Araştırma Planlama, Proje Yazma ve Kaynak Bulma Prof. Dr. Hasan Bayram Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD E-posta: bayram@gantep.edu.tr TTD 13. Yıllık Kongresi, 5-9 Mayıs 2010, İstanbul

Sunu Akışı Araştırmayı planlama süreci Proje yazımı; ana hatlar, başlıklar, özellikleri Finansman için baş vurulacak kaynaklar Son söz ARAŞTIRMA PLANLAMA, PROJE YAZMA VE KAYNAK BULMA Prof. Dr. Hasan Bayram Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD Planlama: Başarılı ve orijinal bir araştırma yapmanın ilk koşulu iyi bir planlama yapmaktır. Bunun için öncelikle araştırılacak konunun özgünlüğü, üzerinde çalışmayı hak edip etmediği, daha önce yeterince araştırılıp araştırılmadığı iyi bir literatür taraması yapılarak ortaya konmalıdır. Bu amaçla ‘PubMed’ ve ‘Web of Science’ gibi veri tabanlarından yararlanılabilir. Proje için hangi kaynaklara başvurulacağı, kimlerin yer alacağı, araştırma popülasyonu/veri kaynağı, çalışmanın yürütüleceği bölüm/laboratuar önceden planlanmalıdır. Araştırma için yapılacak planlama, proje yazım aşamasında daha somut bir şekilde proje başvurusunda ele alınmalıdır. Proje başvurusunda bulunmadan önce gerekiyorsa bir pilot çalışma yapılmalıdır. Projenin ne kadar sürede tamamlanacağı ve ne kadar süreye ihtiyaç olduğu titiz bir şekilde hesaplanmalıdır. Proje yazımı: Proje yazmak hem araştırılacak konunun etraflıca ortaya konmasına yardım eder, hem de proje için kaynak bulmanın ilk adımını oluşturur. İyi bir proje yazmak için iyi ve titiz bir hazırlık yapmak ve yeterli zaman ayırmak gerekir. Proje başvuru tarihinin sonlanmasını beklemeden muhtemel aksilikler göz önünde bulundurularak başvuru önceden yapılmalıdır. Proje yazım formatı, destek için başvurulacak kaynak ve kuruma göre bir takım farklılıklar göstermekle beraber genellikle, konunun arka planı, proje hakkında genel bilgi, bilime katkısı, özgünlüğü, metodolojisi, ayrıntılı planlaması vs konularında bilgi istenir. Başvurulacak kurumun proje yazım kurallarına sıkı sıkıya uymak gerekir. Aksi taktirde iyi bir proje sadece yazımda yöntem yanlışlığı nedeniyle değerlendirilmeden red edilebilir. Proje taslağı aşağıda belirtildiği üzere çeşitli bölümlerden oluşur. Proje başlık sayfası: Başlık proje içeriği hakkında bilgilendirici olmalı. Olabildiğince kısa, spesifik, doğru ve tanımlayıcı olmalı. Aşırı iddialı ve spekülatif olmamalı. Bu sayfada genel olarak sorumlu ve diğer yardımcı araştırıcıların isimleri ve iletişim bilgileri yer almakla beraber, varsa istenen diğer bilgiler de verilmelidir. Özet ve anahtar kelimeler: Destekleyen kurumlara göre bir takım farklılıklar göstermekle beraber genel olarak, konunun kısa bir arka planı çok kısa belirtildikten sonra, projenin amacı, özgün değeri ve beklenen sonuçları kısaca verilmelidir. Bundan başka projenin deneysel tasarımı, yöntemler ve projenin önemi belirtilmelidir. Bundan başka, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) gibi bazı kurumlar projede yer alacak ekip, ekibin projedeki görevi ve projenin zaman takviminin de özetle verilmesini istemektedir. Anahtar sözcükler, proje konusunu olabildiğince ifade edebilmeli ve başlıkta bulunan kelimelere ek olarak düşünülmelidir. Özet ve anahtar kelimeler genel olarak Türkçe ve İngilizce olarak istenir. Giriş: Özlü ve konuya odaklı olmalıdır. Araştırma konusu kısaca tanımlanmalı, konu ile ilgili literatür kısaca sunulmalı, literatürde ne gibi boşluklar olduğu ve gerçekleştirilmek istenen projeye neden ihtiyaç olduğu belirtilmelidir. Projenin özgünlüğü ve mevcut birikime ne gibi katkıda bulunacağı açıkça ifade edilmelidir. Bu kısmın sonunda projede test edilmek istenen hipotez ve araştırmanın amaçları yazılmalıdır. TÜBİTAK gibi bazı kurumlara sunulacak projelerde giriş yerine amaç ve proje kapsamı ile ilgili kısımlar bulunmaktadır. Proje hazırlanırken, daima destek verecek kurumun istediği yönteme uyulmalıdır. Literatür özeti: Bu kısımda genel olarak konu ile ilgili literatürün taranması ve kısa bir literatür analizinin verilmesi istenir. Literatür derlemesi, seçici ve en gerekli olanlar ile sınırlı olmalıdır. Kapsamlı ve geniş bir literatür taraması pek istenmez. Literatür analizinde, önerilen konunun literatürdeki önemi ve dolduracağı boşluğun ortaya konması beklenir. Hakemler, genel olarak proje sahibinin ilgili literatür hakkındaki değerlendirmesini ve araştırmak istediği konunun literatürdeki yeri hakkındaki bilgisini öğrenmek isterler. Projenin değeri: TÜBİTAK ve üniversitelerin bilimsel araştırma projeleri yönetim birimleri (BAPYB) gibi bazı kurumlar araştırmaların literatüre ne tür özgün değer kattığının belirtilmesini ve ulusal ekonomiye, toplumsal refaha ve bilimsel bilgi birikimine yapacağı katkıların ve elde edilecek yararların ayrı bölümlerde ortaya konmasını isterler. Yöntem: Çalışmada uygulanacak yöntemler ile kullanılacak araç-gereç ve sarf malzemesinin ayrıntılı olarak belirtilmesi gerekir. Çalışmada elde edilecek verilerin değerlendirilme şekli ve istatistiksel analizi ayrıntıları ile yazılmalıdır. Bundan başka, projenin yönetim düzeni, araştırmacıların rolleri, projeye ayıracakları zaman da kimi zaman istenmektedir. Proje bütçesi: Proje için gerekli bütçenin ayrıntılı bir şekilde hazırlanması ve ihtiyaç duyulan kaynağın gerçekçi bir şekilde ortaya konması gerekir. Bazı durumlarda proje için gerekli teknik ekipman ve sarf malzemesi için ön-fatura istenebilir. Ayrıntıları yeterince verilmeyen bir bütçe gerçekçi bulunmayabilir ve proje desteklense bile bütçesinden kesintiye gidilebilir. Bütçenin eksik bildirilmesi durumunda da proje aksayabilir. Her ne kadar proje yürütülürken kimi zaman ek bütçe istenebilse de bu her zaman karşılanmayabilir. İyi bir bütçede, ihtiyaç duyulan ekipman ve malzeme ayrıntılı olarak verilir, gerçekçi maliyetleri ortaya konur ve hangi zaman diliminde ne kadar bütçeye ihtiyaç olduğu belirtilir. Çalışma takvimi: Genellikle projelere destek veren kurumlar, projenin yürütüleceği takvimin ayrıntılı olarak verilmesini isterler. Proje süresinin doğru belirlenmesi ve iş takvimin gerçekçi yapılması, projenin istenen sürede tamamlanabilmesi büyük önem taşımaktadır. Gelişme raporları: Birçok kurum desteklediği projenin taahhüt edildiği şekilde yürüyüp yürümediğini gelişme raporlarıyla denetlemek ister. Bunun için sık sık iş takvimi kontrol edilmeli ve gelişme raporları hazırlanırken çalışmaların ön görülen takvime göre yürüyüp yürümediği kontrol edilmeli, bir sorun varsa bu belirtilmeli ve alternatif çözümler üretilmelidir. Kaynak bulma: Dünya’da bilimsel araştırma için ihtiyaç duyulan kaynak giderek artmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Avrupa Birliği (AB) ülkeleri ihtiyacı karşılamak için araştırma desteklerini artırmaya çalışsalar da bu kimi zaman talebin altında kalmakta ve proje desteği bulmak ciddi zorluklar içermektedir. Ülkemiz, gerek ulusal gerekse de uluslararası programlar (Avrupa Birliği) aracılığıyla araştırmacılara sunduğu desteği artırmaya çalışmaktadır. Miktar olarak bu destek gelişmiş ülkelere göre az olsa da, ne yazık ki nitelikli proje ve araştırmacı sayımız yetersiz olduğu için, bilimsel açıdan özgün değer taşıyan projelere destek bulmak nispeten kolay olmaktadır. Ülkemizde bilimsel araştırma için en çok başvurulan kaynaklar üniversitelerin BAPYB’leri ve TÜBİTAK’tır. İlgili yasa gereği üniversiteler döner sermaye gelirlerinin belli bir oranını bilimsel araştırmalara destek olarak kullanmak zorundadırlar. TÜBİTAK ulusal ölçekte bilimsel araştırmaları finanse eden diğer önemli temel kurumdur. Bu kurumun çeşitli kategoriler ve miktarlar altında bilimsel destek projeleri bulunmaktadır (http://www.tubitak.gov.tr/home.do?ot=1&sid=337). Devlet planlama teşkilatı (DPT) daha çok araştırma alt yapılarını kurmaya dönük projelere nispeten daha yüksek miktarlarda destek sunmaktadır (http://www.dpt.gov.tr/BilTek.portal). Bunun dışında çeşitli bakanlıklar, kamuda kurulan birtakım enstitüler ve Türk Toraks Derneği (TTD) gibi uzmanlık dernekleri de olanakları ölçüsünden araştırma destekleri vermektedirler. Uluslar arası destek kategorisinde, ülkemizin de üyesi bulunduğu ve Türkiye'deki bilimsel koordinatörlüğü TÜBİTAK tarafından yürütülen ‘European Co-operation in the Field of Scientific and Technical Research’ (COST), Avrupa Bilim Vakfı (European Science Foundation - ESF) ve TÜBİTAK sayfasından erişilebilecek ikili İşbirliği ve proje başvuru çağrıları bulunmaktadır. ‘European Molecular Biology Organization/Conference’ (EMBO/EMBC), Türkiye'nin kurucu üye olduğu Karadeniz Ekonomik İşbirliği (Black Sea Economic Cooperation - BSEC), Kuzey Atlantik Paktı Teşkilatı (North Atlantic Treaty Organization-NATO) gibi kurumlara da başvurulabilir. Başvuru süreci karmaşık olsa da ciddi araştırma desteği sunan ve TÜBİTAK üzerinden başvurulacak diğer önemli bir uluslar arası destek programı da Avrupa Birliği 7. Çerçeve Programıdır. Bunlar ve ismi burada yer almayan diğer bazı uluslar arası programlara TÜBİTAK’ın http://www.tubitak.gov.tr/home.do?ot=1&sid=337 web adresinden ulaşılabilir. Sonuç olarak, bilimsel olarak özgün ve nitelikli bir araştırma yapmanın yolu, iyi bir planlama, istenen standartlara uygun proje yazımı ve yeterli kaynak bulmada geçmektedir. Bu yol zorlu gibi görünse, istendiği taktirde zamanla bu konuda deneyim kazanmak ve nitelikli araştırma yapmak mümkündür.

