ASİTLER BAZLAR

ASİTLER Sulu çözeltilerine hidrojen iyonu (H+) verebilen maddelere asit denir. SİMGESİ ADI İYONLAŞMASI HCl Hidroklorıik asit HCl ® H++Cl– CH3COOH Asetik asit CH3COOH ® H++CH3COO–

Asitlerin özellikleri Tatları ekşidir Trnusol kağıdının rengini kırmızıya çevirirler Suda iyonlaşarak çözünürler Aktif metallerle tepkimeye girerek H2 gazı çıkartırlar. Acak pasif metallerle (Cu,Hg,Pt,Ag,Au) tepkime vermezler. Cu Hg Ag sadece derişik H2SO4 ve derişik HNO3 ile tapkime verirler HCI+Zn =ZnCI2+H2 Ag +HNO3 = AgNO3+NO2+H2O

Bazlarla tepkimeye girerek tuz+su oluşturur.Bu olaya nötrleşme denir NaOH+HCI=NaCI+H2O Tutucudur Asitli ortamda yetişen ortanca çiçiği mavi renklidir Asit çözeltilri korbonlu bileşikleri parçalar Asitler yakıcı ve tahriş edicidir

Günlük Hayatımızdaki Bazı Asitler Sirke =Asetik asit= CH3COOH Gazoz=Karbonik asit=H2CO3 Portakal =Asborik asit Tereyağ =butrik asit Üzüm =Tartarik asit Limon = Sitrik asit Aspirin = Asetil salistik asit Elma = Malik asit =C4H4O4

Asitlerin Değerliği Bir asit molekülü suda çözüngüğünde ortama saldıği H+ iyonu sayısına o asitin değerliği denir

Kuvvetli Asit Suda % 100 iyonlaşan asitlerdir HCI = Klorik Asit H2SO4 =Sülfürük Asit HNO3 = Nitrik Asit HBr = Bromik Asit HI = İyonik Asit

Zayıf Asit Suda % 100 iyonlaşamayan asitlerdir HF =Florik asit HCN =Sinanür asiti H2CO3 = Korbonik asit CH3COOH = Asetik asit H2S =Sülfür asiti

Asetik asit (CH3COOH) Sirke asidi olarak bilinir asetik asidin %5-8 lik çözeltisi sirke olarak kullanılır. Asetik asit bir çok ilaç ve endüstri maddesinin hazırlanmasında kullanılır. Tahriş edici kokuya sahip bir sıvıdır. Alüminyum asetat tuzu,taze kesilmiş yaralarda kan dindirici olarak kullanılır.

Sülfürük Asit ( H2SO4) Endüstride kullanılan en önemli asit ve dünyada en çok üretilen kimyasallardan biridir. SO2 kullanılarak Kontak Metodu denilen bir metotla üretilir. Endüstride bir çok alanda kullanılan bu asit,özellikle gübre üretiminde,amonyum sülfat üretiminde,patlayıcı yapımında,boya sanayiinde,petro kimya sanayiinde kullanılmaktadır.

Nitrik Asit (HNO3) Nitrik asit,dinamit yapımında kullanılır. Nitrik asidin gliserin ile reaksiyonundan nitrogliserin meydana gelir. Ayrıca nitrik asit NH4NO3 içeren gübrelerin üretiminde kullanılır.

Fosforik Asit (H3PO4 ) Saf fosforik asit,renksiz kristaller halinde bir katıdır. Fosforik asit, en çok, fosfatlı gübrelerin yapımında ve ilaç endüstrisinde kullanılır.

Hidroflorik Asit (HF) Hidroflorik asit yüksek oktanlı benzin yapımında,sentetik kriyolit(Na3AlF6) imalatında kullanılır. Ayrıca hidroflorik asit, camların üzerine şekil yapmak için kullanılır. Bu iş için, önce cam eşya yüzeyi bir parafin tabakası ile kaplanır. Sonra parafinin üzerine bir çelik kalem ile istenen şekil çizilir. Bu çizgilere hidrojen flüorür gazı veya çözeltisi tatbik edilir. Camdaki parafinin temizlendikten sonra camda yalnız sabit şekiller kalır.

Formik asit(HCOOH): Bakterilere küf ve mayalara etki eder. Mikrobik bozunmayı önlemek için gıdalarda koruyucu olarak kullanılır. Karınca salgısında bol miktarda bulunur.

