Firma Değerleme Modelleri

Değer Nedir? Herhangi bir nesnenin sağladığı toplam fayda, kullanım değeri, herhangi bir varlığın başka birine verildiğinde karşılığında alınabilecek nesne miktarı olarak tanımlanmaktadır.

Değerleme Nedir? Değerleme para dışındaki varlıkların değerinin para olarak belirlenmesi, bina, arsa, makine, mal vs. değerinin takdir ve tahmini şeklinde tanımlanmaktadır.

Söz Konusu Firma Olunca?

Firma değerini etkileyen başlıca faktörler:  Konjonktür Firma’nın faaliyette bulunduğu sektör,  Firma’nın faaliyette bulunduğu sektöre giriş koşulları(bariyerler),  Sektörün büyüklüğü ve büyüme hızı (geleceği),  Firma’nın büyüklüğü,  Kullanılan teknoloji,  Firma’nın şerefiyesi, Firma’nın kuruluş yeri, Firma’nın geçmişi

Peki ama Nasıl?

Kimin İşine Yarar? Firma sahibi Firma hissedarı Firma yöneticileri Firma’yı satın almayı amaçlayan müşterisi Finansörler

Değerleme Yöntemleri: Temettü verimi yöntemi Fiyat / Kazanç oranı yöntemi Piyasa kapitalizasyon oranı yöntemi Defter değeri yöntemi Amortize edilmiş yenileme değeri yöntemi Ekspertiz değeri yöntemi Emsal değeri yöntemi İndirgenmiş nakit akımları yöntemi Net aktif değeri yöntemi Piyasa değeri / Defter değeri yöntemi Tasfiye değeri yöntemi Yeniden yapma değeri yöntemi İşleyen teşebbüs değeri yöntemi

İndirgenmiş nakit akımları yöntemi Yöntem gelecekteki nakit akışlarının değerlemesi işlemi olup yöntemin temeli paranın zaman değerine dayanmaktadır. Bu analizde, öncelikle iskonto oranı belirlenmektedir. Bu yöntemde iskonto oranı olarak genellikle sermaye maliyeti kullanılmakta ve tahmin edilen nakit akışları bu orana göre bugünkü değere indirgenmektedir.

Net aktif değeri yöntemi Cari değerlere dönüştürülen varlıklar işletmenin değerini, işletme değerinden borçların çıkarılması ile bulunan değer ise özvarlık (defter) değerini gösterir. Net aktif değer yönteminde, aktifler yeniden değerlenmiş değerleriyle dikkate alınacaktır. NAD = AD - BD AD: İşletmenin aktiflerinin piyasa değeri, BD: İşletmenin borçlarının piyasa değeri.

Emsal değeri yöntemi Şirketin değerlemesinde aynı sektördeki faaliyet konusu benzer şirketlerin çeşitli finansal rasyolarının ortalamaları ve/veya sektöre özgü geçmişte gerçekleşmiş işlemlerde oluşan rasyolar dikkate alınarak değer tespit edilmektedir.

Fiyat / Kazanç oranı yöntemi F/K oranı, hisse senedinin fiyatı başına düşen kazanç miktarına bölünmesiyle bulunur. Temettü ödemek yerine, karını tekrar yatırıma aktaran şirketlerin F/K oranları yüksek olur, getiri azalır. Hisse senedi olarak yatırım yapanlar için, düşük oran tercih sebebiyken, hissedarlar temettü almamalarına rağmen, hisse için yüksek fiyat ödemeye razı olabilirler. bunun sebebi şirketin gelecek yıllara ait büyüme beklentisidir.

Piyasa değeri / Defter değeri yöntemi Enflasyonun yüksek olduğu dönemlerde, şirketlerin açıkladıkları kar rakamlarının şirketin gerçek kazancını yansıtmadığı endişesi nedeniyle kullanılmaktadır. Piyasa Değeri : Bir hisse senedinin piyasa koşulları atlında arz ve talebe göre belirlenmiş değeridir. Defter Değeri : Firma’nın muhasebe kayıtlarına göre ortaya çıkan değeridir. Defter değeri şirketin varlıkları ile borçları arasındaki farkın (Net Değerin yada özkaynağın), mevcut hisse sayısına bölünmesi ile bulunur.