Süreç Nasıl Başlar Melero, R

Araştırmayı Planlama Başarılı araştırmanın koşulu iyi planlama Sorunun ortaya konması Konunun özgünlüğü Literatür taraması ‘PubMed’, ‘Web of Science’ Nasıl, kimler ile? Nerede yapılacak? Pilot çalışma Süre Kaynak? Planlama: Başarılı ve orijinal bir araştırma yapmanın ilk koşulu iyi bir planlama yapmaktır. Bunun için öncelikle araştırılacak konunun özgünlüğü, üzerinde çalışmayı hak edip etmediği, daha önce yeterince araştırılıp araştırılmadığı iyi bir literatür taraması yapılarak ortaya konmalıdır. Bu amaçla ‘PubMed’ ve ‘Web of Science’ gibi veri tabanlarından yararlanılabilir. Proje için hangi kaynaklara başvurulacağı, kimlerin yer alacağı, araştırma popülasyonu/veri kaynağı, çalışmanın yürütüleceği bölüm/laboratuar önceden planlanmalıdır. Araştırma için yapılacak planlama, proje yazım aşamasında daha somut bir şekilde proje başvurusunda ele alınmalıdır. Proje başvurusunda bulunmadan önce gerekiyorsa bir pilot çalışma yapılmalıdır. Projenin ne kadar sürede tamamlanacağı ve ne kadar süreye ihtiyaç olduğu titiz bir şekilde hesaplanmalıdır.

