ÇİN EKONOMİSİ

Çin Ekonomisinin Genel Görünümü Çin Halk Cumhuriyeti’nin kurulduğu 1949 yılından beri Çin ekonomisi hızlı gelişme kaydetti. Özellikle reform ve dışa açılma politikasının uygulanmaya başladığı 1978 yılından bu yana Çin ekonomisi her yıl yüzde 9’u aşan büyüme hızıyla sürekli ve sağlıklı doğrultuda gelişiyor. 2003 yılında Çin’in yurtiçi gayri safi milli hasılası 1 trilyon 400 milyar ABD dolarına ulaştı ve Çin ekonomisi ABD, Japonya, Almanya, İngiltere ve Fransa’dan sonra dünyada 6. sırada yer aldı. 2003 yılının sonuna kadar Çin’in kişi başına düşen gayri safi milli hasılası 1000 ABD dolarını geçti. 

Çin’de yurtiçi yatırım ve tüketim durumu olumlu şekilde sürüyor             Çin’de yurtiçi yatırım ve tüketim durumu olumlu şekilde sürüyor. 2003 yılında Çin’de tüm toplumun sabit mülkiyetine yapılan yatırım 5 trilyon 50 milyar yuanı; tüm toplumun tüketim mallarının genel perakende hacmi ise 4 trilyon 600 milyar yuanı buldu. Dış ticaret hacmi İngiltere ve Fransa’yı aşarak ABD, Japonya ve Almanya’dan sonra dünyada 4. sırada yer alarak 850 milyar ABD dolarına ulaştı. 2003 yılının sonuna kadar, Çin’in döviz stoku Japonya’dan sonra dünyada ikinciliğe yerleşerek 400 milyar ABD dolarını aştı.

Reform ve dışa açılma politikası ile modernizasyon yapılanmasının uygulandığı son 20 yıldır Çin’in planlı ekonomiden sosyalist piyasa ekonomisine geçişi asıl olarak tamamlandı. Sosyalist piyasa ekonomisi yapısal açıdan gitgide sağlamlaştırılarak mükemmelleştiriliyor. Bunun yanında piyasanın dışa açılması büyüyor, yatırım çevresi gelişiyor, finans sisteminin reformu da istikrarlı bir doğrultuda ilerletiliyor. Bunlar Çin ekonomisinin sürekli gelişmesini garanti altına alan atılımlar.

21. yüzyılla birlikte Çin, insan ve doğa, insan ve toplum, kent ve köy, ülkenin doğusu ve batısı, ekonomi ve toplumun kapsamlı ve eşgüdümlü geliştirilmeleriyle ilgili kapsamlı düşünceler ileri sürdü. 2002 yılında düzenlenen Çin Komünist Partisi 16. Ulusal Kongresi’nde, 2020 yılına kadar orta halli refah toplumunun kapsamlı yapılanmasına ilişkin mücadele hedefi ortaya kondu.

Çin Sektör Yapısı Sektör yapısı, üretimin belli başlı elemanlarının üretim birimleri arasında karşılıklı dayanışma ve kontrol bağlantılarına işaret ediyor. Tarım, sanayi ve hizmetler gibi üç sektör arasındaki oransal ilişkileri ve diğer sektörler arasındaki oransal ilişkiler Çin’deki sektörel yapının temel durumunu gösteriyor.

Çin Halk Cumhuriyeti’nin kurulduğu 1949 yılından bu yana Çin’de sektör yapısı toplam üç aşamadan geçti: İlk aşama olarak 1950’li yılların başı ve 70’li yılların sonu arasında, Çin’de yarı sömürge ekonomisinin özellikleri hızla yok edilirken ilk sanayileşme temeli atıldı. İkici aşamada, 1979 yılından 1990’lı yılların başına kadar Çin’de reform ve dışa açılma politikasının uygulanması yoluyla sektörel yapı sürekli şekilde ayarlandı ve Çin’in sanayileşmesi orta dönemine geldi. Üçüncü aşama olarak, 1990’lı yılların başlarında Çin’de sosyalist piyasa ekonomisi sisteminin kurulmasının ve geliştirilmesinin ardından 2020 yılına kadar sanayileşmenin tamamlanması ve bilgi toplumuna geçiş öngörülüyor.

