayfasına sahiptir, ve kendi statülerine göre (öğretmen, öğrenci ve yönetici gibi) farklı kullanıcı özelliklerine sahiptirler. Sosyal ağ ve semantik bir yapısı bulunmaktadır. Interaktif bir öğrenme imkanı sunabilmektedir. HTML-5 script ile yazılmış kendine özgü bir veri tabanı bulunan ve mobil sistemlere uyumlu bir yapısı bulunmaktadır. Tablet, cep telefonu ve akıllı tahtalarla uyumu test edilmiş ve ÇİDKOM bu cihazlarda başarı ile kullanılmıştır. www.cidkom.com OR www.cidkom.net

PROJE detayları için https://cidkom.wordpress.com/ Geliştirilme Süreci - 1 TÜBİTAK Desteğinin alınması Proje Ekibi Prototip-Dönüt temelli çalışmalar Beta sürümünün yayımlanması İlk yıl Deneysel Uygulamaları 07.04-02.05 2014 (7. sınıftan 300 öğrenci ile) Sonuçların değerlendirilmesi – Biçimsel (formative) PROJE detayları için https://cidkom.wordpress.com/

Geliştirilme Süreci- 2 Öğrenci-Veli-Öğretmen-İdareci görüşlerinin değerlendirilmesi Yeni web tasarım çalışmaları Son sürümün yayımlanması (ÇİDKOM v.1) İkinci yıl Deneysel Uygulamaları – 09.02-13.03 2015 (6. sınıftan 534 öğrenci ile) Sonuçların değerlendirilmesi – Ürün (summative) ÇİDKOM v1.1’in yayımlanması – Ekim 2015’te

Önceki Uygulamaların Sonuçları - 1 7. Sınıflar Işık ve Ses Ünitesi (2014 yılı – Bir önceki öğretim programı ile) VE 6. Sınıflar Işık Ünitesi (2015 yılı – Şu an geçerli olan öğretim programı ile) uygulanmış ve sonuçta; ÇİDKOM ile bütünleştirilmiş sorgulayıcı araştırma yönteminin kullanıldığı deney ve ÇİDKOM destekli sunuş yoluyla öğretim yönteminin kullanıldığı kontrol grubunda başarıyı ve tutumu oldukça yüksek puan farkları anlamlı bir şekilde artırmıştır. Öğrencilerin ve öğretmenlerin ortak görüşlerinden biri bilgilerin organize verilmesinin ve içeriklerin bu bilgilere yüklü olmasının ciddi olarak öğrenme ve öğretme işini kolaylaştırmasıdır. Önemli nedenleri olarak; - Kavramlara atanan dijital içeriklerin (ikili kodlama süreci) kısa süreli bellekte işleme sürede işleme süresini uzattığı düşünülmektedir. - Kavramlar ve bu kavramlara yüklenen pek çok dijital içerik bilişsel yük kuramına uygun belirlendiği için öğrencilerin anlamlı öğrenmelerini desteklemektedir. - Bunların yanında çoklu ortam öğrenme ilkelerine her aşamasında uyulmuş olması sayılabilir.

Önceki Uygulamaların Sonuçları - 2 Öğretmen hazırladığı kavram haritasındaki bir kavrama yüklemek üzere sistemde var olan veya kendi yüklediği bir dijital içeriği atayabilir. Öğrenci her seferinde öğretmeni tarafından kontrol edilmiş, ve seçilmiş bir dijital içeriğe ulaşmış olacaktır. Bu da bir anahtar kelime ile ortaya çıkan milyonlarca sonuca değil kontrol edilmiş içeriklere ulaşılmasını sağlamaktadır. Öğrencinin performansı ve hangi içeriklerle ne kadar zaman geçirdiği de sistem bilgisi olarak kaydedilip öğretmen tarafından görüldüğü için aynı zamanda bir öğrenci takip özelliğini de içinde barındırmaktadır. ÇİDKOM’un ilk sürümü ile fen dersindeki Işık ile Işık ve Ses ünitelerindeki kavram öğretiminde ciddi bir yarar sağladığı ortaya çıkmıştır. Bu yarar öğretmenin uyguladığı yöntemden bağımsızdır. ÇİDKOM’un farklı okullarda sınıflarda, istenilen yönteme doğru entegre edilerek özellikle fen temelli (fizik) kavram öğretiminin ön planda olduğu derslerde uygulanabilir.