Proje Yazımı-1 ‘Grant Proposals (or Give me the money!)’ İyi ve titiz bir hazırlık Yeterli zaman Son dakikayı beklemeyin (aksilikler!) Proje yazımı: Proje yazmak hem araştırılacak konunun etraflıca ortaya konmasına yardım eder, hem de proje için kaynak bulmanın ilk adımını oluşturur. İyi bir proje yazmak için iyi ve titiz bir hazırlık yapmak ve yeterli zaman ayırmak gerekir. Proje başvuru tarihinin sonlanmasını beklemeden muhtemel aksilikler göz önünde bulundurularak başvuru önceden yapılmalıdır. Proje yazım formatı, destek için başvurulacak kaynak ve kuruma göre bir takım farklılıklar göstermekle beraber genellikle, konunun arka planı, proje hakkında genel bilgi, bilime katkısı, özgünlüğü, metodolojisi, ayrıntılı planlaması vs konularında bilgi istenir. Başvurulacak kurumun proje yazım kurallarına sıkı sıkıya uymak gerekir. Aksi taktirde iyi bir proje sadece yazımda yöntem yanlışlığı nedeniyle değerlendirilmeden red edilebilir. Proje taslağı aşağıda belirtildiği üzere çeşitli bölümlerden oluşur. Proje başlık sayfası: Başlık proje içeriği hakkında bilgilendirici olmalı. Olabildiğince kısa, spesifik, doğru ve tanımlayıcı olmalı. Aşırı iddialı ve spekülatif olmamalı. Bu sayfada genel olarak sorumlu ve diğer yardımcı araştırıcıların isimleri ve iletişim bilgileri yer almakla beraber, varsa istenen diğer bilgiler de verilmelidir. Özet ve anahtar kelimeler: Destekleyen kurumlara göre bir takım farklılıklar göstermekle beraber genel olarak, konunun kısa bir arka planı çok kısa belirtildikten sonra, projenin amacı, özgün değeri ve beklenen sonuçları kısaca verilmelidir. Bundan başka projenin deneysel tasarımı, yöntemler ve projenin önemi belirtilmelidir. Bundan başka, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) gibi bazı kurumlar projede yer alacak ekip, ekibin projedeki görevi ve projenin zaman takviminin de özetle verilmesini istemektedir. Anahtar sözcükler, proje konusunu olabildiğince ifade edebilmeli ve başlıkta bulunan kelimelere ek olarak düşünülmelidir. Özet ve anahtar kelimeler genel olarak Türkçe ve İngilizce olarak istenir. Giriş: Özlü ve konuya odaklı olmalıdır. Araştırma konusu kısaca tanımlanmalı, konu ile ilgili literatür kısaca sunulmalı, literatürde ne gibi boşluklar olduğu ve gerçekleştirilmek istenen projeye neden ihtiyaç olduğu belirtilmelidir. Projenin özgünlüğü ve mevcut birikime ne gibi katkıda bulunacağı açıkça ifade edilmelidir. Bu kısmın sonunda projede test edilmek istenen hipotez ve araştırmanın amaçları yazılmalıdır. TÜBİTAK gibi bazı kurumlara sunulacak projelerde giriş yerine amaç ve proje kapsamı ile ilgili kısımlar bulunmaktadır. Proje hazırlanırken, daima destek verecek kurumun istediği yönteme uyulmalıdır. Literatür özeti: Bu kısımda genel olarak konu ile ilgili literatürün taranması ve kısa bir literatür analizinin verilmesi istenir. Literatür derlemesi, seçici ve en gerekli olanlar ile sınırlı olmalıdır. Kapsamlı ve geniş bir literatür taraması pek istenmez. Literatür analizinde, önerilen konunun literatürdeki önemi ve dolduracağı boşluğun ortaya konması beklenir. Hakemler, genel olarak proje sahibinin ilgili literatür hakkındaki değerlendirmesini ve araştırmak istediği konunun literatürdeki yeri hakkındaki bilgisini öğrenmek isterler. Projenin değeri: TÜBİTAK ve üniversitelerin bilimsel araştırma projeleri yönetim birimleri (BAPYB) gibi bazı kurumlar araştırmaların literatüre ne tür özgün değer kattığının belirtilmesini ve ulusal ekonomiye, toplumsal refaha ve bilimsel bilgi birikimine yapacağı katkıların ve elde edilecek yararların ayrı bölümlerde ortaya konmasını isterler. Yöntem: Çalışmada uygulanacak yöntemler ile kullanılacak araç-gereç ve sarf malzemesinin ayrıntılı olarak belirtilmesi gerekir. Çalışmada elde edilecek verilerin değerlendirilme şekli ve istatistiksel analizi ayrıntıları ile yazılmalıdır. Bundan başka, projenin yönetim düzeni, araştırmacıların rolleri, projeye ayıracakları zaman da kimi zaman istenmektedir. Proje bütçesi: Proje için gerekli bütçenin ayrıntılı bir şekilde hazırlanması ve ihtiyaç duyulan kaynağın gerçekçi bir şekilde ortaya konması gerekir. Bazı durumlarda proje için gerekli teknik ekipman ve sarf malzemesi için ön-fatura istenebilir. Ayrıntıları yeterince verilmeyen bir bütçe gerçekçi bulunmayabilir ve proje desteklense bile bütçesinden kesintiye gidilebilir. Bütçenin eksik bildirilmesi durumunda da proje aksayabilir. Her ne kadar proje yürütülürken kimi zaman ek bütçe istenebilse de bu her zaman karşılanmayabilir. İyi bir bütçede, ihtiyaç duyulan ekipman ve malzeme ayrıntılı olarak verilir, gerçekçi maliyetleri ortaya konur ve hangi zaman diliminde ne kadar bütçeye ihtiyaç olduğu belirtilir. Çalışma takvimi: Genellikle projelere destek veren kurumlar, projenin yürütüleceği takvimin ayrıntılı olarak verilmesini isterler. Proje süresinin doğru belirlenmesi ve iş takvimin gerçekçi yapılması, projenin istenen sürede tamamlanabilmesi büyük önem taşımaktadır. Gelişme raporları: Birçok kurum desteklediği projenin taahhüt edildiği şekilde yürüyüp yürümediğini gelişme raporlarıyla denetlemek ister. Bunun için sık sık iş takvimi kontrol edilmeli ve gelişme raporları hazırlanırken çalışmaların ön görülen takvime göre yürüyüp yürümediği kontrol edilmeli, bir sorun varsa bu belirtilmeli ve alternatif çözümler üretilmelidir. - The University of North Carolina of Chapel Hill http://www.unc.edu/depts/wcweb/handouts/grant_proposals.html

