DADAŞKENT MERKEZ CAMİİ Doğal Afetler Ve Deprem T.C. AZİZİYE MÜFTÜLÜĞÜ DADAŞKENT MERKEZ CAMİİ www.aziziyemuftulugu.gov.tr Doğal Afetler Ve Deprem İdris YAVUZYİĞİT Dadaşkent Merkez Camii Imam Hatibi

وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَىْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْاَمْوَالِ وَالْاَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرٖينَ ﴿١٥٥﴾ اَلَّذٖينَ اِذَا اَصَابَتْهُمْ مُصٖيبَةٌ قَالُوا اِنَّا لِلّٰهِ وَاِنَّـا اِلَيْهِ رَاجِعُونَ ﴿١٥٦﴾ Depremler , Seller, Tusunamiler, Karada Ve Denizde Görülen Hortumlar, Fırtınalar, Heyelanlarve Toprak Kaymaları, Çığlar, Orman Ve Mesken Yangınları, Volkanik Patlamalar, Çığ Düşmeleri, Yaygın Hastalıklar, Büyük Ölümlere Ve Yıkımlara Neden Olan Savaşlar, Kıtlıklar Akıllı insanlar iman ederler, tedbir alırlar, takdire boyun eğerek sabrederler.

Akıllı insanlar iman ederler, tedbir alırlar, takdire boyun eğerek sabrederler. Depremler , Seller, Tusunamiler, Karada Ve Denizde Görülen Hortumlar, Fırtınalar, Heyelanlarve Toprak Kaymaları, Çığlar, Orman Ve Mesken Yangınları, Volkanik Patlamalar, Çığ Düşmeleri, Yaygın Hastalıklar, Büyük Ölümlere Ve Yıkımlara Neden Olan Savaşlar, Kıtlıklar Akıllı insanlar iman ederler, tedbir alırlar, takdire boyun eğerek sabrederler.

İnsan Kendi Elleriyle Kendine Zarar Vermektedir Kasıtlı çıkarılan orman yangınları, İmarsız, denetimsiz yapılar, dere yataklarına, deniz kenarına imar edilen evler ve işyerleri, dünya hırsı gözünü bürümüş insanların yaptıkları bina vb şeylerde malzemeden çalması, fabrikaların denizlerimizi ve akarsularımızı kirleten zehirli atık suları, ozon tabakasına zarar veren gazların kullanımı, geri dönüşümü olmayan maddelerin tabiata terk edilmesi ve daha nice davranışlarımızla doğaya yani kendimize ve sağlığımıza zarar veriyoruz.

Binalarda kullanılan yapı malzemesi de etkilidir. Yerkabuğu içindeki kırılmalar nedeniyle ani olarak ortaya çıkan titreşimlerin geçtikleri ortamları ve yer yüzeyini sarsması olayına "DEPREM" denir. Depremlerin yeryüzündeki hasar derecesi sadece depremin şiddetine bağlı değildir. Ayrıca yerin yapısı, depremin merkezinin şehir merkezine olan uzaklığı ve Binalarda kullanılan yapı malzemesi de etkilidir. Deprem Sonucunda; Camlar kırılabilir, Binalar çökebilir, Yangınlar çıkabilir, Tsunami, Heyelanlar, Salgın hastalıklar, Temel gıda maddelerinin ve temel ihtiyaç maddelerinin temininde zorluklar olabildiği gibi, İnsanlarda psikolojik ve ruhsal zararlar da görebilir.

Binalarda kullanılan yapı malzemesi de etkilidir. Deprem Bölgeleri Haritası'na göre; Yurdumuzun %92'si, nüfusumuzun %95'i, büyük sanayi merkezlerinin %98'i, ve barajlarımızın %93'ü deprem bölgesinde bulunmaktadır. Depremlerin yeryüzündeki hasar derecesi sadece depremin şiddetine bağlı değildir. Ayrıca yerin yapısı, depremin merkezinin şehir merkezine olan uzaklığı ve Binalarda kullanılan yapı malzemesi de etkilidir. Yurdumuz yeryüzünün aktif deprem kuşaklarından biri olan Alp-Himalaya kıvrım sisteminin Akdeniz deprem kuşağında yer almaktadır.

Deprem

Heyelan ve kütle hareketleri Eğimin fazla olması Su ile doygunluk: Heyelanlar yağışlı veya zeminin ıslak olduğu mevsimlerde meydana gelirler. Kaya Yapısı: geçirimliliği az olan killi ve tüflü depoların yaygın olduğu sahalarda heyelan çok fazla görülür. Bitki örtüsünün tahrip edilmesi, Tabakalar eğime paralel ise heyelan daha fazla görülür. Yol yapım çalışmaları ile yamaç denge profilinin bozulması gibi sebeplerle yurdumuzun çeşitli bölgelerinde heyelan ve toprak kaymaları olmakta ve neticesinde nice canlar kaybedilmektedir. Yurdumuzda heyelanlar en çok Doğu Karadeniz, Doğu Anadolu ile Kuzey Anadolu ve Doğu Anadolu Fay Kuşaklarında görülmektedir. En fazla görüldüğü dönem ilkbahardır. Sebebi, kar erimeleri ile toprağın suya doygun hale gelmesidir.

