Arıtma ve Geri kullanım Maliyetleri Prof. Dr. Ülkü Yetiş Arıtılmış Evsel Atıksuların Tarımsal Sulamada Kullanılması Çalıştayı MEDAWARE PROJESİ ODTÜ 9-10 Haziran 2005

Arıtma Maliyetleri- Hedef Türkiye’da en çok uygulanan atıksu arıtma teknolojileri için Türkiye koşullarını yansıtacak işletme ve ilk yatırım ve işletme maliyetlerini belirlemek.

Arıtma Maliyetleri- Yöntem Türkiye’de bulunan atıksu arıtma tesisleri için, işletme ve ilk yatırım maliyetler değerlerine ulaşılmıştır. Bu bilgiler değerlendirilerek ve eşdeğer nüfus verisi kullanılarak, ortalama maliyet rakamları hesaplanmıştır.

Bulgular

Arıtma Maliyetleri- Bulgular Öncelikle; Türkiye’de atıksu arıtma tesisleri kurulmasında, aynı teknolojiler uygulandığında dahi oldukça farklı ilk yatırım maliyetleri söz konusu olduğu görülmüştür.

Maliyetler - Uzun Havalandırmalı Atıksu Arıtma Tesisleri Belediye İlk Yatırım Maliyeti (milyon €) (€/kişi) Enerji Tüketimi (kwh/month) İşletme Maliyeti (€/yıl) Birim İşletme Maliyeti (€/m3) Akçakoca 1.16 29 83,700 215,000 0.126 İzmit 6.83 43.78 445,000 245,000 0.032 Ürgüp -   Tarsus 15.6 49.85

Enerji Tüketimi (kwh/month) Birim İşletme Maliyeti Maliyetler – Azot Gideren Uzun Havalandırmalı (Oksidasyon Hendeği) Atıksu Arıtma Tesisleri Belediye İlk Yatırım Maliyeti (milyon €) (€/kişi) Enerji Tüketimi (kwh/month) İşletme Maliyeti (€/yıl) Birim İşletme Maliyeti (€/m3) Kemer 2.92 80.00 590,000 0.1534 Kumkoy 1.4 12.72 161,100 212,100 0.0528 Belek 1 1.67 23.85 270,000 – 450,000 0.0752 Belek 2 0.0747 Avsallar 1.92 83.47 - Titreyengöl 1.55 28.18 96,913 176,400 0.0450

Enerji Tüketimi (kwh/month) Birim İşletme Maliyeti Maliyetler – Konvansiyonel Aktif Çamur Atıksu Arıtma Tesisleri Belediye İlk Yatırım Maliyeti (milyon €) (€/kişi) Enerji Tüketimi (kwh/month) İşletme Maliyeti (€/yıl) Birim İşletme Maliyeti (€/m3) Kozan 32,400 Ankara 142.66 36.58 2,394,634 3,391,923 0.0176 Nazilli 3.62 33.41 120,000 494,508 0.0753 Burhaniye 189,000 Corum 226,000 Elazig 224,000 277,777 0.0190 Eskisehir 7.23 24.10 387,116 363,474 0.0146

Enerji Tüketimi (kwh/month) Birim İşletme Maliyeti Maliyetler - Konvansiyonel Aktif Çamur Atıksu Arıtma Tesisleri Belediye İlk Yatırım Maliyeti (milyon €) (€/kişi) Enerji Tüketimi (kwh/month) İşletme Maliyeti (€/yıl) Birim İşletme Maliyeti (€/m3) Gaziantep 46.67 Nizip 1.26 13.76 120,000 329,670 0.0903 Tuzla 1,000,000 2,500,000 0.0394 Karabuk 2.83 194,400 Kutahya 5.00 22.00 280,000 Marmaris 195,150 769,230 0.0468 Nigde 183,600 Van 275,000

Enerji Tüketimi (kwh/month) Birim İşletme Maliyeti Maliyetler – BNR Aktif Çamur Atıksu Arıtma Tesisleri Belediye İlk Yatırım Maliyeti (milyon €) (€/kişi) Enerji Tüketimi (kwh/month) İşletme Maliyeti (€/yıl) Birim İşletme Maliyeti (€/m3) Iskenderun 14.15 32.3 370,195 535,000 0.0488 Kayseri 47.4 59.3 1,050,000 1,553,049 0.0473 Fethiye 8.12 266.2 277,421 488,606 0.0553

Unit Operational Cost (€/m3) Maliyetler – Karşılaştırma Arıtma Teknolojisi Initial Cost (€/capita) Unit Operational Cost (€/m3) Konvansiyonel Aktif Çamur 13.76 – 46.67 0.0146 – 0.0903 Azot Gideren Aktif Çamur 32.30 – 266.2 0.0473 – 0.0553 Uzun Havalandırmalı Aktif Çamur 29.00 – 49.85 0.0320 – 0.1260 Azot Gideren Oksidasyon Hendeği 12.72 – 83.47 0.0528 – 0.1534

Maliyetler – Yurt Dışı Biyolojik Arıtma Ortalaması; 150 ABD$/kişi Toplam maliyet, ABD$/konut Kimyasal ön arıtma Birincil A. Kabuller: 5 kişi/aile; 160 L/kişi-gün BOD giderimi, % Biyolojik Arıtma Ortalaması; 150 ABD$/kişi

Sonuçlar Kişi başına yatırım, çok değişkendir. En yüksek rakamlar nütrient gideren oksidasyon hendekleri için, en düşük rakamlar ise, aktif çamur prosesi içindir. İlk yatırım bedellerindeki farklılıklar; kısmen tesislerin finasmanı ile ilintilidir. Uluslararası finans kuruluşlarından alınan kredilerle yapılan tesisler daha pahalıdır. Tesis büyüklüğü, kişi başına ilk yatırım maliyetini etkileyen diğer bir önemli parametredir.