Proje yazımı-2 Kuruma göre bazı farklılıklar olabilir Konunun arka planı Genel bilgi Bilime katkısı Özgünlük Metodoloji Planlama Proje yazımı: Proje yazmak hem araştırılacak konunun etraflıca ortaya konmasına yardım eder, hem de proje için kaynak bulmanın ilk adımını oluşturur. İyi bir proje yazmak için iyi ve titiz bir hazırlık yapmak ve yeterli zaman ayırmak gerekir. Proje başvuru tarihinin sonlanmasını beklemeden muhtemel aksilikler göz önünde bulundurularak başvuru önceden yapılmalıdır. Proje yazım formatı, destek için başvurulacak kaynak ve kuruma göre bir takım farklılıklar göstermekle beraber genellikle, konunun arka planı, proje hakkında genel bilgi, bilime katkısı, özgünlüğü, metodolojisi, ayrıntılı planlaması vs konularında bilgi istenir. Başvurulacak kurumun proje yazım kurallarına sıkı sıkıya uymak gerekir. Aksi taktirde iyi bir proje sadece yazımda yöntem yanlışlığı nedeniyle değerlendirilmeden red edilebilir. Proje taslağı aşağıda belirtildiği üzere çeşitli bölümlerden oluşur. Proje başlık sayfası: Başlık proje içeriği hakkında bilgilendirici olmalı. Olabildiğince kısa, spesifik, doğru ve tanımlayıcı olmalı. Aşırı iddialı ve spekülatif olmamalı. Bu sayfada genel olarak sorumlu ve diğer yardımcı araştırıcıların isimleri ve iletişim bilgileri yer almakla beraber, varsa istenen diğer bilgiler de verilmelidir. Özet ve anahtar kelimeler: Destekleyen kurumlara göre bir takım farklılıklar göstermekle beraber genel olarak, konunun kısa bir arka planı çok kısa belirtildikten sonra, projenin amacı, özgün değeri ve beklenen sonuçları kısaca verilmelidir. Bundan başka projenin deneysel tasarımı, yöntemler ve projenin önemi belirtilmelidir. Bundan başka, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) gibi bazı kurumlar projede yer alacak ekip, ekibin projedeki görevi ve projenin zaman takviminin de özetle verilmesini istemektedir. Anahtar sözcükler, proje konusunu olabildiğince ifade edebilmeli ve başlıkta bulunan kelimelere ek olarak düşünülmelidir. Özet ve anahtar kelimeler genel olarak Türkçe ve İngilizce olarak istenir. Giriş: Özlü ve konuya odaklı olmalıdır. Araştırma konusu kısaca tanımlanmalı, konu ile ilgili literatür kısaca sunulmalı, literatürde ne gibi boşluklar olduğu ve gerçekleştirilmek istenen projeye neden ihtiyaç olduğu belirtilmelidir. Projenin özgünlüğü ve mevcut birikime ne gibi katkıda bulunacağı açıkça ifade edilmelidir. Bu kısmın sonunda projede test edilmek istenen hipotez ve araştırmanın amaçları yazılmalıdır. TÜBİTAK gibi bazı kurumlara sunulacak projelerde giriş yerine amaç ve proje kapsamı ile ilgili kısımlar bulunmaktadır. Proje hazırlanırken, daima destek verecek kurumun istediği yönteme uyulmalıdır. Literatür özeti: Bu kısımda genel olarak konu ile ilgili literatürün taranması ve kısa bir literatür analizinin verilmesi istenir. Literatür derlemesi, seçici ve en gerekli olanlar ile sınırlı olmalıdır. Kapsamlı ve geniş bir literatür taraması pek istenmez. Literatür analizinde, önerilen konunun literatürdeki önemi ve dolduracağı boşluğun ortaya konması beklenir. Hakemler, genel olarak proje sahibinin ilgili literatür hakkındaki değerlendirmesini ve araştırmak istediği konunun literatürdeki yeri hakkındaki bilgisini öğrenmek isterler. Projenin değeri: TÜBİTAK ve üniversitelerin bilimsel araştırma projeleri yönetim birimleri (BAPYB) gibi bazı kurumlar araştırmaların literatüre ne tür özgün değer kattığının belirtilmesini ve ulusal ekonomiye, toplumsal refaha ve bilimsel bilgi birikimine yapacağı katkıların ve elde edilecek yararların ayrı bölümlerde ortaya konmasını isterler. Yöntem: Çalışmada uygulanacak yöntemler ile kullanılacak araç-gereç ve sarf malzemesinin ayrıntılı olarak belirtilmesi gerekir. Çalışmada elde edilecek verilerin değerlendirilme şekli ve istatistiksel analizi ayrıntıları ile yazılmalıdır. Bundan başka, projenin yönetim düzeni, araştırmacıların rolleri, projeye ayıracakları zaman da kimi zaman istenmektedir. Proje bütçesi: Proje için gerekli bütçenin ayrıntılı bir şekilde hazırlanması ve ihtiyaç duyulan kaynağın gerçekçi bir şekilde ortaya konması gerekir. Bazı durumlarda proje için gerekli teknik ekipman ve sarf malzemesi için ön-fatura istenebilir. Ayrıntıları yeterince verilmeyen bir bütçe gerçekçi bulunmayabilir ve proje desteklense bile bütçesinden kesintiye gidilebilir. Bütçenin eksik bildirilmesi durumunda da proje aksayabilir. Her ne kadar proje yürütülürken kimi zaman ek bütçe istenebilse de bu her zaman karşılanmayabilir. İyi bir bütçede, ihtiyaç duyulan ekipman ve malzeme ayrıntılı olarak verilir, gerçekçi maliyetleri ortaya konur ve hangi zaman diliminde ne kadar bütçeye ihtiyaç olduğu belirtilir. Çalışma takvimi: Genellikle projelere destek veren kurumlar, projenin yürütüleceği takvimin ayrıntılı olarak verilmesini isterler. Proje süresinin doğru belirlenmesi ve iş takvimin gerçekçi yapılması, projenin istenen sürede tamamlanabilmesi büyük önem taşımaktadır. Gelişme raporları: Birçok kurum desteklediği projenin taahhüt edildiği şekilde yürüyüp yürümediğini gelişme raporlarıyla denetlemek ister. Bunun için sık sık iş takvimi kontrol edilmeli ve gelişme raporları hazırlanırken çalışmaların ön görülen takvime göre yürüyüp yürümediği kontrol edilmeli, bir sorun varsa bu belirtilmeli ve alternatif çözümler üretilmelidir.

