ÇÖZELTİLERDE ÇÖZÜNMÜŞ MADDE ORANLARI

ÇÖZELTİLERDE ÇÖZÜNMÜŞ MADDE ORANLARI 1-)DERİŞİK-SEYRELTİK ÇÖZELTİ 2-)ÇÖZELTİLERİN DERİŞİK-SEYRELTİK KARŞILAŞTIRILMASI 3-)ÇÖZÜNÜRLÜK 4-)ÇÖZNÜRLÜĞE ETKİ EDEN FAKTÖRLER

Çözeltiler çözücü içinde çözünen madde miktarına göre 2’e ayrılır: A-)Seyreltik Çözelti B-)Derişik Çözelti

SEYRELTİK ÇÖZELTİ Az miktarda çözünen içeren çözeltilere seyreltik çözelti denir .(%50 den daha az) Birim hacme düşen çözünen madde miktarı ne kadar az ise, çözelti o kadar seyreltiktir.  

DERİŞİK ÇÖZELTİ Çok miktarda çözünen içeren çözeltilere derişik çözelti denir.(%50 den daha fazla) Birim hacme düşen çözünen madde miktarı ne kadar fazla ise  çözelti o kadar derişiktir.

DERİŞİK VE SEYRELTİK ÇÖZELTİLERİN KARŞILAŞTIRILMASI Çözeltiler birbirlerine göre derişik ya da seyreltik olabilir.Bu yüzden çözeltilerin karşılaştırılması gerekir.

Şekilde 3 ayrı özdeş kapta aynı miktar suyun içine farklı miktarda şeker atılmıştır.Bunlar arasından en derişik olanı ikinci en seyreltik olanı ise birinci çözeltidir.

Çözeltiler derişim yönünden karşılaştırıldığında, derişimi düşük olan seyreltik, yüksek olan derişik çözelti olarak nitelendirilir.

ÇÖZÜNÜRLÜK Maddeler, çözücülerde az ya da çok çözünürler. Bir maddenin herhangi bir çözücü içinde az ya da çok çözünmesi özelliği çözünürlük olarak bilinir. Belli sıcaklık ve basınç koşullarında, belirli kütledeki çözücüyü doymuş hale getirmek için gereken çözünen madde miktarına o maddenin çözünürlüğü denir. Çözücü su ise, çözünürlük genellikle 100 gram su içinde çözünen maddenin gram türünden kütlesi olarak belirtilir.

Çözünürlük, g çözünen /100 ml çözücü olarak, çözücü su ise; çözünürlük, g çözünen / 100 g su olarak ifade edilir. Bir maddenin çözünürlüğünden söz edilirken sıcaklık ve çözücü türü mutlaka belirtilmelidir. Ayrıca gazlar için basınçta verilmelidir. Örneğin; 20°C’ de 100 g suda en çok 36 g sofra tuzu çözünebilir. Sofra tuzunun 20°C’ de 100 g sudaki çözünürlüğü 36 g tuz / 100 g sudur (Saf suyun yoğunluğu 1 g/ cm3 olduğundan hacmi kütlesine eşittir.)

Çözünürlüğe Etki Eden Faktörler 1-)Sıcaklık 2-)Çözücü ve Çözünenin Türü 3-)Basınç 4-)Ortak İyon Etkisi

Sıcaklık  Katıların ve sıvıların çözünürlüğü sıcaklıkla çoğunlukla artarken, gazların çözünürlüğü sıcaklık artışıyla azalır.

Çözücü ve Çözünenin Türü Çözünürlük, çözücü ve çözünen maddenin türüne bağlıdır. Örneğin; alkol suda çok iyi çözündüğü halde, zeytinyağı suda hiç çözünmez. Genel bir kural olarak polar bileşikler polar çözücülerde daha iyi çözünür. Yani benzer benzeri çözer. Buda bize çözünürlüğün, çözücünün ve çözünenin türüne bağlı olduğunu gösterir.

BASINÇ Katı ve sıvıların çözünürlüğünde basıncın etkisi yoktur. Katı ve sıvılar sıkıştırılamadığından basınçla çözünürlükleri değişmez. Ancak gazlar sıkıştırılma özelliğine sahip olduklarından, uygulanan basınç çözünürlüklerini doğru orantılı artırır. Bu ifade Henry yasası olarak bilinir.

Ortak İyon Etkisi Katı bir maddeyi, saf su yerine, bu katı maddenin iyonlarını içeren bir çözelti içinde çözersek, katının çözünürlüğü saf sudaki çözünürlüğe göre azalır. Katının çözünürlüğünün bu şekilde azalmasına ortak iyon etkisi denir.