CEZA NEDİR?

Günlük dilde ceza; Normlara uygun olmayan sorunlu bir davranışın yapılmasından sonra , çocuğa bağırma, aşağılama ya da vurma cezalandırma olarak görülür. ÖZEL EĞİTİM SEMİNERİ

Davranış Biliminde Ceza; davranışsal sonuçların, davranışın ileride olma olasılığını azaltma süreci ceza olarak kabul edilmektedir. ÖZEL EĞİTİM SEMİNERİ

Cezanın iki türü vardır: I. Tür ceza: İtici uyaranın (hoş olmayan sözler söyleme, azarlama, tersleme ve bedeninde güç kullanma vb.) davranışı izlemesine bağlı olarak davranışın ileride oluşumunun zayıflamasıdır. Davranış Davranışın Sonuçları Sonuçlarının Etkisi Karşı Koyma Azarlama (İtici Uyaran) Davranışta azalma ÖZEL EĞİTİM SEMİNERİ

Birinci tür ceza ile uygun olmayan davranışlar azaltılırken, olası yan etkileri unutulmamalıdır. Bu ceza türü ile karşı karşıya kalan çocuk, ceza kaynağından (öğretmen ve ana baba) uzak durmayı veya kaçınmayı öğrenir. ÖZEL EĞİTİM SEMİNERİ

Sorunlu Davranış İtici Uyaranlar Cezadan kaçınmak için oluşan hile yapma, okuldan kaçma, yalan söyleme, gizleme, çekinme ve inkâr etme gibi sorunlu davranışlar öğrenilmektedir. Sorunlu Davranış İtici Uyaranlar Hile Yapma Düşük not, azarlama ve dayak Okuldan Kaçma Dayak ve aşağılayıcı sözler Yalan Söyleme Dayak ve azar Saklanma Dayak ve azar İnkâr Etme Azar ve dayak ÖZEL EĞİTİM SEMİNERİ

Okulda başarıları ödüllendirilmeyen, okulda başarısız olan ve başarısızlığı düşük notla kendisine bildirilen çocuklarda sorunlu davranışlar gelişmektedir. Bu tür çocuklarda çocuklarda sorunlu davranışların gelişmemesi için, birinci tür cezaya yer vermemek gerekir. ÖZEL EĞİTİM SEMİNERİ

Bedensel güç ve sözlü saldırılarda bulunarak cezayı kullanan öğretmenler, çocuk için ceza modeli olmaktadırlar. Saldırgan modeli gözlemleyen çocuk, bu kişinin davranışlarını öğrenmekte ve diğer çocuklara göre de daha saldırgan olmaktadır. ÖZEL EĞİTİM SEMİNERİ

II. Tür Ceza: Davranışı sürdüren olaylara (pekiştireçlere) son verilmesine bağlı olarak davranışın ileride oluşumunun zayıflamasıdır. Davranış Davranışın Sonuçları Sonuçlarının Etkisi Karşı Koyma Tv Seyretmeyi Engelleme Davranışta azalma ÖZEL EĞİTİM SEMİNERİ

Tepkinin bedelinden oluşmaktadır. Sorunlu davranışları azaltmada olumlu pekiştirmenin geri çekildiği dört ayrı işlem süreci bulunmaktadır ( II. tür ceza). Olumlu pekiştirmenin geri çekilme durumları: Ayrımlı Pekiştirme, Dolaylı pekiştirme, Sönme ve Tepkinin bedelinden oluşmaktadır. ÖZEL EĞİTİM SEMİNERİ

Ayrımlı pekiştirme, bir davranışı azaltmak için ödüllerin kullanılmasıdır. Sorunlu davranışları azaltmada en etkili yollarından biri, sorunlu davranış yerine, kabul edilebilir davranışı arttırmaktır. Kabul edilebilir davranışın olumlu pekiştirilmesi, ayrımlı pekiştirmeyle gerçekleştirilebilir. ÖZEL EĞİTİM SEMİNERİ

Ayrımlı pekiştirmenin üç türü vardır. I. Seyrek yapılan davranışı pekiştirme, II. Başka davranışları pekiştirme, III. Karşıt davranışları pekiştirmedir ÖZEL EĞİTİM SEMİNERİ

Seyrek yapılan davranışı pekiştirme: Bazı davranışlar, belli bir süre içinde belli bir sıklıkla ya da süreyle yapıldıklarında uygun olup, daha fazla yapıldıklarında uygun değildir. Bu yöntem dikkat ve aşırı hareketlilik sorunu olan çocuklarda görülme olasılığı yüksek olan sık sık yerinden kalkma ve saldırgan davranışların azaltılmasında kullanılabilir. ÖZEL EĞİTİM SEMİNERİ

Bu yöntemi uygulamak için Sorunlu davranış tanımlanmalı, Davranışın başlama düzeyi belirlenmeli, Davranışın dakikadaki oluş sayısı belirlenmelidir ÖZEL EĞİTİM SEMİNERİ

Başka davranışları pekiştirme: Azaltılmak istenen davranış gözlem süresi boyunca hiç yapılmadığında, gözlem süresi sonunda ilk yapılan herhangi bir olumlu davranış ödüllendirilir ÖZEL EĞİTİM SEMİNERİ

Karşıt (uyuşmayan) davranışları pekiştirme: Bu yöntemde istenmeyen davranışın yerine geçecek uyuşmayan davranışlar belirlendikten sona uygun ödüller ve ödüllendirme tarifeleri belirlenir. Sadece uyuşmayan davranışlar ödüllendirilip, diğer davranışları görmezden gelerek ayrımlı pekiştirmeye yer verilmelidir. Hedef davranış görmezden gelinirken; karşıt davranış pekiştirilir. ÖZEL EĞİTİM SEMİNERİ

Dolaylı pekiştirme Model alma burada önemlidir. Çocuğun arkadaşının uygun davranışı pekiştirilir. Çocuğa bunu gözleyerek öğrenme fırsatı verilir. Dikkat ve aşırı hareketlilik sorunu olan çocuk için model olabilecek birinin davranışı pekiştirilir ve bunu görme fırsatı tanınır. ÖZEL EĞİTİM SEMİNERİ

Sönme Sönme, bir davranışın sürmesini sağlayan ödüllerin geri çekilmesidir. Sönmede, uygun olmayan davranışı sürdüren ödüller geri çekilirken mutlaka uygun olan davranış bir şekilde görülmeli, onaylanmalı ve ödüllendirilmelidir. ÖZEL EĞİTİM SEMİNERİ

Sönme sürecini uygulamaya koyan öğretmenler, davranışta azalma gözlemeden önce, hedef davranışın çeşitlenmesi, şiddetlenmesi ve ani bir artışın olmasına hazır olmalıdır. Sönme programının uygulanması sırasında, sönme patlaması olasılığının yüksek olması nedeniyle öğretmenler: ÖZEL EĞİTİM SEMİNERİ

Davranışı sürdüren pekiştirme tarifesini analiz etmeli, Davranış çeşitlense, şiddetlense ve artsa da sönme işlem sürecini sürdürmeli, Yaşanılan ortamda davranışta oluşan artışa, çeşitlenmeye ve şiddete hoşgörü gösterilmeli, Daha fazla kabul gören davranışlar onaylanarak güçlendirilmelidir. ÖZEL EĞİTİM SEMİNERİ

TEŞEKKÜRLER.. ÖZEL EĞİTİM SEMİNERİ