Başlık Sayfası Başlık; bilgilendirici, kısa, özgün, doğru, tanımlayıcı Aşırı iddialı ve spekülatif olmamalı ‘Kansere çözüm için araştırma!!’ vs gibi Sorumlu, diğer araştırıcı bilgileri Kurum bilgileri ve diğerleri Proje yazımı: Proje yazmak hem araştırılacak konunun etraflıca ortaya konmasına yardım eder, hem de proje için kaynak bulmanın ilk adımını oluşturur. İyi bir proje yazmak için iyi ve titiz bir hazırlık yapmak ve yeterli zaman ayırmak gerekir. Proje başvuru tarihinin sonlanmasını beklemeden muhtemel aksilikler göz önünde bulundurularak başvuru önceden yapılmalıdır. Proje yazım formatı, destek için başvurulacak kaynak ve kuruma göre bir takım farklılıklar göstermekle beraber genellikle, konunun arka planı, proje hakkında genel bilgi, bilime katkısı, özgünlüğü, metodolojisi, ayrıntılı planlaması vs konularında bilgi istenir. Başvurulacak kurumun proje yazım kurallarına sıkı sıkıya uymak gerekir. Aksi taktirde iyi bir proje sadece yazımda yöntem yanlışlığı nedeniyle değerlendirilmeden red edilebilir. Proje taslağı aşağıda belirtildiği üzere çeşitli bölümlerden oluşur. Proje başlık sayfası: Başlık proje içeriği hakkında bilgilendirici olmalı. Olabildiğince kısa, spesifik, doğru ve tanımlayıcı olmalı. Aşırı iddialı ve spekülatif olmamalı. Bu sayfada genel olarak sorumlu ve diğer yardımcı araştırıcıların isimleri ve iletişim bilgileri yer almakla beraber, varsa istenen diğer bilgiler de verilmelidir.

Özet ve Anahtar Kelimeler Kısa bir arka plan, Projenin amacı, Özgün değeri Beklenen sonuçları Deneysel tasarımı, Metodoloji Bazen ekip, ekibin görev dağılımı (TÜBİTAK) Anahtar sözcükler; konuyu olabildiğince ifade etmeli, başlıkta bulunan kelimelere ek Özet ve anahtar kelimeler: Destekleyen kurumlara göre bir takım farklılıklar göstermekle beraber genel olarak, konunun kısa bir arka planı çok kısa belirtildikten sonra, projenin amacı, özgün değeri ve beklenen sonuçları kısaca verilmelidir. Bundan başka projenin deneysel tasarımı, yöntemler ve projenin önemi belirtilmelidir. Bundan başka, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) gibi bazı kurumlar projede yer alacak ekip, ekibin projedeki görevi ve projenin zaman takviminin de özetle verilmesini istemektedir. Anahtar sözcükler, proje konusunu olabildiğince ifade edebilmeli ve başlıkta bulunan kelimelere ek olarak düşünülmelidir. Özet ve anahtar kelimeler genel olarak Türkçe ve İngilizce olarak istenir. Giriş: Özlü ve konuya odaklı olmalıdır. Araştırma konusu kısaca tanımlanmalı, konu ile ilgili literatür kısaca sunulmalı, literatürde ne gibi boşluklar olduğu ve gerçekleştirilmek istenen projeye neden ihtiyaç olduğu belirtilmelidir. Projenin özgünlüğü ve mevcut birikime ne gibi katkıda bulunacağı açıkça ifade edilmelidir. Bu kısmın sonunda projede test edilmek istenen hipotez ve araştırmanın amaçları yazılmalıdır. TÜBİTAK gibi bazı kurumlara sunulacak projelerde giriş yerine amaç ve proje kapsamı ile ilgili kısımlar bulunmaktadır. Proje hazırlanırken, daima destek verecek kurumun istediği yönteme uyulmalıdır. Literatür özeti: Bu kısımda genel olarak konu ile ilgili literatürün taranması ve kısa bir literatür analizinin verilmesi istenir. Literatür derlemesi, seçici ve en gerekli olanlar ile sınırlı olmalıdır. Kapsamlı ve geniş bir literatür taraması pek istenmez. Literatür analizinde, önerilen konunun literatürdeki önemi ve dolduracağı boşluğun ortaya konması beklenir. Hakemler, genel olarak proje sahibinin ilgili literatür hakkındaki değerlendirmesini ve araştırmak istediği konunun literatürdeki yeri hakkındaki bilgisini öğrenmek isterler. Projenin değeri: TÜBİTAK ve üniversitelerin bilimsel araştırma projeleri yönetim birimleri (BAPYB) gibi bazı kurumlar araştırmaların literatüre ne tür özgün değer kattığının belirtilmesini ve ulusal ekonomiye, toplumsal refaha ve bilimsel bilgi birikimine yapacağı katkıların ve elde edilecek yararların ayrı bölümlerde ortaya konmasını isterler. Yöntem: Çalışmada uygulanacak yöntemler ile kullanılacak araç-gereç ve sarf malzemesinin ayrıntılı olarak belirtilmesi gerekir. Çalışmada elde edilecek verilerin değerlendirilme şekli ve istatistiksel analizi ayrıntıları ile yazılmalıdır. Bundan başka, projenin yönetim düzeni, araştırmacıların rolleri, projeye ayıracakları zaman da kimi zaman istenmektedir. Proje bütçesi: Proje için gerekli bütçenin ayrıntılı bir şekilde hazırlanması ve ihtiyaç duyulan kaynağın gerçekçi bir şekilde ortaya konması gerekir. Bazı durumlarda proje için gerekli teknik ekipman ve sarf malzemesi için ön-fatura istenebilir. Ayrıntıları yeterince verilmeyen bir bütçe gerçekçi bulunmayabilir ve proje desteklense bile bütçesinden kesintiye gidilebilir. Bütçenin eksik bildirilmesi durumunda da proje aksayabilir. Her ne kadar proje yürütülürken kimi zaman ek bütçe istenebilse de bu her zaman karşılanmayabilir. İyi bir bütçede, ihtiyaç duyulan ekipman ve malzeme ayrıntılı olarak verilir, gerçekçi maliyetleri ortaya konur ve hangi zaman diliminde ne kadar bütçeye ihtiyaç olduğu belirtilir. Çalışma takvimi: Genellikle projelere destek veren kurumlar, projenin yürütüleceği takvimin ayrıntılı olarak verilmesini isterler. Proje süresinin doğru belirlenmesi ve iş takvimin gerçekçi yapılması, projenin istenen sürede tamamlanabilmesi büyük önem taşımaktadır. Gelişme raporları: Birçok kurum desteklediği projenin taahhüt edildiği şekilde yürüyüp yürümediğini gelişme raporlarıyla denetlemek ister. Bunun için sık sık iş takvimi kontrol edilmeli ve gelişme raporları hazırlanırken çalışmaların ön görülen takvime göre yürüyüp yürümediği kontrol edilmeli, bir sorun varsa bu belirtilmeli ve alternatif çözümler üretilmelidir.

