Solunum Sistemi Enfeksiyonlarında Hızlı Tanı Araçları Maliyet – Etkinlik Değerlendirmesi Prof. Dr. Tanıl Kocagöz

Enfeksiyon Etkeni Tanısı Öykü, fizik inceleme, radyoloji Laboratuvar incelemeleri Etkene özgül olmayan: Kan sayımı, formül, periferik yayma, ESR, CRP Etkene özgül: Mikroskopi: En ucuz, en hızlı yöntem (balgam incelemesi) Kültür ve antimikrobiyal duyarlılık incelemesi: Hızlı üreyen bakteriler için etkin, ucuz; bazı bakteriler için yavaş veya olanaksız ; virüsler için etkin değil İmmünolojik testler: Antikor testleri özgül, geç sonuç veriyor; antijen testleri hızlı, özgül, duyarlılığı düşük Moleküler tanı: Hızlı, özgül, virüsler için en önemli tanı aracı; zor?; pahalı?

Üst Solunum Yolu Enfeksiyonu Etkenlerin %90’ı virüs Mikrobiyolojik tanının en önemli amacı antibiyotik verip vermeme kararını verebilmek Bakteriyel enfeksiyonların %90’ında etken A grubu Beta Hemolitik Streptokok (AGBHS). Tedavi edilmezse romatizmal ateş, romatizmal kalp kapak hastalığı, poststreptokoksik glomerülonefrit gibi komplikasyonlar gelişebiliyor.

Örnek Alma Dakronlu Çubuk Bademcik

AGBHS Hızlı Antijen Testi Duyarlılık %80-90

Boğaz Kültürü Kanlı Agar (0,6TL) Bacit A (1TL) 1. gün 1. gün SONUÇ AGBHS 2. gün Basitrasin diski

Boğaz Kültürü AGBHS’ların bugüne dek penisiline dirençli olanı saptanmamış. Antibiyogram yapılmaz. Tedavi penisilin ile yapılır. Boğaz kültüründe zaman zaman S. pneumoniae, M. catarrhalis yakalanabilir.

Solunum Yolu Enfeksiyonlarında Viral Etkenler İnfluenza A ve B, Parainfluenza tip 1, 2 ve 3, İnsan Solunum Sinsityal Virüsü (RSV) A ve B, İnsan Metapnömovirüsü, İnsan Koronavirüsleri OC43/HKU1 ve 229E/NL63, İnsan Rinovirüsleri (HRV) A ve B, Adenovirüs türleri İnfluenza bebek ve yaşlılarda ölümcül olabilir; erken antiviral (oseltamivir) tedavisi yaşam kurtarıcı olabilir. İlk 48 saatte başlanmazsa etkisiz. Etken mikroorganizmanın bilinmesi tedaviyi yönlendirir; gereksiz antibiyotik kullanımını ortadan kaldırır.

Çoklu Polimeraz Zincirleme Tepkimesi Ekonomik ve hızlı tanı sağlıyor Seçilmiş olgularda kullanıldığında çok etkin İzlenebilir Elektroforez Observable Real Time Electrophoresis (ORTE)

Alt Solunum Yolu Enfeksiyonu Bakteriler ön planda. Mikroskopla inceleme en hızlı en etkin yöntem.

Mikrobiyolojik Kültürün Önemi Enfeksiyon etkeninin kesin tanısı Antibiyotiklere duyarlılık saptayabilme İyileşmenin izlenebilmesi Yeniden enfeksiyon veya tekrarlamaların ayırt edilebilmesi

Kültürde hızlı üreyen mikroorganizmalar S. pneumoniae E. coli S. aureus P. aeruginosa C. albicans K. pneumoniae

Antibiyotik Duyarlılık Testi Mueller Hinton Agar 0,6TL 18-24 saat QuiColor 1TL 4-6 saat

Atipik Pnömoni Etkenlerinin Çoklu PZT ile saptanması Molekül Ağırlık Standartı Chlamydia pneumoniae Legionella pneumophila Mycoplasma pneumoniae 1350 900 600 437 310 277 bp bp