50 yılı aşkın süredir, Çin’in üç temel sektörü arasındaki oransal ilişkilerde büyük değişiklikler meydana geldi. 1950’li yılların başlarından 2002 yılına kadar Çin’de tarım oranı yüzde 45.4’ten 14.5’e indi; sanayi oranı yüzde 34.4’ten 51.8’e yükseldi; hizmet sektörünün oranı da yüzde 20.2’den 33.7’ye yükseldi.

Çin'in İhracatı ve İthalatı Çin ekonomisinin sürekli ve hızlı gelişmesiyle birlikte Çin’in dış ticareti de sürekli gelişme kaydetti. Çin’in genel ithalat ve ihracat hacmi 1978 yılında dünya ticaret sıralamasında

32. sırada, 1989 yılında 15. sırada, 1997 yılında 10 32. sırada, 1989 yılında 15. sırada, 1997 yılında 10. sırada yer almıştı. 2001 yılında ise 6. sırayı aldı ve ilk kez 500 milyar ABD dolarını aşarak 509 milyar 650 milyon ABD dolarını buldu. Bu miktar ayrıca 1978 yılındakinin 24.7 katı, 1989 yılındakinin 4.6 katı, 1997 yılındakinin 1.57 katı oldu. 2002 yılında Çin’in genel ithalat ve ihracat hacmi yeni bir basamağa çıkarak 620 milyar 770 milyon ABD dolarına ulaştı. 2003 yılında Çin’in genel ithalat ve ihracat hacmi 2002 yılına göre yüzde 37.1 artarak 851 milyar 200 milyon ABD dolarını buldu. İhracat hacmi yüzde 34.6 artarak 438 milyar 400 milyon ABD doları; ithalat hacmi yüzde 39.9 artarak (Tablo-7’de görünür) 412 milyar 800 milyon ABD doları oldu. Çin’in ithalat ve ihracat hacmi dünya ticareti sıralanmasında 4. sırada yer aldı.

　　       Şimdi dünyada 220’den fazla ülke ve bölge Çin ile ticaret bağlantısı kurdu. Japonya, ABD, AB, Hong Kong Özel İdari Bölgesi, ASEAN, Kore Cumhuriyeti, Taiwan eyaleti, Avustralya, Rusya ve Kanada, Çin’in en büyük 10 ticaret ortağı oldular. ÇHC 2010 yılında Japonya’yı geçerek ABD’nin ardından dünyanın ikinci büyük ekonomisi haline gelmiştir. 2011 yılında % 9,2 olan büyüme hızı 2012 yılında dış konjonktüre bağlı olarak yavaşlamış ve % 7,8 olarak gerçekleşmiştir. Bu oran son 13 yılın en düşük rakamıdır. Böylece GSYİH 8,28 trilyon Dolar’ı, kişi başına GSMH ise 5461 Dolar’ı bulmuştur. 2012 yılında enflasyon oranı % 2,5, işsizlik oranı % 6,4 civarında seyretmiştir. 

2012 yılında ÇHC’nin dış ticareti, 2011 yılına göre % 6,2 oranında artışla 3,86 trilyon Dolar olarak gerçekleşmiştir. İhracat % 7,9 artışla 2,05 trilyon Dolar, ithalat % 4,3 artışla 1,82 trilyon Dolar, dış ticaret fazlası ise % 48,1 artışla 231,1 milyar Dolar olarak kaydedilmiştir. Avro bölgesindeki ekonomik buhran, küresel ekonomideki toparlanma sürecinin yavaş ilerlemesi ve dış talepteki daralma, ülke içinde maliyetlerin yükselmesi, RMB-Yuan’ın değer kazanması, küresel ölçekte ticari korumacılığın belirginleşmesi ve imalat sanayinde rekabetin artması gibi faktörler ÇHC dış ticaretinin hedeflerin gerisinde kalmasını açıklamaktadır. Bununla birlikte, ÇHC’nin küresel ticaretteki payının % 10,5 seviyesinden % 11,1’e yükseldiği vakıadır. Hâlihazırda ÇHC dünyanın en büyük ihracatçısı ve ikinci büyük ithalatçısı, 124 ülkenin en büyük ticaret ortağı durumundadır. 

ÇHC’nin en büyük ticaret ortağı olan AB ile ticaret hacmi, 2012 yılından bir önceki yıla göre % 3,7 gerileyerek 546 milyar Dolar olarak gerçekleşmiştir. ABD ile ticaret % 8,5 artmış ve 491 milyar Dolar olarak kaydedilmiştir. ÇHC’nin üçüncü büyük ticaret ortağı ASEAN ile ticaret hacmi ise % 10,2 artışla 400 milyar ABD Dolarını bulmuş, Japonya ile ticaret hacmi % 3,9 azalarak 329,45 milyar Dolar olarak gerçekleşmiştir. 

