Organa Genitalia Feminina Kadın Genital Organları Bunlar ovarium, tuba uterina, uterus, vagina ve vulva'dar ibarettir. Ayrıca mammae ilave edilir Dr. Erdoğan Şendemir 2003

Organa Genitalia Feminina Internum Ovarium Tubae uterinae Uterus Vagina

Ovarium (Yumurtalık) 3 x 1.5 x 1 cm, ~4 gr. Testis’in özdeşidir. Küçük pelvis dış duvarında, fossa ovarica’dadır. Yumurtalık (ovarium)-Badem biçiminde çift organlar olup pelvis boşluğu yan duvarlarına asılıdırlar. Yumurtayı (ovum) yaptıkları gibi kadın genital hormonlarınıda yaparlar. Ovarium'ların bir içyan yüzü birde dışyan yüzü vardır.

OVARIUM Hem intra-abdominal hem de intrapelvik yerleşimlidir. Descensus ovarii, embriyonal hayatın ikinci ayında ovarium’lar abdomen’den pelvis boşluğuna inmeye başlarlar. Testis’lerin inişinden farklı olarak canalis inguinalis’e girmezler.

Fossa ovarica (Krause çukuru): Pelvis minor’un dış duvarında yer alır. Önden: Lig. latum uteri Yukarıda önden: A. v. iliaca externa Arkadan: Ureter ve a. v. iliaca interna ile sınırlanır. Döşemesini peritoneum yapar. N. obturatorius ve a. obturatoria çukurun döşemesini çaprazlar.

Ovum; Oestrogen ve progesteron üretir. Ovarium, testisten farklı olarak ayda sadece bir adet ovum yapar. Sağlıklı bir kadın yaklaşık kırk yıl ovulasyon yapar ve fertil kalır. Sonuç olarak bir kadının ovarium’u tüm üreme çağında toplam 450-500 adet ovum’u olgunlaştırır.

Ovarium’un bağları: Mesovarium Lig.ovarii proprium Fimbria ovarica Lig. suspen-sorium ovarii

Ovarium’un bağları; 1- Mesovarium; Ovarium’un ön kenarını, lig. latum uteri’nin arka yaprağına bağlayan periton katlantısıdır. Bu tutunma bölgesine Farre-Waldeyer çizgisi denir (sadece menteşe hareketi).

2- Ligamentum ovarii proprium; lig.latum uteri’nin iki yaprağı arasındadır. Ovarium’un alt ucunu, fundus uteri’nin yan köşesine bağlar. Elastik ve düz kas lifleri içerir, bu sayede uzunluğu değişebilir.

3- Fimbria ovarica; En uzun saçaktır. Ovarium’u üst ucundan tuba uterina’ya bağlar. Karın boşluğuna atılan ovum’u yakalayıp tuba uterina’ya transferinden sorumludur.

4- Lig. suspensorium ovarii; Ovarium’u pelvis yan duvarına sabitler. M. psoas major, a.v. iliaca externa ve ureter’i önden çap- razlar. İçinde a.v. ovarica, ve ovarium’un sinirleri bulunur. Uzun olursa over torsiyonu...

Ovarium’un arteriyel dolaşımı; A. ovarica: L1, aorta abdominalis Lig. suspensorium ovarii içinde mesovarium’a gelir. Hilum ovarii’den organa girer. Mesovarium’da a. uterina’nın dalı olan r. ovaricus ile anastomoz yapar. Medulla-korteks sınırında dallara ayrılıp follikülleri besler.

Tubae uterinae (salpinx) Yumurtalıkların üst uçları ile uterus arasında uzanan bu çift boru pelvis'in yan duvarlarına dayalıdır. 12 cm uzunluğunda olan bu borunun 5 parçası ayırt edilir. 1)Pars uterina tubae,(intramural) 2)İsthmus tubae, 3)Ampulla tubae, 4)İnfundibulum, 5)Fimbria tuba

Tuba uterina döllenmenin (fekondasyon) olduğu yerdir Tuba uterina döllenmenin (fekondasyon) olduğu yerdir. Yumurtalık tarafındaki deliğin çevresinde sacaksı (fimbria) denen uzantılar vardır. ..

Anatomik bölümleri; 1- Infundibulum tubae uterinae; huni şeklinde, en geniş parça. Tabanında 12-15 adet fimbriae tubae uterinae. Fimbriae ovarica, en uzun, ovarium’la temasta olan, düz kas lifleri içeren saçaktır. Ostium abdominale tuba uterinae burada bulunur. 2- Ampulla tubae uterinae; ‘S’ şeklinde kıvrımlı, tüm organın 2/3’ünü oluştu- rur. Duvarı ince, iç boş- luğu geniştir.