Giriş Öz, konuya odaklı Konunun kısa tanımı İlgili önemli literatür kısaca sunulmalı Projenin özgünlüğü, mevcut birikime katkısı Hipotez ve amaç (TÜBİTAK’ta ayrı bölümler) Giriş: Özlü ve konuya odaklı olmalıdır. Araştırma konusu kısaca tanımlanmalı, konu ile ilgili literatür kısaca sunulmalı, literatürde ne gibi boşluklar olduğu ve gerçekleştirilmek istenen projeye neden ihtiyaç olduğu belirtilmelidir. Projenin özgünlüğü ve mevcut birikime ne gibi katkıda bulunacağı açıkça ifade edilmelidir. Bu kısmın sonunda projede test edilmek istenen hipotez ve araştırmanın amaçları yazılmalıdır. TÜBİTAK gibi bazı kurumlara sunulacak projelerde giriş yerine amaç ve proje kapsamı ile ilgili kısımlar bulunmaktadır. Proje hazırlanırken, daima destek verecek kurumun istediği yönteme uyulmalıdır. Literatür özeti: Bu kısımda genel olarak konu ile ilgili literatürün taranması ve kısa bir literatür analizinin verilmesi istenir. Literatür derlemesi, seçici ve en gerekli olanlar ile sınırlı olmalıdır. Kapsamlı ve geniş bir literatür taraması pek istenmez. Literatür analizinde, önerilen konunun literatürdeki önemi ve dolduracağı boşluğun ortaya konması beklenir. Hakemler, genel olarak proje sahibinin ilgili literatür hakkındaki değerlendirmesini ve araştırmak istediği konunun literatürdeki yeri hakkındaki bilgisini öğrenmek isterler. Projenin değeri: TÜBİTAK ve üniversitelerin bilimsel araştırma projeleri yönetim birimleri (BAPYB) gibi bazı kurumlar araştırmaların literatüre ne tür özgün değer kattığının belirtilmesini ve ulusal ekonomiye, toplumsal refaha ve bilimsel bilgi birikimine yapacağı katkıların ve elde edilecek yararların ayrı bölümlerde ortaya konmasını isterler. Yöntem: Çalışmada uygulanacak yöntemler ile kullanılacak araç-gereç ve sarf malzemesinin ayrıntılı olarak belirtilmesi gerekir. Çalışmada elde edilecek verilerin değerlendirilme şekli ve istatistiksel analizi ayrıntıları ile yazılmalıdır. Bundan başka, projenin yönetim düzeni, araştırmacıların rolleri, projeye ayıracakları zaman da kimi zaman istenmektedir. Proje bütçesi: Proje için gerekli bütçenin ayrıntılı bir şekilde hazırlanması ve ihtiyaç duyulan kaynağın gerçekçi bir şekilde ortaya konması gerekir. Bazı durumlarda proje için gerekli teknik ekipman ve sarf malzemesi için ön-fatura istenebilir. Ayrıntıları yeterince verilmeyen bir bütçe gerçekçi bulunmayabilir ve proje desteklense bile bütçesinden kesintiye gidilebilir. Bütçenin eksik bildirilmesi durumunda da proje aksayabilir. Her ne kadar proje yürütülürken kimi zaman ek bütçe istenebilse de bu her zaman karşılanmayabilir. İyi bir bütçede, ihtiyaç duyulan ekipman ve malzeme ayrıntılı olarak verilir, gerçekçi maliyetleri ortaya konur ve hangi zaman diliminde ne kadar bütçeye ihtiyaç olduğu belirtilir. Çalışma takvimi: Genellikle projelere destek veren kurumlar, projenin yürütüleceği takvimin ayrıntılı olarak verilmesini isterler. Proje süresinin doğru belirlenmesi ve iş takvimin gerçekçi yapılması, projenin istenen sürede tamamlanabilmesi büyük önem taşımaktadır. Gelişme raporları: Birçok kurum desteklediği projenin taahhüt edildiği şekilde yürüyüp yürümediğini gelişme raporlarıyla denetlemek ister. Bunun için sık sık iş takvimi kontrol edilmeli ve gelişme raporları hazırlanırken çalışmaların ön görülen takvime göre yürüyüp yürümediği kontrol edilmeli, bir sorun varsa bu belirtilmeli ve alternatif çözümler üretilmelidir.