Tüberküloz Tanısı Mikroskopla inceleme: Hızlı, ucuz duyarlılığı düşük Kültür: Çok duyarlı, geç sonuç veriyor Moleküler Yöntemler: Hızlı, duyarlı, pahalı

Dekontaminasyon, Konsantrasyon Kubica (NaOH – NALC) yöntemi: 45 dakika, soğutmalı santrifüj gerektiriyor. MYCOPROSAFE

DECOMICS Bütün işlem 20 dakika Santrifüj gerektirmez

Klasik ve Hızlı Kültür Sistemleri Löwenstein Jensen: 3-6 hafta, ucuz (0,5TL) Hızlı otomatize sistemler: 2 hafta, pahalı? (7-25TL)

TK Kültür Sistemi Löwenstein Jensen TK SLC Ortalama üreme süresi 27 gün 14 gün Mikobakteri izolasyon oranı %13,9 %15,4 Duyarlılık %84,3 %93,0 Toplam üretilenlere oranı %89, 4 %98,7 Kontaminasyon oranı %10,4 %0.3

Antijen testi ile M. tb ve TDM ayrımı Bütün M. tb suşları pozitif sonuç verirken 99 çeşit farklı türden TDM negatif sonuç verdi. Özgüllüğü çok yüksek. Kültürde üreyen mikobakterinin tiplendirmesinde kullanılıyor

PZT, Restriksiyon enzim incelemesi ile mikobakteri türlerinin saptanması hsp65 gen bölgesi PZT ile çoğaltılıp, BstEII and HaeIII enzimleri ile kesilir Restriksiyon biçemleri elektroforez ile incelenir

“Line Probe Assay” INNO-LiPA Mycobacteria (Innogenetics, Ghent, Belgium) 16S-23S rRNA “spacer region”; Biyotinli primerler ile PCR Tersine hibridizasyon; streptavidine-alkalen fosfataz M. tuberculosis, M. kansasii, M. xenopi, M. gordonae, M. avium, M. intracellulare, M. scrofulaceum, and M. chelonae

Rifampisin ve İNH direnci

Tek nükleotit farklılıkların PZT ile ayırt edilmesi

Çoklu özgül PZT ile tür saptanması 1: M. xenopi; 2: M. diernhoferi; 3: M. gadium; 4: M. bovis (BCG); 5: M. interjectum; 6: Negatif kontrol (su) Bu proje TÜBİTAK tarafından desteklenmiştir.

TK ile antitüberküloz ilaçlara duyarlılk ve tür belirleme Ortalama 11 günde sonuç veriyor

TDM

Floresans Rezonans Enerji Transferi (FRET) Propları

Red640 ile işaretli FRET Propları ile erime eğrileri Fluorescence (-dF/dT) Temperature

Red705 ile işaretli FRET Propları ile erime eğrileri Fluorescence (-dF/dT) Temperature

Gene Xpert

Rifampisin direncine neden olan rpoB mutasyon bölgesine propların bağlanması 5’- 3’- -3’ -5’ A B C D E Molecular Beacon Target Hybrid

Hızlı Tanı Ekonomik Kazancı A.B.D. de 500 yataklı bir hastanede hızlı antibiyotik duyarlılık testi uygulaması ile antibiyotik duyarlılık test sonuçlarının ortalama 5,2 saat daha erken verilen hasta grubunda: mortalitenin ortalama %9,6’dan %7,9’a düştüğü, ortalama hastanede kalış süresini 12,6 günden 10,7 güne indirdiği, hasta başına 1750$ tasarruf edildiği, bunun da hastaneye yıllık toplam 4 milyon $ sağladığı hesaplanmıştır

gereksiz ve yanlış tedaviyi önleyen Erken tanı koyduran, gereksiz ve yanlış tedaviyi önleyen hiç bir tanı yöntemi pahalı değildir

Korunma herşeyden önemlidir

Teşekkürler