3- Isthmus tubae uterinae; tubae uterinae’nin uterus’la birleştiği kısmıdır. Dış yana horizontal uzanır. En dar parçadır. 4- Pars uterina (intramural parça); Tubae uterinae’nin uterus içinde seyreden duvarıdır. Ostium uterinum tubae uterinae burada bulunur.

Arteriyel ve venöz dolaşım Ramus tubarius; (Sampson arteri) A. ovarica ve a. uterina’dan gelen dallardır. A. uterina ile a. ovarica’nın anastamoz yerinde a. uterina’dan ayrılır. Mesosalpinx’in iki yaprağı arasında tubae uterinae’ya dallar verir.

Uterus (Rahim) 7.5 x 5 x 2.5 cm, 30-40 g Corpus Isthmus Cervix uteri Fundus Isthmus 1 cm kadardır Cervix uteri Portio supravaginalis Portio vaginalis

Uterus Cavitas uteri- ostium uteri’den fundus’a 6 cm uzunluktadır. Cornu uteri Canalis cervicis uteri

Şekli ve konumu; Uterus önden arkaya doğru hafifçe basılmış, tepesi aşağıda tabanı yukarda bir armuda benzer. Organ pelvis eksenine uyum gösteren öne ve aşağıya bakan konkaviteye sahiptir. Nullipar’larda boyu 2.5 - 3 cm,eni 4 cm, ağırlığı 40-45 gr’dır. Primipar veya multipar- larda ise boyu 8 cm, eni 5 cm, ağırlığı 55-60 g’dır.

Gebelikte artan östrojen ve progesteron hormonlarının etkisiyle uterus düz kas tabakasında hipertrofi ve hiperplazi olur. Gebelik başında pelvis boşluğunda olan fundus uteri, 3. ayda pelvis’i terkeder. 6. gebelik ayında göbek hizasına yükselir, 9. ayda proc. xiphoideus bölgesine ulaşır. Fetus başının ve uterus’un pelvis’e doğru inmesiyle fundus uteri de aşağıya doğru iner.

Anteflexio; normal konumdaki uterus’ta corpus uteri ile cervix uteri arasında açıklığı aşağı ve öne bakan 100-170°’lik bir açı vardır. Bu eğime anteflexio denir. Anteversio; uterus’un uzun ekseni ile vagi- na’nın uzun ekseni arasında açıklığı öne bakan 90-110°’ lik açı vardır. Uterus un vagina’ya göre eğimine anteversio denir.

Retroflexio uteri; Corpus uteri’nin ekseninin yukarıya hatta geriye doğru yer değiştirmesi, cervix uteri’ye göre arkaya bükülü durmasıdır. Fundus ve corpus uteri vagina’nın arkasına doğru eğilmiştir. Klinik olarak; Bel ağrısı Ağrılı menstruasyon ve Sterilite ile kendini gösterir. Gebeliğin gelişimini ve normal doğumu engeller.

Uterus’un bölümleri; Corpus uteri Isthmus uteri Cervix uteri 1- Corpus uteri; Uterus’un 2/3 üst kısmı-dır. Tubae uterinae’la-rın bağlandığı yerin üzerinde kalan kısmına ‘fundus uteri’ denir. Corpus uteri aşağıya doğru daralarak cervix uteri ile birleşir.

2- Isthmus uteri; İç yüzde canalis cervicalis ve cavitas uteri’nin birleşim yerine uyar. (Gebeliğin erken belirtilerinden olan isthmus uteri’nin yumuşaması (Hegar belirtisi) - vaginal muayene ile anlaşılır.

3- Cervix uteri; (collum uteri) Isthmus uteri ile vagina arasındaki kısımdır. Alt kısmı vagina’nın içine doğru uzanmıştır.

Cervix uteri’nin bölümleri; 1- Portio supravaginalis 2- Portio vaginalis cervicis Portio supravaginalis: Yan kenarları ureterler ile komşudur. Uterus ameliyatlarında önemlidir.

Corpus uteri’nin yüzleri; 1- Facies vesicalis (anterior): Vesica urinaria’nın üst yüzü ile komşudur. Excavatio vesicouterina ;corpus uteri’yi örten periton, mesanenin üzerine atlayarak bu çıkmazı oluşturur.