Literatür Özeti İlgili literatür taranır, kısa bir literatür analizi Literatür derlemesi, seçici ve en gerekli olanlar ile sınırlı Konunun literatürdeki önemi ve dolduracağı boşluk ortaya konur Hakemler, konunun literatürdeki yeri ve araştırıcının konuya hakimiyetini öğrenmek isterler. Literatür özeti: Bu kısımda genel olarak konu ile ilgili literatürün taranması ve kısa bir literatür analizinin verilmesi istenir. Literatür derlemesi, seçici ve en gerekli olanlar ile sınırlı olmalıdır. Kapsamlı ve geniş bir literatür taraması pek istenmez. Literatür analizinde, önerilen konunun literatürdeki önemi ve dolduracağı boşluğun ortaya konması beklenir. Hakemler, genel olarak proje sahibinin ilgili literatür hakkındaki değerlendirmesini ve araştırmak istediği konunun literatürdeki yeri hakkındaki bilgisini öğrenmek isterler.

Projenin Değeri TÜBİTAK ve Üniversitelerin bilimsel araştırma projeleri yönetim birimleri (BAPYB) gibi kurumlar ister Araştırmanın literatüre, bilime özgün katkısı Ulusal ekonomiye, toplumsal refaha katkısı Elde edilecek yararlar Projenin değeri: TÜBİTAK ve üniversitelerin bilimsel araştırma projeleri yönetim birimleri (BAPYB) gibi bazı kurumlar araştırmaların literatüre ne tür özgün değer kattığının belirtilmesini ve ulusal ekonomiye, toplumsal refaha ve bilimsel bilgi birikimine yapacağı katkıların ve elde edilecek yararların ayrı bölümlerde ortaya konmasını isterler.

Metodlar Çalışmada uygulanacak yöntemler Araç-gereç ve sarf malzemesi ayrıntılı belirtilmeli İstatistiksel analiz ayrıntıları ile verilmeli Projenin yönetim düzeni, Araştırmacıların görev tanımı ve ayıracakları zaman bazen istenir. Yöntem: Çalışmada uygulanacak yöntemler ile kullanılacak araç-gereç ve sarf malzemesinin ayrıntılı olarak belirtilmesi gerekir. Çalışmada elde edilecek verilerin değerlendirilme şekli ve istatistiksel analizi ayrıntıları ile yazılmalıdır. Bundan başka, projenin yönetim düzeni, araştırmacıların rolleri, projeye ayıracakları zaman da kimi zaman istenmektedir.

Proje Bütçesi Ayrıntılı hazırlanmalı, ihtiyaç duyulan kaynak gerçekçi bir şekilde tam olarak ortaya konmalı Harcama plan ve takvimi ayrıntılı verilmeli Eksik ayrıntı nedeniyle bütçe gerçekçi bulunmayabilir ve bütçede kesintiye gidilebilir Eksik bütçe projeyi aksatabilir Ek bütçe istenebilirse de bu her zaman karşılanmayabilir. Proforma (ön fatura) gerekebilir Proje bütçesi: Çalışma takvimi: Genellikle projelere destek veren kurumlar, projenin yürütüleceği takvimin ayrıntılı olarak verilmesini isterler. Proje süresinin doğru belirlenmesi ve iş takvimin gerçekçi yapılması, projenin istenen sürede tamamlanabilmesi büyük önem taşımaktadır.

Gelişme Raporları Bir çok kurum 6 ayda bir ister Projedeki gelişmeler verilir Başlangıçtaki iş takvimi ve planıyla paralel gidip gitmediği belirtilir Varsa bir sorun belirtilmeli, alternatif çözümler üretilmeli Gelişme raporları: Birçok kurum desteklediği projenin taahhüt edildiği şekilde yürüyüp yürümediğini gelişme raporlarıyla denetlemek ister. Bunun için sık sık iş takvimi kontrol edilmeli ve gelişme raporları hazırlanırken çalışmaların ön görülen takvime göre yürüyüp yürümediği kontrol edilmeli, bir sorun varsa bu belirtilmeli ve alternatif çözümler üretilmelidir.

NIH Grant Cycle: Application to Renewal See the All About Grants page for the following: Tutorials covering special areas such as human subjects and multiproject grants. Application Tools including Checklists for the NIH Grant Cycle, application samples, timelines, and contacts. Help us improve our outreach to you by emailing deaweb@niaid.nih.gov. http://funding.niaid.nih.gov/ncn/grants/cycle/default.htm

The University of North Carolina of Chapel Hill http://www.unc.edu/depts/wcweb/handouts/grant_proposals.html http://www.unc.edu/depts/wcweb/handouts/grant_proposals.html

Kaynak Bulma İhtiyaç artmakta, dünyada ciddi rekabet Ülkemizde nitelikli araştırma için daha kolay En çok BAPYB, TÜBİTAK ve DPT’e baş vuru Bakanlıklar, enstitüler, TTD gibi kurumlar Kaynak bulma: Dünya’da bilimsel araştırma için ihtiyaç duyulan kaynak giderek artmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Avrupa Birliği (AB) ülkeleri ihtiyacı karşılamak için araştırma desteklerini artırmaya çalışsalar da bu kimi zaman talebin altında kalmakta ve proje desteği bulmak ciddi zorluklar içermektedir. Ülkemiz, gerek ulusal gerekse de uluslararası programlar (Avrupa Birliği) aracılığıyla araştırmacılara sunduğu desteği artırmaya çalışmaktadır. Miktar olarak bu destek gelişmiş ülkelere göre az olsa da, ne yazık ki nitelikli proje ve araştırmacı sayımız yetersiz olduğu için, bilimsel açıdan özgün değer taşıyan projelere destek bulmak nispeten kolay olmaktadır. Ülkemizde bilimsel araştırma için en çok başvurulan kaynaklar üniversitelerin BAPYB’leri ve TÜBİTAK’tır. İlgili yasa gereği üniversiteler döner sermaye gelirlerinin belli bir oranını bilimsel araştırmalara destek olarak kullanmak zorundadırlar. TÜBİTAK ulusal ölçekte bilimsel araştırmaları finanse eden diğer önemli temel kurumdur. Bu kurumun çeşitli kategoriler ve miktarlar altında bilimsel destek projeleri bulunmaktadır (http://www.tubitak.gov.tr/home.do?ot=1&sid=337). Devlet planlama teşkilatı (DPT) daha çok araştırma alt yapılarını kurmaya dönük projelere nispeten daha yüksek miktarlarda destek sunmaktadır (http://www.dpt.gov.tr/BilTek.portal). Bunun dışında çeşitli bakanlıklar, kamuda kurulan birtakım enstitüler ve Türk Toraks Derneği (TTD) gibi uzmanlık dernekleri de olanakları ölçüsünden araştırma destekleri vermektedirler.

