KARLILIK ANALİZİ ÖRNEK SORULAR

ÖRNEK – 1 = BBN Sabit maliyetleri 2000 TL, birim satış fiyatı 200 TL, birim değişken gideri 100TL ve toplam satış geliri 6000 TL olan X A.Ş’nin güvenlik marjı oranını hesaplayarak yorumlayınız.

Cevap - 1 = 20 br 6.000 – 4.000 6.000 2.000 Başabaş Noktası = (Birim) 200 - 100 Başabaş Noktası = (Tutar) 20 x 200 = 4.000 TL 6.000 – 4.000 G. M O. = = %33,3 6.000

ÖRNEK – 2 = BBN Özsermayesi 400.000 TL olan bir şirketin sattığı tek bir ürün ile ilgili veriler şöyledir; toplam sabit maliyetler 220.000 TL, birim satış fiyatı 120 TL, birim değişken gideri 40 TL’dir. Şirket özsermayesi üzerinden % 20 kar hedefi koyduğuna göre; Şirketin kara geçiş noktasındaki satış miktarını ve satış tutarını (TL) hesaplayınız. Satış miktarının 6250 adet olması durumunda şirketin güvenlik marjı oranı ne kadardır? Sonucu yorumlayınız.

Cevap - 2 220.000 + 80.000 Başabaş Noktası = (Birim) = 3.750 br 120 - 40 Başabaş Noktası = (Tutar) 3.750 x 120 = 450.000 TL (6.250*120) – 450.000 G. M O. = = % 40 (6.250*120)

ÖRNEK - 3 Bir işletme gelecek yıl için satışlarının 4 Milyon TL, elde edeceği karın ise, 210.000 TL olacağını tahmin etmektedir. Ürettiği ürünün satış fiyatı 200 TL, birim başına değişken giderleri ise 150 TL olduğuna göre; a) İşletmenin gelecek yıldaki sabit giderleri ne olacaktır? b) İşletme hangi üretim düzeyinde başabaşa ulaşacaktır?

CEVAP - 3 4.000.000 / 200 = 20.000 adet satış 4.000.000 = 210.000 + Sabit Gid. + (20.000*150) Sabit Giderler = 790.000 TL b) BBN(br) = 790.000 / (200 – 150) = 15.800 br. BBN(TL) = 15.800 * 200 = 3.160.000 TL

ÖRNEK – 4 Aynı sektörde faaliyet gösteren X, Y, Z firmalarının sabit maliyetleri sırasıyla 80.000 TL, 40.000 TL ve 120.000 TL’dir. Ürettikleri ürünün satış fiyatı 4 TL ve her firma için birim başı değişken gider sırasıyla, 2,4, 3, ve 2 TL olmaktadır. 160.000 birimlik satış düzeyinde firmaların ÇKD’lerini hesaplayınız.

Not: Satışlardaki değişme X firmasının karında 1,45, Y ÖRNEK – 4 = ÇÖZÜM Q (P – V) Ç.K.D. = Q (P – V) - F ÇKDX = 160000(4-2,4)/(160.000x(4-2.4)-80.000) = 1,45 ÇKDY = 1,33 ÇKDZ = 1,6 olur. Not: Satışlardaki değişme X firmasının karında 1,45, Y firmasında 1,33, Z firmasında 1,6 katlık bir değişmeye neden olmaktadır.

ÖRNEK – 5 A işletmesinin 5.000.000 TL’lik satış düzeyindeki FVÖK’ı 1.000.000 TL’dir. İşletmenin sabit giderleri 1.000.000 TL ve değişken giderler toplamı ise satışların %60’ı kadardır. İşletmenin satışlarında meydana gelecek % 20’lik bir artışın FVÖK’a etkisini gösteriniz.