ÖRNEK :  A şirketinin varlık değeri 400.000 YTL Borçlarının değeri ise 300.000 YTL’dir. Şirket sermayesi 1.000 hisseye bölündüğüne ve bir hisse senedinin son işlem fiyatı 50 YTL olduğuna göre Piyasa Değeri/Defter Değeri (PD/DD) ne kadardır?                                       Varlık – Borç       400.000-300.000        Defter Değeri  = ----------------- =  --------------------- = 100 YTL                                          Hisse Sayısı                 1.000                              50          PD/DD =  ----------  =  0,5                            100 

Tasfiye değeri yöntemi Tasfiye değeri, faaliyetin kesin bir şekilde durdurulması durumunda şirketin değeridir. Tasfiye değeri, iradi ya da mecburi bir tasfiye düşünülüp düşünülmediğine göre farklılık göstermektedir.

Yeniden Yapma Değeri Yöntemi Kurulu bir tesisin yeni baştan inşa edilebilmesi için yapılacak harcamaların toplamı yeniden yapma değerini verecektir. Diğer bir ifade ile, değerlemeye konu tesisin değerleme tarihinde, bütün özellikleri ile özdeş olduğu bir tesisi elde etmenin maliyetidir. Ancak, şerefiye kavramını yani Firma’nın müşteri potansiyelini vb durumları göz ardı etmektedir.

İşleyen teşebbüs değeri yöntemi bu yöntemde şirketin, mevcut sahip olduğu değerinin yanında gelecekte elde edebileceği potansiyel değerinin de dikkate alınması gerekmektedir. işçi, müşteri, satıcılar ve yöneticilerin (entelektüel sermaye) ahenkli çalışmaları sonucu oluşan değerdir. İşleyen teşebbüs değeri, entelektüel sermaye nedeniyle defter değerinden yüksek olmaktadır.

Temettü Verimi Yöntemi Bu yöntemde, kar dağıtımının hisse senetleri değeri üzerinde etkili olduğu ve hisse senedinin bugünkü değerinin, beklenen temettülerin bugünkü değerine eşit olacağı ifade edilmektedir.

Amortize Edilmiş Yenileme Değeri Yöntemi şirketin yeniden bugün aynı şekilde (aynı yaşta ve çalışabilme kapasitesinde) kurulması halinde gerekli maliyetlerin toplamı amortize edilmiş yenileme değeridir.

Piyasa kapitalizasyon oranı yöntemi Hisseleri borsada işlem gören şirketlerin hisselerinin piyasa değeri ile hisse adedinin çarpımıyla bulunan değer piyasa kapitalizasyon değeridir

Ekspertiz Değeri Yöntemi Şirket varlıklarının, ilgili uzmanlar tarafından varlıkların yaşları, kapasiteleri, teknolojileri, benzer varlıkların piyasa değerleri gibi faktörler gözönüne alınarak belirlenen değerdir

KAYNAKLAR AKYÜZ Dr. Mufit ve ERTEL Dr. Nesrin, Ansiklopedik Ekonomi Sözlüğü, Dünya Yayınları, 3. Baskı, İstanbul 1990 Ali PAMUKÇU, İşletme Finansı, Der Yayınları, 1989, İstanbul Berna TANER, Göktuğ Cenk AKKAYA, İşletme Değerini Belirleme Yöntemleri ve Farklı Sektörlerdeki İşletmeler Üzerine Bir Uygulama, Ege Akademik Bakış Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 1-2, Ocak – Temmuz 2003 Berna TANER, Göktuğ Cenk AKKAYA, Sermaye Piyasası Faaliyet Alanı ve Menkul Kıymetler, İzmir, 2004