Uygulamada karşılaşılabilecek sorunlara çözüm önerileri -1 Kullanımına yönelik ciddi hiçbir sorun bulunmamaktadır. Yeni tasarımı ile bilgisayarlar yanında öğrenci ve öğretmen tabletlerinde ve okullardan birine kurulmuş olan akıllı tahtada verimli bir şekilde çalışmış ve uygulamalar verimli geçmiştir. ÇİDKOM’un kullanıcı dostu yapısı nedeniyle bazı öğretmenlerimiz ‘başka konularda harita paylaşamaz mıyız?’ şeklinde kullanmaya devam etme istekliliklerini belirtmişlerdir. Bunların yanında, bilgisayar programlarında karşılaşılabilecek ve uygulamalarda ÇİDKOM’dan kaynaklandığı zannedilen sorunlar olabilmektedir. Bunlar; ÇİDKOM eski Explorer versiyonlarında verimli çalışmamaktadır. Chrome veya Mozilla tercih edilmektedir. Varolan dijital içerikler ÇİDKOM’a atandığında ÇİDKOM server’ına aktarılmamaktadır. ÇİDKOM kendi penceresinde ilgili linkten bunları açmaktadır. Bu nedenle, güvenilir ve eğitim önceliği olan (EBA, fen okulu, vitamin, morpa vb.) sitelerden link atanması uygun olacaktır. Öğrencilerin ders esnasında sık, amaçsız ve kötü kullanımları nedeni ile uygulamalar devam ederken aktif mesajlaşmaya sınır getirilmiştir. Aynı okuldaki öğretmenler birbirleri ile rahatlıkla aktif mesajlaşmaya devam etmektedirler. Öğretmenlerin aktif mesajlaşması açık, öğrencilerin ki ise öğretmen kontrollü olarak açılıp kapatılmaktadır.

Uygulamada karşılaşılabilecek sorunlara çözüm önerileri -2 ÇİDKOM’da her öğrencinin kendi profili bulunmaktadır. Özellikle ikinci yıl uygulamalarında öğrencilerin profillerine daha önem verdikleri görülmüştür (profil resimlerini değiştirmelerinden, daha sık login olmalarından). Haritalara yorum yapmaları, beğenmeleri, yorumlara cevaplar yazmaları haritanın sosyal ağ özelliğinin oldukça beğenildiğini ve sık kullanılabileceğini göstermektedir. Öte yandan, haritalardaki içerikleri ‘değerlendirme’ ‘şikâyet etme’ gibi özellikler ise bu derece sıklıkla kullanılmamıştır. MEB’in internet ağında erişimi engellenen sayfaların oldukça fazla olması, okul uygulamalarında ÇİDKOM’daki bazı içeriklere öğrencilerin erişememesi ihtimalini ortaya çıkarmaktadır. Bunun için içeriğinin güvenilir olduğu ve MEB’in izin verdiği sitelerdeki (EBA gibi) dijital içeriklerin sayısının ve niteliğinin artırılması gerekmektedir. ÇİDKOM’un uygulanacağı sınflar da extra bir data bağlantı hattı veya 3G modem kullanması düşünülebilir. Bu noktada; ilk yıl uygulamalarımızı YOU TUBE’un yasaklı olduğu dönemde başarı ile gerçekleştirdiğimizi belirtmek gerekir.

ÇİDKOM’un Sosyal Paylaşım Özelliğini Gösteren Ekran Görüntüleri

KONTROL GRUBU UYGULAMALARI Akıllı Tahta Çok Amaçlı Sınıf Fen Laboratuvarı Sınıflar Bilgisayar Laboratuvarı

DENEY GRUBU UYGULAMALARI Bilgisayar Laboratuvarındaki Akıllı Tahtada Bilgisayar Laboratuvarlarında Classrooms

ŞİMDİ UYGULAMALARA GEÇELİM Ayrıntılı bilgi için; Yrd. Doç. Dr. Fikret KORUR fikretkorur@mehmetakif.edu.tr http://cidkom.wordpress.com http://cidkom.mehmetakif.edu.tr TEŞEKKÜRLER ŞİMDİ UYGULAMALARA GEÇELİM