Heyelan ve kütle hareketleri

Çığ Eğimin fazla olması Su ile doygunluk: Heyelanlar yağışlı veya zeminin ıslak olduğu mevsimlerde meydana gelirler. Kaya Yapısı: geçirimliliği az olan killi ve tüflü depoların yaygın olduğu sahalarda heyelan çok fazla görülür. Bitki örtüsünün tahrip edilmesi, Tabakalar eğime paralel ise heyelan daha fazla görülür. Yol yapım çalışmaları ile yamaç denge profilinin bozulması gibi sebeplerle yurdumuzun çeşitli bölgelerinde heyelan ve toprak kaymaları olmakta ve neticesinde nice canlar kaybedilmektedir. Yurdumuzda heyelanlar en çok Doğu Karadeniz, Doğu Anadolu ile Kuzey Anadolu ve Doğu Anadolu Fay Kuşaklarında görülmektedir. En fazla görüldüğü dönem ilkbahardır. Sebebi, kar erimeleri ile toprağın suya doygun hale gelmesidir.

Sel ve Su Baskınları Sel Ve Taşkın Olayının Nedenleri; Kısa sürede çok fazla miktarda yağan sağanak karakterli yağışlar Karların hızla erimesi Toprak özelliklerinin yağış ile gelen suyun zemine sızmasını azaltan yapıda olması, Yüzey şekillerinin ve özellikle eğim şartlarının sel ve taşkın için uygun olması, Akarsu yataklarının su akışını önleyecek şekilde kullanılması, Sel ve taşkın riski olan yerlerin yerleşime açılması, Orman ve meraların tahrip edilmesi, Akarsu havzalarına kurulan sanayi tesisleri ile arazinin yapısının değiştirilmesi, Yerleşim birimlerindeki kuru dere yataklarının doldurularak yol haline getirilmesi, Akarsu yataklarına çöp- moloz dökülmesi ile akarsu yataklarının daraltılması sel ve taşkın felaketlerinde öne çıkan nedenlerdir. Ülkemizde sel ve taşkın olayı en fazla Karadeniz Bölgesi'nde görülür. Bu durum üzerinde her mevsim bol yağışın olması ve arazinin engebeli olması etkilidir. Büyük şehirlerimizde de sel ve taşkın olayları fazla görülmektedir. Bu durumun başlıca nedeni aşırı nüfus artışı ve yetersiz alt yapıdır.

Sel ve Su Baskınları

Tusunami

Orman Yangınları Orman yangınlarının meydana gelmesinde, şiddeti ve süresi üzerinde meteorolojik koşullar önemli bir rol oynamaktadır. Ormanlarımızın % 60 'ı yangın riski altındadır. Ülkemizde Yangınların % 80'i Haziran - Ekim döneminde sıcaklığın yüksek nemin düşük olduğu yaz mevsiminde çıkmaktadır. Türkiye'de yangınların, yüzde 96'sı insan eliyle çıkmakta, yüzde 4'ü ise doğal nedenlerden (yıldırım) kaynaklanmaktadır. Ormanlarımızı koruma altına almalı, anında yangına müdahale edecek ekiplerin yetiştirilmeli, ormanlarda gelişi güzel piknik yapılmasına müsaade edilmemesi, Orman yangını riski fazla olan alanlarda söndürme uçakları bulundurulması, Ormanlardan geçen ve yangına neden olan enerji nakil hatlarının yeraltına alınması gibi önlemler alınmalıdır.

Türkiye'de Doğal Afetlerin Zararlarından Korunmak İçin; Doğal afetler için tahmin ve erken uyarı sistemi oluşturulmalı, Doğal afet tehlikesi olan bölgeler belirlenmeli ve haritalandırılmalı, İnsanlar doğal afetlere karşı eğitilmeli, Orman tahribatı önlenmeli, yangınlar için gerekli tertibat sağlanmalı Heyelan ve kaymalara karşı Yamaçlar ağaçlandırılmalı ve çeşitli setler inşa edilmeli, Doğal afetler sonrası arama kurtarma ekipleri oluşturulmalı Ülkemizde sel ve taşkın olayı en fazla Karadeniz Bölgesi'nde görülür. Bu durum üzerinde her mevsim bol yağışın olması ve arazinin engebeli olması etkilidir. Büyük şehirlerimizde de sel ve taşkın olayları fazla görülmektedir. Bu durumun başlıca nedeni aşırı nüfus artışı ve yetersiz alt yapıdır.

TÜRKİYE’DEKİ SON DEPREMLERİN YOL AÇTIĞI KAYIPLAR Olay Can Kaybı Yaralı Yıkık / Ağır Hasarlı Yapı Ekonomik Kayıplar (Milyon US $) Erzincan Depremi (13-Mart-1992) 650 3,850 6,702 750 Dinar Depremi (1-Ekim-1995) 94 240 4,909 100 Çorum-Amasya Depremi (14-Ağustos-1996) 1 6 707 20 Adana-Ceyhan Depremi (27-Haziran-1998) 145 1,600 9,847 500 İzmit Körfezi Depremi (17-Ağustos-1999) 17,480 43,953 66,441 13,000 Düzce Depremi (12-Kasım-1999) 763 4,948 30,389 Afyon-Sultandağı Depremi (3-Şubat-2002) 42 327 4,634 70 Bingöl Depremi (1-Mayıs-2003) 177 520 6,675 135 TOPLAM 19,354 55,444 130,331 15,235

TÜRKİYE’DE FİZİKSEL ZARAR GÖREBİLİRLİK Yıllık Olarak Hasar Yapan Depremler Seller Heyelanlar Kaya ve çığ Düşmeleri Toplam Olay 4 26 83 21 134 Can kaybı 839 24 20 887 Yaralı 1,000 100 7 1,114 Ağır hasarlı bina 4,950 1,220 1,260 625 8,055 Orta hasarlı bina 3,000 700 - 3,700 Az hasarlı bina 4,000 7,000 Etkilenen Nüfus 120,000 25,000 7,560 5,000 157,560 Ekonomik Kayıp (Milyon $) 600 120 25 12 757