MADDELER DOĞADA KARIŞIK HALDE BULUNUR

Doğadaki maddeleri katı, sıvı ve gaz olarak sınıflamıştık Doğadaki maddeleri katı, sıvı ve gaz olarak sınıflamıştık. Ancak maddeler, sadece katı, sıvı veya gaz olarak sınıflandırılmazlar. Maddeler; saf maddeler ve karışımlar olarak da sınıflandırılırlar.

 SAF MADDELER Yapısında kendinden başka madde bulundurmayan maddelere saf madde denir. Hepsi bana benziyor  

Altın, gümüş, bakır gibi maddeler, tek bir maddeden oluşmuşlardır Altın, gümüş, bakır gibi maddeler, tek bir maddeden oluşmuşlardır. İçlerinde kendilerinden başka madde bulunmaz. Bir bakır teli kestiğimizde, en küçük parçası yine bakırdır.

Salata yaparken domates, marul, havuç, salatalık gibi malzemeler kullanırız. Kullandığımız bu malzemeler, doğada tek başlarına bulunurlar. Yapılarında, kendilerinden başka madde bulundurmazlar.

Bir beton parçasını çekiçle kırarak küçük parçalara ayırdığımızda içinde farklı maddeler olduğu görülür. Beton; çimento, kum ve çakıl gibi maddelerin suyla yoğrulması sonucu elde edilmiştir.

Bakır, tek bir maddeden oluşur, yani saf maddedir Bakır, tek bir maddeden oluşur, yani saf maddedir. Beton ise birden çok maddeden oluştuğu için saf madde değildir. Çünkü saf maddelere, kendinden başka madde katılmamıştır. Saf maddeler, tek cins madde içerirler.

KARIŞIMLAR  Saf maddeler bir araya gelerek karışımları oluştururlar. Bana benzemeyenler de var. 

Yediğimiz salata, içtiğimiz çorba, birer karışımdır Yediğimiz salata, içtiğimiz çorba, birer karışımdır. Salatanın içindeki maddeleri görebilir ve karışanların bir kısmını kolayca ayırt edebiliriz.

Deniz, hava, toprak gibi görebildiğimiz ve hissedebildiğimiz pek çok şey karışımdır. Benzin, gaz yağı, motorin gibi maddeleri elde ettiğimiz ham petrol de bir karışımdır. Karışımlar, birden çok saf maddenin bir araya gelmesiyle oluşur.

Karışım denilince aklımıza ilk gelen, katıların oluşturduğu karışımlardır. Ancak bir karışımda sıvılar ve gazlar da bulunabilir. Maddeler bir araya gelerek sayısız karışım oluşturabilirler. Bilinen pek çok karışım türü vardır. su

Örn: Kum + tuz + demir tozu = Katı-katı karışım Sıvı yağ + su = Sıvı-sıvı karışım Limonata: Limon, şeker ve sudan oluşan bir karışımdır. = Katı-sıvı karışım Ayran: Yoğurt, su ve tuz ile hazırlanan bir karışımdır. = Katı-sıvı karışım Gazoz = Sıvı-gaz karışım

Katılarla yapılan karışım örneklerinde her katıyı görebiliriz Katılarla yapılan karışım örneklerinde her katıyı görebiliriz. Birden fazla saf maddenin karıştırılması elde edilen karışımlardaki maddeler, kendi özelliklerini kaybetmezler. Örneğin; malzemeleri salata yapmadan önce ve yaptıktan sonra yediğimizde tatlarında bir değişiklik olmadığını görürüz.

Bu da bize, saf maddelerin karışım oluşturduktan sonra da kendi özelliklerini koruduğunu gösterir. Karışımları ayırdığımızda, yine başlangıçtaki saf maddeleri elde ederiz.

ÇÖZELTİLER Bir bardak su içerisine bir miktar şeker atıp karıştırdığımızda şeker, görünmez hale gelir. Bu olaya çözünme denir. İçtiğimiz şekerli su, bir çözeltidir. Su, şekeri çözmüş, şeker ise çözünmüştür. Burada şeker çözünen, su ise çözücüdür. Şeker ve suyun oluşturduğu karışım ise çözeltidir.

Su içerisine atılan taş, kum, tahta, demir gibi maddeler suda çözünmezler. Suda çözünen maddelerin görünmez olması, onların kayboldukları anlamına gelmez. su

Çözeltilerin çoğu sıvıdır, fakat katı ve gaz halinde bulunan çözeltiler de vardır. Çözeltilerdeki katı maddeler, çok küçük parçalar halinde sıvının içine dağılır. Su ve sirke, su ve meyve şekeri, su ve süt, gazoz ve vişne suyu karıştırıldıkları zaman birer çözelti oluşturur.

Basit bir çözelti, karışımlar gibi en az iki maddenin bir araya gelmesiyle oluşur; çünkü çözeltiler, aslında birer karışımdır. Çözeltileri hazırlamak için genellikle su kullanılır. Su, iyi bir çözücüdür. Bazı katı maddeler, suyun içinde iyi çözünür. Bazıları ise suda çok az çözünür ya da hiç çözünmez.

ÇÖZÜNME Çorbaya kattığımız tuz, çorbanın içinde dağılır ve görünmez olur. Çorbada kullandığımız su, tuzu çözmüştür. Suyun, tuz için iyi bir çözücü olduğu söylenebilir. su tuz tuzlu su

Çorbaya kattığımız karabiberin ise çözünmediğini, yüzdüğünü görürüz Çorbaya kattığımız karabiberin ise çözünmediğini, yüzdüğünü görürüz. Çünkü karabiber, suda çözünmeyen bir maddedir. Karabiber, çorba yapılırken suyla karışmadığı için görülmektedir.

Bulaşık yıkarken kullanılan deterjanlar, su içinde çözünerek temizliğe yardımcı olur. Tebeşir tozu, suda çözünmeyen bir maddedir ve su ile bulanık bir karışım oluşturur.

Görüldüğü gibi; bazı maddeler suda çözünür, bazıları ise çözünmez Görüldüğü gibi; bazı maddeler suda çözünür, bazıları ise çözünmez. Çözünmeye, sıcaklığın da etkisi vardır. Öreğin; tuz, sıcak suda, soğuk suya göre daha kolay ve daha çok miktarda çözünür.