1001-Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı Amaç, yeni bilgiler üretilmesi veya teknolojik problemlerin çözümlenmesi için bilimsel esaslara uygun olarak yurtiçinde (KKTC’de) yapılan çalışmaları desteklemektir. Proje süresi; en fazla 36 ay Bütçe;(Burs dahil, Proje Teşvik İkramiyesi ve Kurum hissesi hariç) yıllık 120.000TL Başvuru tarihleri 1. Dönem: 5 Mart 2010 2. Dönem: 3 Eylül 2010 . PROJE SÜRESİ Proje süresi en fazla 36 aydır. 7. PROJE BÜTÇESİ 2010 yılı için, Araştırma projeleri destek üst limiti (Burs dahil, Proje Teşvik İkramiyesi (PTİ) ve Kurum hissesi hariç) yıllık 120.000 TL’dir.

1002 - Hızlı Destek Programı Amaç, üniversitelerde, araştırma hastanelerinde ve araştırma enstitülerinde yürütülecek acil, kısa süreli, küçük bütçeli araştırma ve geliştirme projelerine destek sağlamak. Süre, en fazla 12 ay Bütçe (burs dahil), en çok 25.000TL Başvurular herhangi bir zamanda yapılabilir PROJE SÜRESİ Proje süresi en fazla 12 ay olabilir. PROJE BÜTÇESİ 2010 yılı için, Hızlı Destek projeleri destek üst limiti (Burs dahil) yıllık 25.000 TL’dir. İstenen burs miktarları toplamı aylık 750 TL’yi geçemez. 1 Ocak 2008 tarihinden sonra yapılan proje başvurularında, yürütücü ve araştırmacılara PTİ ödemesi yapılmamaktadır. BAŞVURU DÖNEMLERİ Başvurularda herhangi bir zaman kısıtlaması yoktur.

TÜBİTAK Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini Destekleme Programı (1007) Amaç, kamu kurumlarının Ar-Ge ile giderilebilecek ihtiyaçlarının karşılanması ya da sorunlarının çözümüne yönelik  projeleri desteklemek Üniversiteler, özel kuruluşlar ya da kamu Ar-Ge birimleri program kapsamında hazırladıkları Ar-Ge içerikli proje önerilerini sunmaktadır. TÜBİTAK KAMU KURUMLARI ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME PROJELERİNİ DESTEKLEME PROGRAMI (1007 PROGRAMI) Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini Destekleme Programı (1007 Programı), kamu kurumlarının Ar-Ge ile giderilebilecek ihtiyaçlarının karşılanmasına ya da sorunlarının çözümüne yönelik  projeleri desteklemeyi amaçlamaktadır. Üniversiteler, özel kuruluşlar ya da kamu Ar-Ge birimleri program kapsamında hazırladıkları Ar-Ge içerikli proje önerilerini sunmaktadır.

Uluslar arası Kurumlar TÜBİTAK’ın koordinatörlüğünde ‘European Co-operation in the Field of Scientific and Technical Research’ (COST), Avrupa Bilim Vakfı (European Science Foundation - ESF) ‘European Molecular Biology Organization/Conference’ (EMBO/EMBC), Karadeniz Ekonomik İşbirliği NATO Avrupa Birliği 7. Çerçeve Programı http://www.tubitak.gov.tr/home.do?ot=1&sid=337 Uluslar arası destek kategorisinde, ülkemizin de üyesi bulunduğu ve Türkiye'deki bilimsel koordinatörlüğü TÜBİTAK tarafından yürütülen ‘European Co-operation in the Field of Scientific and Technical Research’ (COST), Avrupa Bilim Vakfı (European Science Foundation - ESF) ve TÜBİTAK sayfasından erişilebilecek ikili İşbirliği ve proje başvuru çağrıları bulunmaktadır. ‘European Molecular Biology Organization/Conference’ (EMBO/EMBC), Türkiye'nin kurucu üye olduğu Karadeniz Ekonomik İşbirliği (Black Sea Economic Cooperation - BSEC), Kuzey Atlantik Paktı Teşkilatı (North Atlantic Treaty Organization-NATO) gibi kurumlara da başvurulabilir. Başvuru süreci karmaşık olsa da ciddi araştırma desteği sunan ve TÜBİTAK üzerinden başvurulacak diğer önemli bir uluslar arası destek programı da Avrupa Birliği 7. Çerçeve Programıdır. Bunlar ve ismi burada yer almayan diğer bazı uluslar arası programlara TÜBİTAK’ın http://www.tubitak.gov.tr/home.do?ot=1&sid=337 web adresinden ulaşılabilir.

http://www.fp7.org.tr/home.do

7.Çerçeve Programı Nedir? AB Çerçeve Programları, Avrupa Birliği’nde çok uluslu araştırma ve teknoloji geliştirme projelerinin desteklendiği başlıca Topluluk Programı’dır. İlki 1984 yılında başlamış Çok yıllı programlar, bütçe giderek artmakta Amaç; Avrupa’nın bilimsel ve teknolojik temelinin güçlendirilmesi, endüstriyel rekabetin desteklenmesi ve ülkeler arası işbirliğinin teşvik edilmesi. http://www.fp7.org.tr/home.do

DE7B719A0DF303C4A9D?ot=10&lang=en&sid=0&pid=0 http://www.fp7.org.tr/home.do;jsessionid=254A8DDB9846E DE7B719A0DF303C4A9D?ot=10&lang=en&sid=0&pid=0

Son Söz Özgün ve nitelikli bir araştırma yapma iyi bir planlama, standartlara uygun proje yazımı ve yeterli kaynak bulmada geçmektedir. Zor gibi görünse de, bu mümkün.

Sabrınız İçin Teşekkür Ederim