2- Facies intestinalis (posterior); Bu yüz rectum’a bakar, rectum’la arasına ince bağırsaklar ve colon sigmoideum girer. Excavatio rectouterina; (Douglas çıkmazı) Bu yüzü örten peritoneum arkaya ve aşağıya uzanarak vagina’nın üst kısmını örttükten sonra rectum’a atlar. Bu çıkmazı oluşturan kıvrıma plica rectouterina (Douglas plika’sı) denir.

Corpus uteri’nin kenarları; 1- Margo uteri dexter et sinister; Lig.latum uteri, uterus’u sardıktan sonra bu kenarlarda birleşip dış yana doğru uzanır. Cornu uteri dexter et sinister; Bu kenarların üst kenarla birleştiği yerdeki çıkıntılardır. Tubae uterinae’lar buraya tutunur. Bu kenarlarda a.v. uterina’lar yer alır. 2- Margo superior; Fundus uteri adını alan konveks kenarıdır.

Corpus uteri’nin köşeleri; 1- Angulus sinister et dexter; Tubae uterinae’ler ile lig.teres uteri’ler bu köşelere tutunurlar. 2- Angulus inferior; Corpus uteri İle cervix uteri’nin birleştiği yerdir. Corpus / cervix oranı = 3:1’dir. Bu oran 1:2 olduğunda uterus hypoplasticum denir.

Uterus’un tabakaları Tunica serosa (perimetrium) Tela subserosa Tunica muscularis (myometrium)- implantasyon Tunica mucosa (endometrium)- menstruasyon

Uterus’un bağları Plica rectouterina (Douglas); içinde düz kas lifleri bulunur. Lig. latum uteri Mesosalpinx Mesovarium Mesometrium Lig. teres uteri Lig. cervicale trans- versus (Macenrodt)- Lig. cardinale Uterus’un birincil desteği diaphragma pelvis’tir.

Lig. latum uteri (mesometrium) içindeki yapılar: Tubae uterinae R.tubarius Ovarium Lig. ovarii proprium Lig. teres uteri Epoöphoron Paraoöphoron Ureter Uterus’un damar ve sinirleri Ovarium’un damarları

Lig.teres uteri (lig. rotundum) Uterus’u normal pozisyonunda tutar Cornu uteri’lerin aşağısından başlar. Lig. latum içinde pelvis yan duvarına ulaşır. A. obturatoria, n. obturatorius, a. iliaca externa’yı çaprazlar. A. epigastrica’nın konkavitesinin üzerinden canalis inguinalis’e girer. Mons pubis ve labium majus’ta sonlanır.

Lig. sacrouterina (lig. uterosacralis, lig. rectouterinum) Cervix uteri’yi sacrum’a sabitler. Cervix uteri’nin arka ve yan yüzlerinden başlar. Sacrum’un ön yüzünde peritoneum parietale ile birleşir. *M. rectouterinus *Plica rectouterina *Excavatio rectouterina Lig. ovarii proprium Lig. latum uteri’nin arka katlantısını yapar.

Uterus’un arteriyel dolaşımı; A. iliaca interna A. uterina Ramus tubarius Ramus vaginales Lig. latum uteri’nin iki yaprağı arasındadır. Cervix uteri seviyesinde ureter’i önden çaprazlar. Sonra cervix uteri’nin yanından yukarıya çıkar. Tuba uterina seviyesinde a. ovarica ile anastomoz yapar.

Vagina Fibromuskuler bir organ. Tunica muscularis, tunica mucosa’dan yapılı. Labium minus’ta vestibulum vaginae’den başlar, cervix’e uzanır. Ön duvarı 7.5, arka duvarı 9 cm. Fornix ant., fornix post. Hymen ostium vagina’dadır.

Organa genitalia feminina externa Mons pubis Labium majus pudendi Labium minus pudendi Vestibulum vaginae Clitoris Hymen vaginae Bulbus vestibuli Gl. vestibularis major (Bartholini)

Memeler-Mammae Göğüs duvarının önünde 3-6 kaburgalar hizasında çocuğun beslenmesini sağlayan süt denilen salgıyı meydana getiren ikincil üreme organlarıdır. Büyüklük ve şekilleri ırk , şahıs ve yaşa göre değişiklik gösterir. Göğüs duvarına yapışık bir tabanı ve bir dış yüzü vardır. Dış yüzün ortasında sivri bir meme başı (papilla mammae) çevresinde koyu bir halka (areola mammae) vardır.

Puberteden sonra hızla gelişen memelerin içinde bulunan bezlere glandulae mammariae denir. Meme bezleri ince bir bağ dokusu ile loblara ayrılmış olup her lobun salgı kanalı ayrı ayrı papilla mammae'ye açılır.