Benzoik asit(C6H5COOH): Beyaz renkli iğne ve yaprakçık görünümünde bir maddedir. Gıdalarda mikrobik bozunmayı önlemek için kullanılır. En çok kullanıldığı alanlar,meyve suyu,marmelat,reçel,gazlı içecekler,turşular,ketçap ve benzeri ürünlerdir. Benzoik asit,bir çok bitkinin yaprak,kabuk ve meyvelerinde bulunur. Benzoik asit,genellikle sodyum tuzu olarak kullanılır. İlave edildiği gıdanın tadını etkiler.

BAZLAR Sulu çözeltilerine OH- İyonu veren maddelere baz denir  

Bazların Genel Özellikleri Tatları acıdır Turnusol kağıdının rengini maviye çevirirler Suda iyonlanlaşarak çözünürler Na(OH) (suda)(aq) → Na+ + (OH)– K(OH) (suda)(aq) → K+ + (OH)– Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir Amfoter metallerle (Al,Sn Pb,Zn ,Cr ) tepkimeye girerek H2 gazı açığa çıkar Al+NaOH+H2O =NaAl(OH) + H2

 Hepsinin yapısında hidroksit (OH) vardır (NH3 hariç) ve sulu çözeltilerine (suda çözündüklerinde) hidroksit iyonu (OH)– verirler Saf haldeyken elektrik akımını iletmez Asitlerle birleşerek nötürleşirler tuz +su açığa çıkarırlar bu nötrleşme tepkimesi egzotermiktir  Asit + Baz Nötrleşme Tuz + Su + Isı HCl + NaOH Nötrleşme NaCl + H2O + Isı

Karbondioksit ile tepkimeye girerek su ve karbonatlı bileşik oluştururlar. • Baz + Karbondioksit → Karbonatlı Bileşik + Su • Ca(OH)2 + CO2 → CaCO3 + H2O • 2 Na(OH) + CO2 → Na2CO3 + H2O

Günlük Hayatımızdaki Bazı Bazlar Yapay ipek, sabun , kağıt , takstil, boya, deterjan, = sodyum hidroksit = NaOH Pillerde elektrolit olarak , gübre ve arap sabunu üretiminde = potasyum hidroksit = KOH Üre boya plastık ilaç üeretiminde = amonyak = NH3

Bazların Değerliği Bir baz molekülü suda çözündüğünde ortama saldığı OH- iyonu sayısına o bazın değerliği denir

Kuvvetli Bazlar Bir baz molekülü suda çözündüğünde % 100 iyonlaşıyorsa kuvvetli baz denir LİOH =Lidyum hidroksit NaOH=Sodyum Hidroksit KOH = Potasyum Hidroksit

Zayıf Baz Bir baz molökülü suda % 100 iyonlaşmıyorsa zayıf baz olarak bilinir AgOH =Gümüş hiroksit Al(OH)3=Alüminyum hidroksit NH3 =Amonyak

Sodyum hidroksit(NaOH): Beyaz renkte nem çekici bir maddedir. Su da kolaylıkla çözünür ve yumuşak kaygan ve sabun hissi veren bir çözelti oluşturur. İnsan dokusuna kaşındırıcı bir etkisi vardır. Sodyum hidroksit, lâboratuvarda CO2 gibi asidik gazları yakalamak için kullanılır. Endüstride bir çok kimyasal maddenin yapımında, yapay ipek, sabun, kâğıt,boya, deterjan endüstrisinde ve petrol rafinelerinde kullanılır.

Kalsiyum hidroksit(Ca(OH)2): Beyaz bir toz olup, suda hamurumsu bir görünüş alır. Sönmemiş kirece su ilave edilmesiyle elde edilir. Kalsiyum hidroksit asidik gazların uzaklaştırılması, kireç ve çimento yapımı alanlarında kullanılır

Amonyak(NH3): Renksiz, kendine özgü keskin kokusu olan bir gazdır. Sıvı amonyak özellikleri bakımından suya benzer, polar yapıdadır, hidrojen bağı yapar ve su gibi iyonlarına ayrışır. Amonyak,endüstride en çok azotlu gübrelerin ve nitrik asidin üretiminde başlangıç maddesi olarak kullanılır. Lâboratuvarlarda ise amonyak , zayıf baz olarak ve bir çok kimyasal maddenin elde edilmesinde kullanılır. Amonyak, bilhassa nitrik asit ve amonyum tuzları imalatında, üre, boya, ilaç ve plastik gibi organik madde imalatında kullanılır. Amonyak gazı, normal sıcaklıkta basınç uygulandığında kolaylıkla sıvılaşır. Oluşan bu sıvının buharlaşma ısısı yüksektir (327kkal/g). Bundan dolayı amonyak endüstride soğutucu olarak kullanılır.