ETİK DAVRANIŞ VE DEĞERLER, İNSAN OLMANIN BİR ERDEMİDİR. ETİK EĞİTİMİ VE MESLEKİ ETİK ETİK DAVRANIŞ VE DEĞERLER, İNSAN OLMANIN BİR ERDEMİDİR. Prof. Dr. Hikmet SAVCI EĞİTİM FAKÜLTESİ

Etik yunanca ‘’ ethos’’ yani ‘’töre’’ sözcüğünden türemiştir. Etik daha çok ahlak üzerinde konuşur, sorgular, tartışır, düşünür, yargılar. Farkı; ahlak yöresel, etik evrenseldir.

Dünyanın farklı yerlerinde bir çok farklı toplulukta çok eski çağlardan beri etik anlayışının var olduğu bilinmektedir. Dinler tarihi, felsefe tarihi ile antropolojik ve arkeolojik bulgular bunu ispatlar niteliktedir.

Felsefi etik anlayışına, antik çağ Çin felsefesinde ve Yunan felsefesinde rastlanır. Göktürk anıtları, Hammurabi yasaları, Osmanlı ve Cumhuriyet kanunlarında önemli etik uygulamaları mevcuttur. Türkçe’de etik sözcüğü, ahlak sözcüğü ile eş anlamlı olarak kullanılmaktadır.

Ahlak Arapça’dan Türkçeye geçen ve Türkçe’de; bir toplum içinde kişilerin uymak zorunda oldukları davranış biçimleri ve kuralları anlamına gelen bir kavramdır. Genel anlamda ahlak; Toplum içinde oluşan geleneklerin, değerlerin ve kuralların oluşturduğu, herhangi bir bireyin, grubun yada toplumun doğru veya yanlış, iyi veya kötü davranışlarını belirleyen, yönlendiren ve şekillendiren sistemsel yapıya verilen addır.

AHLAK FELSEFESİ Ahlak tek bir yapıya bağlı değildir. İş ve aile ortamında siyaset arenasında ve hatta yaşamın bütün alanlarında ahlaktan söz edilebilir. Ahlak felsefesi,insan yaşantısındaki değerler, kurallar, yargılar ve temel düşüncelerle ilgilenir. Bunların ahlaki boyutunu ele alır ve değerlendirir, doğru mu, yanlış mı, iyi mi, kötü mü olduğu sorularına cevaplar arar, sebeplerini araştırır.

ETİĞİN KAPSAM VE İÇERİĞİ Etik; sosyal ve felsefe içerikli bir bilim dalıdır. Ahlak ilkelerini tanımlar, sistemleştirir ve geliştirir. Ahlak ilkeleri; ait olduğunu varsaydığı, toplumsal, mesleki, kurumsal ve evrensel değerlerdir.

Etik değerler, toplumun bazı kesimleri tarafından farklı anlaşılıyor veya uygulanıyor olabilir. ‘’ İnsan bilinci, özgür olarak koyduğu yasalara kendisini bağlaması gerekir.’’ E.Kant Etik değerler, demokrasi ve hukuk devletinin esasıdır. Etik değerler sayesinde vatandaşlar keyfi idareye karşı korunduğu gibi kamu görevlileri de kanun ve otoritenin kötüye kullanılması ve sapmasına karşı kendilerini korurlar.

ETİK DEĞERLERİN YARARLARI Ahlak değerlerine göre düşünmeyi ve davranmayı sağlar. İnsanlar ve kurumlar arasında uyumlu çalışmayı sağlar. Kurumdaki verimi artırır, kuruma etkinlik ve saygınlık kazandırır. Doğruya ve güvenilir olana yönelimi artırır. Ahlaklı davranış baskısı oluşturur.

ETİK BİR İKLİM OLUŞTURMA Etik değerler için geçerli bir ortam neden gereklidir? Sosyal bir ortamda standartlar neden konulur? Etik sorunların çözümü sırasında neden rahatsızlık duyulur?

Genelde bireyler etik bir sorun karşısında, verdikleri karardan ötürü, olumlu ve olumsuz iki zıt duygu yaşarlar. Olumsuz duygular Korku Yorgunluk ve bitkinlik Kendini baskı altında hissetme Sıkıntılı ve kaygılı Etik değerlere uymadan, keyfi alınmış kararlar, olumsuz duygular yaşatır.

OLUMLU DUYGULAR Verdiği karardan ötürü kendini iyi hissetme İyi bir iş yapmanın mutluluğunu yaşama Vicdanen rahat ve huzurlu olma Etik ilke ve değerlere uygun olarak, adalet, eşitlik ve dürüstlükle verilen kararlar da olumlu duygular yaşatır.