2012 yılında ÇHC’nin mali olmayan sektörlerdeki yurtdışı doğrudan yatırımları % 28,6 artışla 77,22 milyar Dolara ulaşmıştır. ÇHC’nin Rusya’daki yatırımları % 117,8, ABD’deki yatırımları % 66,4, Japonya’daki yatırımları % 47,8 ve ASEAN ülkelerindeki yatırımları % 52 oranında artmıştır. ÇHC hükümeti 2012 yılı sonu itibariyle 400 milyar Dolara ulaşan yurtdışı doğrudan yatırımlarının 2015 yılında 560 milyar Dolara ulaşmasını beklemektedir. ÇHC’nin yurtdışı doğrudan yatırımları çoğunlukla birleşme ve satın alma şeklinde tezahür etmektedir. Artan hammadde ihtiyacına koşut olarak birleşme ve satın almalar petrol, doğalgaz ve maden sektöründe yoğunlaşmıştır. 

2012 yılında ÇHC’ye yapılan yurtdışı doğrudan yatırım miktarı 2011 yılına göre % 3,7 azalarak 111,72 milyar Dolar düzeyinde gerçekleşmiştir.  Çin ekonomisinin 2013 yılında ve önümüzdeki 10 yılda %7- % 8 aralığında büyüyeceği öngörülmektedir. 2013 yılının ilk çeyreğinde büyüme % 7,7 olarak kaydedilmiştir. Ekonomideki büyümenin tüketime dayalı olacağı, 2013 yılında ihracatın artış oranının % 8, ithalatın artış oranının ise % 7,8 seviyesinde gerçekleşeceği tahmin edilmektedir.

Çin'li Tüketicinin Özellikleri Çok çalışıyor olmanın sonucu olarak harcamaya düşkünlük, Kapalı bir toplum halinde yaşamanın getirdiği tekdüzelikten kurtulan halkın, batı tarzı, şık ve modern kişisel zevlerin oluşması, Dış görünüşe önem verilmesi ve özen gösterilmesi, Duygusal tüketimin ön planda olması, Kişisel stil oluşturma çabası, Eğilimlere hassasiyet,

Yeni ürünlere ve yaratıcı fikirlere ilgi, Karar almadaki bireysellik, Kişisel bütçe yönetimi ve ödeyebilirlik oranında harcama isteği, Denenmiş marka ve ürünü tercih etmedeki isteklilik, Sağlıklı ürünleri tercihine verilen önem, Bilinçli tüketici, Kendine güvenli genç nesil,

Xiaomi Çin’de pazar payını %5’ten %14’e çıkardı Xiaomi’nin, geçen yıl Çin’de pazar payı yüzde 5’ti. Bu yıl yüzde 14’e çıkarak Samsung’u ikinciliğe itti. Xiaomi’nin popüler Redmi modeli Samsung Galaxy’lerden çok daha ucuza; 100 dolardan biraz fazlaya satılıyor. Bu telefonların iyi kameraları ve hızlı işlemcileri var. Ancak sektör uzmanlarına göre Redmi, Apple cihazlarını andırıyor.

Çin’in Tianjin şehrinde montajı yapılan ilk Airbus A320 tipi uçağın ilk uçuşunu başarıyla yaptığı bildirildi. Çin Uluslararası Radyosu’nun haberine göre, ilk uçuş yaklaşık dört saat sürdü. Bu, aynı zamanda Avrupa kıtası dışında monte edilen ilk Airbus 320 tipi uçak oldu.  Halihazırda dünyadaki ikinci büyük sivil havacılık piyasası olan Çin’de, önümüzdeki 20 yıl içinde 3 bine yakın sivil yolcu uçağı ve kargo uçağı ihtiyacı olacağı tahmin ediliyor.  Eylül 2008’de üretime geçen Airbus A320 Tianjin Montaj Şirketi’nin hisse senetlerinin yüzde 51’i Airbus Şirketi’ne, yüzde 49’u Tianjin Zhongtian Havacılık Yatırım Şirketi’ne ait.   

Nurettin Hakan YILDIZ By Can SÖNMEZBAŞ