Ç.K.D = Satışlar – Değişken Gid. Top. / FVÖK ÖRNEK – 5 = ÇÖZÜM Ç.K.D. = 5000000 – 3000000 / 1000000 Ç.K.D. = 2 Ç.K.D = Satışlar – Değişken Gid. Top. / FVÖK SATIŞLARDA %20 FVÖK %40

x2 Satışlar %20 Değişken Giderler Sabit Giderler Toplam Maliyet %15 ÖRNEK – 5 = ÇÖZÜM 1.DURUM 2.DURUM Değişim Satışlar 5.000.000 6.000.000 %20 Değişken Giderler % 60 3.000.000 3.600.000 Sabit Giderler 1.000.000 Toplam Maliyet 4.000.000 4.600.000 %15 FVÖK 1.400.000 %40 x2

ÖRNEK – 6 X A.Ş’nin sattığı Q malı 50.000br, satış fiyatı 45 TL, değişken giderler 16 TL ve sabit giderler 280.000 TL’dir. X A.Ş’nin yıllık faiz ödemesi 120.000 TL ise firmanın finansal kaldıraç derecesi nedir?

CEVAP – 6 Q(P-V) - F FKD = -------------------- Q(P-V) - F - I 50.000(45-16) - 280.000 FKD = ----------------------------------------------- = 1,114 50.000(45-16) - 280.000 - 120.000 *** Şirketin FVÖK’sı %10 değişirse, hisse başına karlar %11,14 oranında değişmektedir.

ÖRNEK - 7 Aşağıda verileri mevcut bulunan işletmeyle ilgili soruları cevaplayınız. Satışlar: 50.500 TL Değişken Giderler: 25.100 TL Sabit Giderler: 10.100 TL FVÖK: 15.300 TL Faiz Giderleri: 1.200 TL a) İşletmenin faaliyet (çalışma) kaldıraç derecesi kaçtır? b) İşletmenin finansal kaldıraç derecesi kaçtır? c) İşletmenin başabaş noktasındaki satış tutarı nedir? d) Eğer satışlarda %25’lik bir artış gerçekleşirse, FVÖK ve HBK’daki değişiklikleri hesaplayınız.

CEVAP - 7 a) b) c) BBN (TL) = 10.100 / 1 – ( 25.100 / 50.500 ) = 20.080 TL d) ÇKD = 1,66 => % 25’lik satış artışı, FVÖK’yı %41,5 arttırır. Bileşik KD = 1,66 * 1,08 = 1,7928 => % 25’lik satış artışı, HBK’yı %44,82 arttırır. Ç.K.D. = Q (P – V) 50.500 – 25.100 = = 1,66 Q (P – V) - F 50.500 – 25.100 – 10.100 Q(P-V) – F FKD = -------------------- Q(P-V) - F - I 50.500 – 25.100 – 10.100 FKD = ----------------------------------------------- = 1,08 50.500 – 25.100 – 10.100 – 1.200

ÖRNEK - 8 Elektrik malzemesi üreten ELKA işletmesi 2011 yılında tanesi 60 TL’den 20.000 adet ürün satmıştır. İşletmenin toplam sabit giderleri 600.000 TL ve toplam değişken giderleri 300.000 TL’dir. 1 Ocak 2011’de işletme X bankasından % 10 faizle 500.000 TL borç almıştır. İşletmenin eski dönemde borcu yoktur ve kurumlar vergisi oranı % 20’dir. Bu verilere göre, İşletmenin; a) 2011’den önce finansal kaldıraç derecesi kaçtır? b) 2011 yılındaki finansal kaldıraç derecesi kaçtır? c) 2011 yılında FVÖK’da % 50’lik bir artış, hisse başına karda yüzde kaçlık bir değişim yaratır? d) 2011 yılında bileşik kaldıraç derecesi kaçtır? e) 2011 yılında satış miktarı % 10 arttığında hisse başına kar ne olur?

CEVAP - 8 a) 1 b) c) FKD = 1,2 => % 50’lik FVÖK artışı, HBK’yı %60 arttırır. d) BKD = 3 * 1,2 = 3,6 e) BKD = 3,6 => % 10’luk satış artışı, HBK’yı %36 arttırır. Q(P-V) – F FKD = -------------------- Q(P-V) - F - I 1.200.000 – 300.000 – 600.000 FKD = ------------------------------------------------------ = 1,2 1.200.000 – 300.000 – 600.000 – 50.000 Ç.K.D. = Q (P – V) 1.200.000 – 300.000 = = 3 Q (P – V) - F 1.200.000 – 300.000 – 600.000