AHLAK HASTALIKLARI Bilimin ve bilim adamının değerini bilmemek, Kendini başkasından üstün görmek, Dedikodu yapma alışkanlığı, Kıskançlık, kin ve düşmanlık duygusu, Başkasına gelen sıkıntıya sevinmek, Mal-mevki sevgisi

Özür dilememek, dileyeni kabul etmemek,. Sözünde durmamak, * Özür dilememek, dileyeni kabul etmemek, * Sözünde durmamak, * Kötü kimselerle arkadaşlık yapmak, * İşini zamanında yapmamak, sonraya bırakmak, * İşinde kapasitesini, gücünü tam kullanmamak, * Güvenilir vasıflar taşımamak,

BİREYLERDEKİ AHLAK HASTALIKLARI TOPLUMDA YOZLAŞMAYA SEBEP OLUR. Yozlaşma nedir? Bir şeyin, gerçeğine bağlı kalmayıp, özünden uzaklaşması ya da uzaklaştırılmasıdır. Çeşitleri 1. Ahlaki yozlaşma 2. Kültürel yozlaşma 3. Politik yozlaşma 4. Mesleki yozlaşma

YOZLAŞMA SEBEPLERİ Kamusal yapıdan kaynaklanan sebepler Siyasal yapıdan kaynaklanan sebepler Ekonomik yapıdan kaynaklanan sebepler Bürokratik yapıdan kaynaklanan sebepler Toplumsal yapıdan kaynaklanan sebepler Tarihi sebepler Japon atasözü der ki; Suyu kaybedersen vadide bulursun Rüzgarı kaybedersen dağda bulursun Ahlakı kaybedersen arama bulamazsın

MESLEKİ ETİK Belirli bir meslek grubunun ,mesleğe ilişkin olarak oluşturup koruduğu, meslek üyelerine emreden, onları belirli şekilde davranmaya zorlayan, kişisel eğitimlerini sınırlayan, yetersiz ve ilkesiz üyeleri dışlayan, meslek içi rekabeti düzenleyen ve hizmet ideallerini korumayı amaçlayan mesleki ilkeler bütünüdür.

Doğruluk Yasallık Yeterlik Güvenirlik Mesleğe bağlılık MESLEKİ ETİK VE TEMEL İLKELER Doğruluk Yasallık Yeterlik Güvenirlik Mesleğe bağlılık

ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNDE ETİK Meslek etiğine sahip öğretmen, öğrencilerinin başarısını en üst düzeyde tutma, bunun için en uygun öğretim metotlarını ve stratejilerini kullanma, etkin sınıf ortamı oluşturma, öğrencilerin kişisel haklarına saygılı ve eşit davranma, ayrımcılık yapmama gibi davranışları benimseyen kişidir.

ÖĞRETMENDE OLMASI GEREKEN TEMEL BECERİLER Bireysel özellikler: mesleğini sevme ve önemseme, iyi iletişim kurma, adil, saygılı ve ilgili olma. Sınıf yönetimi ve organizasyon becerisi: olumlu ve tutarlı olarak, sınıf içi ve dışı etkinliklere katılarak sınıf iklimi oluşturabilme. Öğretimi planlama becerisi: zamanı iyi planlama, öğretim ile yaşam arasında doğru ilişki kurma.

* Öğretimi gerçekleştirme becerisi: Öğrencileri, ilerleme ve gelişmeyi sağlayıcı sorgulamalara alıştırma, uygulamalara aktif olarak katılmayı sağlama. Öğretmenin en önemli görevleri; Düşünmeyi İletişim kurmayı Okumayı ve öğrenmeyi öğretebilmektir.

Değerlendirme becerisi: Öğrencinin ihtiyaç ve yetenekleri ile ilgilenme ve öğrencideki gelişmeyi gözleyip, adaletli olarak değerlendirebilme. Bu becerilere sahip olma yanında, eğitimci, inandığı ve öğrettiği ile yaşantısı arasındaki bağa dikkat etmelidir.

YÖNETİCİ ETİĞİ Yöneticinin başarılı olabilmesi, kurumunu yüceltebilmesi için, çalışanların bilek gücüne, beden gücüne, zihin gücüne, en önemlisi de gönül gücüne ihtiyacı vardır. ** ** *

* Yüzünden tebessüm eksik olmayan * Kibirlenmeyen YÖNETİCİ * Yüzünden tebessüm eksik olmayan * Kibirlenmeyen * Kimsenin sözünü kesmeyen * Kimsenin kusurunu yüzüne vurmayan * Kimseyi rencide etmeyen * Her zaman karşı tarafın üzüntüsünü kendi üzüntüsü sayan Bir ahlaka sahip olmalıdır.

KONFERANS ETİĞİ

T. C. İstanbul Aydın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanı TEŞEKKÜR EDERİM Prof. Dr. Hikmet SAVCI T. C. İstanbul Aydın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanı